حق تکلم وآموزش به زبان نخست

زبان نخست همان زبان مادری یا پدری است که کودک از بدو تولد می شنود و از مادر فرا می گیرد و با والدین ، خویشان و همسالان صحبت میکند و ارتباط اجتماعی برقرار میکند. ۲۱ فوریه هر سال روز جهانی زبان مادری است که از سوی سازمان یونسکو اعلام شده است. حق تکلم و آموزش به زبان نخست از حقوق شهروندی و بین المللی انسانهاست. مردم باید از حق طبیعی استفاده از زبان نخست (زبان مادری یا پدری) برخوردار باشند. زبان راه برقراری ارتباط است و انسانها با صحبت کردن همدیگر را می فهمند و تفکرات ، احساسات، نیازهای خود را بیان میکنند. به گفته سازمان یونسکو ۶۷۰۰ زبان در دنیا وجود دارد. در ایران تعداد دقیق زبان و گویش ها در حدود ۲۰۰ زبان و لهجه است. ۱۰ زبان اصلی فارسی، ترکی (آذربایجانی، ترکمن، قشقایی) کردی، لری،عربی، مازندرانی، گیلکی، ارمنی، بلوچی به نسبت آمار گویشگران بیشتری دارند. از جمعیت ۸۴ میلیونی ایران، تعداد ۱۴ میلیون و ۴۶۸ هزار نفر آن دانش آموز هستند که به نقل از وزیر سابق آموزش و پرورش ۷۰ درصد از مجموع دانش آموزان ایران دو زبانه هستند. به عبارت روشنتر چندین میلیون دانش آموز”غیر فارسی زبان” هستند که سیستم آموزشی حکومت ایران نه تنها از آموزش زبان نخست امتناع می کند بلکه برنامه مدون و مشخصی هم در جهت آموزش زبان فارسی به این کودکان ندارد.

حق تحصیل به زبان مادری در اصل های پانزدهم و نوزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با اما و اگرهایی ذکر شده اما عملا اقلیت های قومی ایران با وجود رسمیت این قانون و تعهدات بین المللی ایران از این حق طبیعی، قانونی و بین المللی خود محرومند و رنج تبعیض را تحمل میکنند. حق تکلم به زبان نخست رابطه تنگاتنگی با دیگر حقوق بشری دارد. آموختن و سخن گفتن و تحصیل با همان زبان نخست برای کودکان به مراتب آسانتر و دلچسب تر است. کودکی که ۶ یا ۷ سال اول و مهم زندگی خود را در خانه و با پدر و مادر خود به زبان غیر فارسی صحبت کرده و یادگیری داشته، به یکباره در محیط آموزشی جدید و نا آشنای مدرسه قرار میگیرد و به اجبار باید تمام دوران تحصیل و آموزش را به زبان فارسی بگذراند. این ستم و نابرابری محض در حق کودکان غیر فارسی زبان است. وزیر آموزش پرورش حکومت گفته است ” زبان فارسی خط قرمز ما است”. و با این تاکید در واقع بر تداوم ستم و تبعیض علیه بخشهای زیادی از مردم تاکید میکند. زیرا بطور واقعی هیچگونه تدابیر و امکانات برای کودکان و والدین آنها و آموزگاران فراهم نکرده اند که این مشکل جدی اجتماعی را حل کنند.