فیلم «شکلِ آب» در «لابیرنتِ پیچ وُ تاب»

*رمزهایِ معناشناسیِ «شکل آب» را خیلی راحت می شود از حرفِ درگوشیِ «مخاطب عام» ( و یا خوانشِ مجله های عامه پسند) به دست آورد که در این صورت، مضمون فیلم را به «فانتزیِ عاشقانه بینِ یک مستخدمه لال و یک نرینه دوزیست» فروکاهیده و مثل اینکه حقایق بزرگ یک رودخانه بزرگ را (در مقیاسی مینیاتوریزه)به «حقایق کوچک یک آکواریوم» تغییر ( وتقلیل) داده ایم!

*از عنوان فیلم شروع کنیم: «شکل آب»!

آب (مثل هوای اطراف ما) به خودی خود شکلی ندارد. آب را در هر ظرفی که بریزیم به شکل همان ظرف درمی آید. آبی که در تُنگ بلورِ وسط سفره است، آبی که در آب پاشِ کنارِ باغچه است و یا آبی که در سردابه ترسناک یک «خانه گوتیک» است شکل خود را از سه چیز متفاوت می گیرند. «شکلِ آب» را ظرفِ آب تعیین می کند.

*زنی به نام «اِلیسا»در آپارتمان کوچکی (در طبقه بالای یک سینمای نوستالژیک)زندگی می کند و در یک «موسسه فوقِ سِریِ نظامی» به عنوان نظافت چی مشغول است. چرخه زندگی «الیسا» از دو ظرف متضاد ( از «رمانتیسمی ظریف» در طبقه فوقانی سینمایی رویایی و از «رئالیسمی خشن» در محیط نظامی) عبور می کند.

* ساعتِ واقعیِ زندگیِ «الیسا» در اوقاتِ عاطفه زایِ دورانِ جنگ سرد( در اوایل دهه شصت میلادی) تیک تاک می کند. «الیسا» اما (به خاطر لال بودنشاید)- تیک تاکِ یک ساعت حسی، یک ساعتدرونی یعنییک ساعت صامت را  می شنود!«زمان»در زندگی الیسا  در دو ظرف مختلف، اشکال مختلفی به خود می گیرد!

*«در«موسسه فوقِ سِریِ نظامی» اتفاق نادری می افتد؛ «موجودی دوزیست» از جنوبی ترین و آزادترین رودخانه های آزاد، به لابراتوارِ موسسه منتقل می شود. جانور عجیب که قرار است با «شوکر برقی» و «قلادهو زنجیر» و «زندانی شدن در قفسی آبی»- به حیوانی رام برای «آزمایش و تحقیق» تبدیل شود ناگهان خود را در نوازش های انسانیِ الیسا ( که هر روز موقع نظافتِ آزمایشگاه با «دوزیست»ملاقات می کند) محصور می بیند.

*«موجود عجیب داستان» در ظرفی که اخلاقِ غیر انسانیِ نظامی و شوکر برقی از او می سازد، خونریز و وحشی می شود و دو انگشتِ دستِ زندانبانِ خود را  قطع می کند اما در ظرف رفتار مهربانانه الیسا( که هر روز کنار «قفس آبی» می نشیند و برای دوزیست «موسیقی جاز» پخش می کند و به او تخم مرغ پخته می دهد) تدریجاً به «معشوقی تاثیر پذیر»دگردیسی می یابد!

* کشف بقیه ظرائفِ فیلم به عهده شما که  فیلم را دقیق بینید و ابتدا به ساکن، نه به این گفته کارگردان اعتمادکنیدکه «شکلآبمرهمیبرایخبرهایبدجهاناست» و نه به این جمله عامه پسند راضیشوید که«شکل آب در باره عشقِ فانتزیِ نظافتچی لال با نرینه ای دوزیست است»!

* شاید به همین زودی (شایدامشبویافرداشبویاماهبعد )فیلم را ببینید و در زاویه دید شما( ظرفِ نگاهِ شما) لایه تازه ای از «لابیرنتِ معناییِ فیلم» رونمایی شود!

****************