بحران کرونا؛ گزارش وضعیت زندان یاسوج

هرانا:با شیوع ویروس کرونا، زندانیان زندان یاسوج مانند عمده زندانهای کشور با مشکلات جدیدی به خصوص در حوزه بهداشت دست و پنجه نرم می‌کنند.

زندان یاسوج در جاده یاسوج به اصفهان پس از فرودگاه یاسوج در استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده است. زندان یاسوج به عنوان تبعیدگاه نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد و بسیاری از زندانیان بخصوص از استان‌های خوزستان، اصفهان، کردستان، کرمانشاه، آذربایجان غربی و … به آنجا تبعید می‌شوند.

زندان یاسوج دارای ۱۰ بند اصلی است که شامل قرنطینه ۱، قرنطینه ۲ (بند قرآن سابق)، بند نظام، بند متادون ۱، متادون ۲، بند ۱، بند ۲، بند مالی، بند جوانان و بند سیاسی و امنیتی (از مدتی پیش تعطیل شده است) است.

در زندان یاسوج زندانیان با اتهامات مختلف از جمله مالی، سرقت، جرائم خشن، جرایم مرتبط با مواد مخدر و همینطور زندانیان سیاسی و امنیتی، در آن نگهداری می‌شوند.

بند قرنطینه ۱

این بند دارای یک سالن بزرگ با ۱۶ تخت دو طبقه و دو تخت سه طبقه است. در این بند ۶ سرویس بهداشتی که شامل ۴ توالت و ۲ حمام است، تعبیه شده است. زندانیان محبوس در قرنطینه ۱ به صورت روزانه یک ساعت به فروشگاه زندان دسترسی دارند. ۴ دستگاه تلفن در این بند قرار داده شده است که به دلیل تراکم جمعیت زندانیان برای دسترسی به تلفن مجبور به نوبت گرفتن در صف طولانی هستند.

بند قرنطینه ۲ (بند قرآن سابق)

این بند هم اکنون به عنوان محل نگهداری زندانیانی که از مرخصی برگشته و یا به تازگی بازداشت شده‌اند، تحت عنوان قرنطینه در ماه دوم استفاده می‌شود.

بند متادون ۱

گنجایش این بند در حدود ۱۰۰ نفر است. اما بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ نفر در آن نگهداری می‌شوند. به این ترتیب شماری از زندانیان کف خواب هستند همچنین ۴ حمام و ۴ سرویس بهداشتی در این بند قرار دارد.

بند متادون ۲

گنجایش این بند در حدود ۵۰ الی ۷۰ نفر است. اما بیش از ۱۰۰ نفر در آن نگهداری می‌شوند. به این ترتیب شماری از زندانیان کف خواب هستند همچنین ۴ حمام و ۴ سرویس بهداشتی در این بند قرار دارد.

بند جوانان

بند جوانان محل نگهداری زندانیان ۱۸ الی ۲۵ ساله است. ظرفیت این بند ۷۰ نفر است اما حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ زندانی در آنجا نگهداری می‌شوند. به این ترتیب شماری از زندانیان کف خواب هستند همچنین ۴ حمام و ۴ سرویس بهداشتی در این بند قرار دارد.

بند مالی

ظرفیت این بند حدود ۷۰ نفر است اما بیش از ۱۰۰ زندانی در این مکان نگهداری می‌شوند. به این ترتیب شماری از زندانیان کف خواب هستند همچنین ۴ حمام و ۴ سرویس بهداشتی در این بند قرار دارد.

بند سیاسی و امنیتی

این بند نیز هم اکنون تعطیل شده و زندانیان سیاسی و امنیتی بدون رعایت اصل تفکیک جرایم در سایر بندها بسر می‌برند.

بند ۱

این بند مختص زندانیان محکوم به اعدام یا دارای احکام سنگین یا حبس‌های بلندمدت است. بند ۱ دارای ۱۱ اتاق است که در هر اتاق ۶ تخت سه طبقه قرار دارند. اما در هر اتاق ۳۰ زندانی نگهداری می‌شوند. به این ترتیب شماری از زندانیان کف خواب هستند همچنین ۶ سرویس بهداشتی و ۶ حمام نیز در این بند تعبیه شده است.

بند ۲

این بند مختص زندانیان محکوم به اعدام است. بند ۲ دارای ۱۱ اتاق است که در هر اتاق ۶ تخت سه طبقه قرار دارند. اما در هر اتاق ۳۰ زندان نگهداری می‌شوند. به این ترتیب شماری از زندانیان کف خواب هستند همچنین ۶ سرویس بهداشتی و ۶ حمام نیز در این بند تعبیه شده است.

بند نظام

این بند تنها بندی در زندان است که زندانی کف خواب ندارد و جمعیت آن از ۵ تا ۲۰ نفر متغیر است. همچنین این بند دارای ۴ سرویس بهداشتی و ۴ دستگاه حمام است. در بند نظام ۴ سلول انفرادی نیز وجود دارند که زندانیان به صورت تنبیهی و یا پیش از اجرای حکم اعدام به آن منتقل می‌شوند.

نحوه ورود زندانیان ورودی جدید به زندان در دوران کرونا

پس از شیوع ویروس کرونا زندانیان ورودی جدید و یا زندانیانی که از مرخصی بازگشته‌اند به قرنطینه ۱ منتقل شده و به مدت یک ماه در آنجا نگهداری می‌شوند. آنها سپس به قرنطینه ۲ منتقل شده و پس از ۱ ماه نگهداری در این مکان نهایتا به بند منتقل می‌شوند.

به دلیل نگهداری زندانیان در کنار هم و بدون رعایت ترتیب ورود، این قرنطینه باز هم تا حدودی بی‌تاثیر است و زندانیان تازه وارد به قرنطینه می‌توانند بیماری را به افرادی که در نیمه قرنطینه خود هستند، منتقل کنند.

قانون اصل تفکیک جرایم

اصل تفکیک جرایم در این زندان رعایت نمی‌شود و زندانیان با جرایم گوناگون در کنار یکدیگر هستند.

فروشگاه زندان

اقلام در فروشگاه زندان با قیمتی نزدیک به قیمت اصلی عرضه می‌شوند. فروش آب معدنی در فروشگاه زندان نیز ممنوع است.

تغذیه و آب شرب زندان

در این زندان آشپزخانه عمومی و یا شعله گازی در اختیار زندانیان قرار داده نمی‌شود و به این ترتیب تمامی زندانیان مجبور به استفاده از غذای زندان هستند. کیفیت آب و غذای این زندان توسط زندانیان قابل استفاده توصیف می‌شود.

بهداشت، درمان و اعزام به بیمارستان

پس از شیوع ویروس کرونا، ماسک، دستکش و مواد ضدعفونی‌کننده‌ در اختیار زندانیان قرار نگرفته است. اما در فروشگاه زندان ماسک به چند برابر قیمت اصلی به فروش می‌رسد.

محیط بندها به صورت روزانه توسط زندانیان ضدعفونی می‌شود. زندانیانی که مشکوک به ابتلا به ویروس کرونا باشند به بهداری زندان منتقل می‌شوند. بهداری زندان دارای ۴ اتاق است و افراد مبتلا و یا مشکوک به کرونا در کنار یکدیگر نگهداری می‌شوند. در صورت وخامت حال جسمانی زندانی، فرد به بیمارستان خارج زندان منتقل خواهد شد.

درمانگاه زندان توسط پرستاران اداره می‌شود و زندانیان به پزشک متخصص دسترسی ندارند. پزشک عمومی نیز یکبار در هفته تعدادی از زندانیان را ویزیت می‌کند. در شرایط عادی دو روز یکبار از هر اتاق تنها دو زندانی اجازه رفتن به درمانگاه را دارند.

هزینه اعزام‌های درمانی جز هزینه انتقال به صورت کامل بر عهده زندانی است. زندانیان پس از بازگشت از مراکز درمانی نیز به سرعت و بدون رعایت دوره قرنطینه به بندها بازگردانده می‌شوند.

سازمان عفو بین‌الملل چندی پیش اعلام کرد نسخه‌هایی از چهار نامه را رویت کرده که از طرف مقامات سازمان زندان‌ها که زیر نظر قوۀ قضانیه فعالیت می‌کند، به وزارت بهداشت نوشته شده و زنگ خطر را درباره کمبود شدید تجهیزات حفاظتی شخصی، مواد ضدعفونی کننده و تجهیزات و لوازم پزشکی کلیدی به صدا درآورده است. وزارت بهداشت این درخواست‌ها را بی‌پاسخ گذاشته و زندان‌های ایران همچنان در مقابل شیوع بیماری‌های واگیردار به شکلی فاجعه‌باری فاقد تجهیزات الزامی است.

این درحالی است که اصغر جهانگیر رئیس سازمان زندان‌ها، فروردین امسال در خصوص حفظ سلامت زندانیان مدعی شد که “ایران باید به عنوان مبتکر حمایت از حقوق زندانیان در دنیا شناخته شود”.

اعزام به دادسرا و دادگاه

پس از شیوع ویروس کرونا اعزام به دادسرا و دادگاه کاهش یافته است. اما در صورت احضار زندانی به دادگاه، افراد به اجبار توسط مسئولان زندان به دادگاه منتقل خواهند شد و پس از بازگشت نیز به سرعت و بدون رعایت دوره قرنطینه به بندها بازگردانده می‌شوند.

ملاقات زندانیان

تا پیش از شیوع ویروس کرونا در این زندان ملاقات‌ها به سه روش کابینی، حضوری و شرعی انجام می‌شد. اما با شیوع کرونا برای مدتی تمامی ملاقات‌ها کاملا متوقف شد و مجددا از خردادماه امسال ملاقات کابینی به روال گذشته برقرار است.

ملاقات کابینی هر هفته یکبار به مدت ۱۵ الی ۳۰ دقیقه انجام می‌شود. با وجود شیوع ویروس کرونا و نیاز به ضدعفونی کردن تلفن‌ها در ملاقات کابینی مسئولیت پاک‌سازی و نظافت سالن ملاقات کماکان بر عهده زندانیان است.

ملاقات حضوری و شرعی نیز پیش از شیوع ویروس کرونا  به ترتیب هر هفته یکبار به مدت ۱۵ الی ۳۰ دقیقه و یکبار در ماه از شب تا صبح انجام می‌شد.

تلفن زندانیان

تقریبا در تمامی اتاق‌های زندان دستگاه تلفن قرار داده شده است که زندانیان تا پیش از شیوع ویروس کرونا همه روزه جز روزهای تعطیل و جمعه‌ها به آن دسترسی داشتند اما با شیوع ویروس کرونا و با توجه به لغو ملاقات‌ها زندانیان در روزهای جمعه نیز به تلفن دسترسی دارند.

امکانات فرهنگی و ورزشی زندان

مدت‌ها پیش از شیوع ویروس کرونا باشگاه بدنسازی این زندان تعطیل شد. از سایر امکانات فرهنگی و ورزشی این زندان نیز می‌توان به یک کتابخانه، سالن والیبال، بسکتبال و فوتسال اشاره کرد که پس از شیوع ویروس کرونا برای مدتی دسترسی به آن محدود شد. اما زندانیان همواره بدون رعایت موارد بهداشتی به سالن‌های ورزشی و کتابخانه دسترسی دارند.

هیچ کارگاه آموزشی در این زندان برای زندانیان در نظر گرفته نشده است.

اشتغال زندانیان

در زندان یاسوج کارگاهی برای اشتغال زندانیان در نظر گرفته نشده است. شماری از زندانیان در بخش خدمات و برای نظافت زندان کار می‌کنند اما در قبال آن دستمزدی دریافت نمی‌کنند.

برخی از افراد نیز به صورت شخصی کارهای خدماتی سایر زندانیان همچون شستن ظرف و لباس را انجام می‌دهند که در قبال آن به صورت توافقی پول، سیگار و یا مواد غذایی دریافت می‌کنند.

خرید، فروش و استعمال مواد مخدر در زندان

مواد مخدر در مقدار بالا از طریق مافیای زندانیان و با همکاری برخی پرسنل زندان وارد زندان شده و توزیع می‌شود. شماری از زندانیان از طریق فروش مواد مخدر درآمدهای هنگفتی دارند. مواد مخدر اغلب مواقع در اتاق‌ها و میان تخت‌های طبقه اول با دوم، یا تخت‌های طبقه دوم یا سوم توسط زندانیان مصرف می‌شود. در برخی ساعات روز نیز زندانیان در توالت‌های زندان اقدام به مصرف مواد مخدر می‌کنند.

اجرای حکم شلاق و اعدام

حکم شلاق زندانیان در واحد اجرای احکام دادسرای یاسوج اجرا می‌شود.حکم اعدام زندانیان نیز بیرون از ساختمان اصلی زندان در محلی که کنار بند قرنطینه واقع شده است، اجرا می‌شود