واکنش‌های جهانی به سقوط رژیم اسد.روسیه به اسد پناهندگی داد

سقوط حکومت بشار اسد به دست شورشیان مسلح سوریه، واکنش‌ بسیاری از کشورهای جهان را از آمریکا تا روسیه و کشورهای منطقه در پی داشته است.کاخ سفید روز یکشنبه ۱۸ آذر اعلام کرد که جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، همراه با شرکای منطقه‌ای از نزدیک حوادث فوق‌العاده در سوریه را زیر نظر دارد.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، نیز گفت ایران و روسیه به عنوان حامیان بشار اسد، علاقه‌ای به ادامه حمایت از او نداشتند و اسد «فرار کرد».

او که قرار است در ۲۰ ژانویه به مقام ریاست‌جمهوری برسد، افزود که روسیه و ایران، دو حامی اصلی اسد، «در حال حاضر در وضعیت ضعیفی قرار دارند؛ یکی به دلیل اوکراین و اقتصاد ضعیف، و دیگری به دلیل اسرائیل و موفقیت‌های نظامی آن.»

دنیل شاپیرو، معاون وزیر دفاع آمریکا در امور خاورمیانه، بر لزوم حفاظت از اقلیت‌ها و احترام به هنجارهای بین‌المللی تاکید کرده و گفته است نظامیان آمریکایی برای جلوگیری از قدرت‌گیری دوباره داعش در سوریه باقی خواهند ماند.

گیر پدرسن، فرستاده ویژه سازمان ملل متحد برای سوریه، هم در واکنش به تحولات اخیر سوریه با اشاره به «رنج بی‌امان و خسارات توصیف ناپذیر» مردم این کشور طی ۱۴ سال گذشته، بر انتقال مسالمت‌آمیز قدرت و استقرار دولتی فراگیر در این کشور تاکید کرد.

تام فلیچر، رئیس جدید امور بشردوستانه سازمان مللة نیز با اشاره به پناهندگی میلیون‌ها شهروند سوری و خطراتی که مردم را تهدید می‌کند، بر کمک‌های انسان‌دوستانه مانند مواد غذایی، سوخت، چادر، پتو و غیره به این کشور تاکید کرد.

مواضع اروپایی‌ها

در این میان امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، با انتشار پیامی در شبکه ایکس نوشته است: «نهایتا رژیم وحشی بشار اسد سقوط کرد. من به مردم سوریه، شجاعت و صبر آنها ادای احترام می‌کنم. در این لحظه بلاتکلیفی، برای مردم سوریه آرزوی صلح، آزادی و اتحاد دارم».

او در ادامه گفت فرانسه به امنیت تمام خاورمیانه متعهد خواهد ماند.

اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، اعلام کرد مردم سوریه رنج‌های وحشتناکی را در دوره بشار اسد تحمل کردند: «او مردم را بی‌رحمانه سرکوب کرد، زندگی بسیاری را نابود کرد و بسیاری مجبور به فرار از کشور شدند. بنابر این رفتن بشار اسد خبر خوبی است؛ اما اکنون موضوع مهم بازگشت فوری قانون و نظم به سوریه و برخورداری همه جوامع مذهبی و اقلیت‌ها از حمایت و امنیت است».

آنالنا بائربوک وزیر خارجه آلمان نیز گفته است تشخیص دقیق آنچه اکنون در سوریه می‌گذرد دشوار است، اما یک چیز روشن است و آن اینکه برای میلیون‌ها شهروند سوری، پایان حکومت اسد به معنای نخستین نفس راحت پس از سال‌ها جنایت رژیم است.

خانم بائربوک در ادامه گفت که نباید اجازه داد که این کشور اکنون به دست افراط‌ گرایان دیگر، تحت هر عنوانی، بیفتد و ما از طرف‌های درگیر می‌خواهیم که به مسئولیت خود در قبال همه سوری‌ها، از جمله حفاظت کامل از اقلیت‌های قومی و مذهبی عمل کرده ویک فرآیند سیاسی جامع برای ایجاد توازن میان گروه‌های مختلف را تضمین کنند.

آنتونیو تاجانی، وزیر خارجه ایتالیاة نیز خواستار انتقال بدون خشونت قدرت در سوریه شده و گفته است به نظر او تحولات در سوریه در همین مسیر در جریان است.

کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، تحولات اخیر در سوریه را «بی‌سابقه» خواند و یادآوری کرد مردم سوریه تحت «حکومت وحشی» بشار اسد آسیب دیدند.

او گفت بریتانیا از کنار رفتن رئیس‌جمهور مخلوع سوریه استقبال می‌کند، اما تمرکز این کشور بر راه‌حل‌های سیاسی و صلح و ثبات در سوریه است.

وزارت خارجه روسیه، مهمترین حامی حکومت بشار اسدة نیز با انتشار بیانیه‌ای مدعی شده او بعد از «دستور انتقال مسالمت‌آمیز قدرت» کشور را ترک کرده است. این بیانیه اشاره نکرده که بشار اسد هم‌اکنون کجاست، اما گفته است روسیه مشارکتی در مذاکرات برای خروج بشار اسد از کشور نداشت.

مسکو همچنین گفته است پایگاه‌های نظامی روسیه در سوریه در حالت «هشدار بالا» قرار دارد، اما هم‌اکنون تهدیدی جدی علیه آنها مشاهده نمی‌شود.

این بیانیه گفته است روسیه در تماس با همه گروه‌های مخالف در سوریه است و خواستار اجتناب از خشونت شده است.

واکنش‌ها در خاورمیانه

ایران که همراه روسیه مهمترین حامی بشار اسد بود، اکنون اعلام کرده که به وحدت و حاکمیت ملی سوریه احترام می‌گذارد و خواستار حفظ رابطه با حکومت آینده این کشور شده است.

وزارت خارجه ایران در بیانیه‌ای خواستار پایان سریع درگیری‌های نظامی، جلوگیری از اقدامات تروریستی و آغاز گفت‌وگوی ملی با تمام بخش‌های جامعه سوریه شده است.

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، می‌گوید سقوط اسد که حلقه اصلی محور جمهوری اسلامی بود، یک روز تاریخی و «نتیجه مستقیم ضرباتی است که اسرائیل به حزب‌الله و ایران وارد کرده» است.

او تصریح کرد ما به هیچ نیروی متخاصمی اجازه نخواهیم داد در مرز ما مستقر شود.باسم العوادی، سخنگوی دولت عراق، نیز گفته است این کشور تحولات سوریه را از نزدیک دنبال می‌کند و بر لزوم اجتناب از دخالت در امور داخلی سوریه تاکید کرده است.

از سوی دیگر، ساعاتی پس از آنکه شورشیان که کنترل دمشق را به دست گرفتند و بشار اسد را از قدرت برکنار کردند، مصر خواستار اجماع ملی و بازسازی سوریه شد.

وزارت خارجه مصر با انتشار بیانیه‌ای از تمام طرف‌های سوری خواست که «با متحد شدن در اهداف و اولویت‌های خود، یک فرآیند سیاسی جامع و فراگیر را آغاز کنند که زمینه‌ساز مرحله جدیدی از اجماع و صلح داخلی باشد».

وزارت خارجه مصر در این بیانیه متعهد شده که با همکاری شرکای منطقه‌ای و بین‌المللی خود، به مردم سوریه کمک کند تا تلاش‌ها برای بازسازی تسهیل شود. مصر همچنین از بازگشت امن پناهندگان سوری به وطن خود حمایت کرده است.

ملک عبدالله، پادشاه اردن، نیز گفته است به انتخاب مردم سوریه احترام می‌گذارد و از طرفین خواست از درگیری نظامی اجتناب کنند تا کشور دچار هرج و مرج نشود.

قطر نیز به لزوم اجرایی شدن قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل برای انتقال مسالمت‌آمیز و فراگیر قدرت سیاسی در کشور اشاره کرده و خواستار وحدت ملی در سوریه شده است.

همچنین یک مقام عربستان سعودی به رویترز گفت که عربستان سعودی با همه بازیگران منطقه‌ای، از جمله ترکیه در ارتباط است و مصمم است هر کار ممکنی را برای جلوگیری از فرو رفتن سوریه در هرج و مرج انجام دهد.

این در حالی است که هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه، می‌گوید با رفتن بشار اسد امید تازه‌ای ایجاد شده و سوریه به مرحله‌ای رسیده که مردم آن آینده کشور خود را رقم خواهند زد.

او در نشست مطبوعاتی در دوحه، پایتخت قطر، اعلام کرد تصریح کرد مردم سوریه به تنهایی نمی‌توانند این کار را انجام دهند و نباید به سازمان‌های تروریستی از جمله پ‌کاکا اجازه داد که از این وضعیت سوء استفاده کنند: «ترکیه به تمامیت ارضی سوریه اهمیت می‌دهد. دولت جدید سوریه باید فراگیر باشد و هیچ تمایلی برای انتقام وجود نداشته باشد».طالبان أفغانستان نیز پس از سقوط بشار اسد به مردم و شورشیان سوریه «تبریک» گفته است. رادیو فردا

*روسیه به بشار اسد و خانواده‌اش پناهندگی داد
خبرگزاری‌های روس روز یکشنبه به نقل از یک منبع در کاخ کرملین گزارش دادند که روسیه به بشار اسد و خانواده‌اش پناهندگی داده و آنها در حال حاضر در مسکو هستند.خبرگزاری دولتی اینترفکس به نقل از این منبع ناشناس نوشت: «اسد، رئیس جمهوری سوریه، وارد مسکو شده است. روسیه به آنها [اسد و خانواده‌اش] به دلایل بشردوستانه پناهندگی اعطا کرده است.» رایو آمریکا

***************

دویچه وله:سقوط رژیم اسد؛ واکنش‌ها در آلمان و جهان.

صدراعظم آلمان با استقبال از سقوط رژیم بشار اسد گفت باید به سرعت نظم و قانون در سوریه حاکم شود. وزیر خارجه آلمان تأکید کرد اسد باید پاسخگوی جنایات علیه مردم کشورش باشد. روسیه اعلام کرد بشار اسد کشور را ترک کرده است.

شبه‌نظامیان در سوریه اعلام کردند که دمشق را تصرف کرده‌اند و بشار اسد، حاکم این کشور، گریخته است. مقصد او هنوز مشخص نیست. بدین گونه، پس از ۱۳ سال جنگ داخلی، حکومت دیکتاتوری که خاندان اسد برای چندین دهه در سوریه برقرار کرده بودند، پایان یافت. این نخستین واکنش‌های جهانی به این خبر است.

ارزیابی‌های سیاسی اولیه از برلین

اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، با صدور بیانیه‌ای در مورد وضعیت سوریه اظهار داشت: «بشار اسد مردم خود را به طرز بی‌رحمانه‌ای سرکوب کرد، جان بی‌شماری را گرفت و باعث آوارگی شمار زیادی از مردم سوریه شد که بسیاری از آنها به آلمان پناه آوردند. مردم سوریه رنج دهشتناکی را متحمل شدند. بر این اساس، پایان حکومت اسد بر سوریه، خبر خوبی است.»

شولتس افزود، اکنون مهم است که در سوریه به سرعت نظم و قانون برقرار شود. تمام جماعت‌های مذهبی و اقلیت‌ها باید اکنون و در آینده تحت حفاظت باشند. همچنین راه‌حل سیاسی بحران سوریه بر اساس قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل همچنان امکان‌پذیر است.

در این بیانیه آمده است: «ما عملکرد حاکمان آینده سوریه را بر اساس این معیار خواهیم سنجید که آیا زندگی با کرامت و حق تعیین سرنوشت برای تمام سوری‌ها را ممکن می‌سازند، حاکمیت سوریه را در برابر مداخلات بدخواهانه حفظ می‌کنند و با همسایگان خود در صلح زندگی خواهند کرد.»

واکنش وزیر خارجه آلمان

آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان، گفت: «پس از سرنگونی حاکم سوریه، هنوز نمی‌توان دقیقاً پیش‌بینی کرد چه رخ خواهد داد، اما واضح است که پایان اسد برای میلیون‌ها نفر در سوریه، پس از سال‌ها جنایت‌ها، نخستین نفس راحت بزرگ است.»

بربوک با اشاره به پیامدهای جنگ داخلی سوریه گفت که صدها هزار نفر از مردم سوریه کشته و میلیون‌ها نفر آواره شده‌اند: «بشار اسد به دلیل جنایات خود از جمله قتل، شکنجه و استفاده از سلاح‌های شیمیایی علیه مردمش باید پاسخگو شود.»

وزیر امور خارجه آلمان اظهار داشت که مردم سوریه شایسته آینده‌ای بهتر هستند. او گفت: «آن‌ها شرایط وحشتناکی را پشت سر گذاشته‌اند.» بربوک تأکید کرد که سوریه نباید اکنون به دست افراط‌گرایان دیگری بیفتد، “فرقی نمی‌کند در چه لباسی ظاهر شوند”.

او از طرف‌های درگیر خواست تا به مسئولیت خود در قبال همه مردم سوریه عمل کنند و افزود: «این شامل حفاظت جامع از اقلیت‌های قومی و مذهبی نظیر کردها، علوی‌ها و مسیحیان و همچنین فرآیندی سیاسی است که تعادل میان گروه‌های مختلف را ایجاد کند.»

بربوک همچنین اعلام کرد که آلمان “در هماهنگی نزدیک” با سازمان ملل، شرکای اتحادیه اروپا و “بازیگران منطقه‌ای و همسایگان سوریه نظیر ترکیه و اردن” در تلاش برای یافتن راه‌حل صلح‌آمیز برای این بحران است.

واکنش احزاب آلمان

نوربرت روتگن، سیاستمدار حوزه خارجی از حزب دموکرات مسیحی آلمان، این دگرگونی در سوریه را “یک رهایی بزرگ برای کشور و مردم” توصیف کرد و گفت: «جهنم اسد پس از ۱۳ سال پایان یافت.»

وی ترکیه را برنده بزرگ این تحولات دانست و افزود: «اردوغان سعی خواهد کرد این موفقیت را در سیاست داخلی نیز به کار گیرد. او علاقه زیادی به حفظ تمامیت سوریه دارد تا بازگرداندن سه میلیون سوری از ترکیه امکان‌پذیر شود.»

بیشتر بخوانید: سقوط حکومت سوریه: فرصت یا تهدیدی برای اسرائیل

روتگن تأکید کرد که بازگشت پناهندگان سوری از آلمان هنوز زود است، “اما هم‌اکنون یک لحظه ثبات وجود دارد و به همین دلیل اروپا باید به دنبال همکاری با ترکیه باشد”.

رالف اشتگنر، سیاستمدار حزب سوسیال دموکرات، محتاطانه‌تر واکنش نشان داد و گفت: «پایان حکومت اسد خوب است، اما شبه‌نظامیان نیز افراد مطلوب ما نیستند و احتمال می‌رود به وعده‌های خود عمل نکنند. اما آلمان باید در زمینه بشردوستی نقش ایفا کند.»

وی به درخواست‌ها برای پیمان مهاجرتی جدید با ترکیه و بازگرداندن پناهندگان سوری با شک و تردید نگاه کرد و گفت: «اقدامات شتاب‌زده سودی ندارد. اکنون افراد دیگری در سوریه در معرض خطر قرار دارند، از جمله حامیان اسد. اما انسان‌دوستی در مورد همه صدق می‌کند.»

قطر

تحولات اخیر سوریه در نشست صبح روز یکشنبه در “فوروم دوحه” نیز مورد بحث قرار گرفت. محمد الخلیفی، وزیر مشاور در امور خارجه قطر، تأکید کرد: «ما از روز نخست از روند تحولات سوریه حمایت کرده‌ایم. سوری‌ها در حال مبارزه با رژیم این کشور هستند. ما به طور کامل از این مسیر حمایت کرده و از تمامیت ارضی ملت سوریه دفاع می‌کنیم.»

وی افزود روز شنبه ۷ دسامبر (۱۷ آذر)، وزیران خارجه کشورهای عربی در دوحه گرد هم آمدند و توافق کردند که حفظ ثبات در سوریه و منطقه باید اولویت اصلی باشد.

اردن

پس از انتشار خبر فرار بشار اسد از دمشق، خبرگزاری رسمی اردن گزارش داد که حفظ ثبات و امنیت در سوریه حیاتی است. این خبرگزاری افزود که اردن “در تلاش است” وضعیت امنیتی منطقه را تقویت کند.

اسرائیل

ارتش اسرائیل اعلام کرد که در واکنش به تحولات اخیر در سوریه، نیروهای نظامی خود را در منطقه حائل تحت نظارت سازمان ملل در مرز با سوریه مستقر کرده است.

یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون اسرائیل، خواستار ایجاد ائتلافی منطقه‌ای شامل عربستان سعودی و کشورهای امضاکننده “پیمان‌های ابراهیم” شد. او در پلتفرم ایکس نوشت: «هدف این ائتلاف، مقابله با بی‌ثباتی منطقه‌ای است.»

فرانسه

فرانسه از پایان حکومت بشار اسد استقبال کرد. وزارت خارجه این کشور اعلام کرد که بخش بزرگی از مردم سوریه به تبعید رفته‌اند و بسیاری دیگر توسط رژیم و متحدانش کشته، شکنجه یا با سلاح شیمیایی مورد حمله قرار گرفته‌اند.

فرانسه خواستار یک گذار سیاسی مسالمت‌آمیز شد که حفظ نهادهای دولتی، احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه و همچنین تنوع قومی و مذهبی این کشور را تضمین کند. این وزارتخانه از تمام سوری‌ها خواست که متحد شوند، آشتی کنند و دست رد به سینه هرگونه افراط‌گرایی بزنند.

آمریکا

در ایالات متحده، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب، شامگاه شنبه ۷ دسامبر اعلام کرد که ایالات متحده نباید به هیچ شکلی در بحران سوریه مداخله کند. او در پلتفرم‌های ایکس و تروث سوشال نوشت: «سوریه در مشکلات بزرگی گرفتار است، اما دوست آمریکا نیست و ایالات متحده نباید هیچ نقشی در این بحران داشته باشد. این نبرد ما نیست.»

ترامپ همچنین از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه خواست که جنگ در اوکراین را پایان دهد. او نوشت که روسیه به دلیل درگیری در اوکراین دیگر علاقه‌ای به سوریه ندارد.

بیشتر بخوانید: بیانیه وزارت خارجه ایران درباره سقوط حکومت بشار اسد

او افزود: «در این جنگ که هرگز نباید آغاز می‌شد و می‌تواند برای همیشه ادامه یابد، نزدیک به ۶۰۰ هزار سرباز روسی کشته یا زخمی شده‌اند.»

کاخ سفید نیز اعلام کرد که جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا و تیم او در حال نظارت بر “رویدادهای استثنایی” سوریه هستند و با شرکای منطقه‌ای در تماس‌اند.

پنتاگون: پایگاه‌های آمریکا در سوریه باقی می‌مانند

به گزارش خبرگزاری فارس، وزارت دفاع آمریکا با اشاره به تحولات سوریه اعلام کرد که نیروهای نظامی این کشور در شرق سوریه باقی خواهند ماند. 

در حال حاضر، آمریکا، ۱۰ پایگاه نظامی در شمال سوریه و در استان‌های حسکه، الرقه و شرق استان حلب دارد. 

پیش از این دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آمریکا گفته بود که واشنگتن نباید در جنگ سوریه مداخله کند. مشخص نیست استراتژی پنتاگون در سوریه بعد از روی کار آمدن ترامپ در ۲۰ ژانویه ادامه خواهد داشت یا خیر. 

خبرگزاری رویترز به نقل از یک مقام پنتاگون گزارش داد، ما خواستار حفاظت از غیرنظامیان به ویژه اقلیت ها در سوریه و تلاش برای یک راه حل سیاسی جامع هستیم.

پنتاگون گفته، ما به مشورت با شرکای خود در منطقه که از بحران آسیب دیده اند و نیازمند حمایت‌های امنیتی هستند ادامه خواهیم داد.

روسیه: اسد سوریه را ترک کرده است

تلویزیون دولتی روسیه تا ساعت ۹ صبح روز یکشنبه ۸ دسامبر (۱۸ آذرماه) به وقت محلی هیچ خبری درباره سوریه پخش نکرد. موضوع اصلی این رسانه‌ها شکست تلاش مخالفان در کره جنوبی برای استیضاح رئیس‌جمهور یون بود. ساعت ۱۱ بود که رسانه‌ها به تحولات دمشق پرداختند. از سوی کرملین نیز تاکنون هیچ واکنشی به سقوط رژیم اسد منتشر نشده است.

با این حال به گزارش خبرگزاری آلمان، وزارت امور خارجه روسیه حوالی ظهر یکشنبه ۸ دسامبر با انتشار بیانیه‌ای خواستار خویشتن‌داری همه طرف‌های درگیر در سرنگونی بشار اسد، رهبر سوریه و اجتناب از استفاده از زور شد. 

این وزارتخانه اعلام کرد که بشار اسد از مقام خود استعفا داده و سوریه را ترک کرده است، اما اطلاعاتی درباره محل فعلی این متحد سابق ارائه نداد. همچنین اعلام شد که روسیه با گروه‌های موجود در سوریه در ارتباط است.

روسیه از سال ۲۰۱۵ حمایت نظامی خود را از حکومت بشار اسد آغاز کرد. وزارت خارجه روسیه افزود که اسد دستوری برای انتقال مسالمت‌آمیز قدرت صادر کرده است. این وزارتخانه اظهار داشت: «روسیه در این مذاکرات شرکت نکرده است. با این حال، ما از همه طرف‌ها می‌خواهیم که از استفاده از زور خودداری کنند و تمام مسائل مربوط به رهبری کشور را از طریق راه‌های سیاسی حل‌وفصل کنند.»

کنستانتین کساچف، دیپلمات سابق و معاون رئیس شورای فدراسیون، مجلس اعلای پارلمان روسیه، گفت که روسیه دیگر نمی‌تواند در شرایط کنونی از سوریه حمایت کند. با این حال، کساچف افزود که اگر مردم سوریه درخواست کمک کنند، روسیه آماده ارائه کمک خواهد بود. او همچنین تأکید کرد که جنگ هنوز تمام نشده است، زیرا گروه‌های مخالف زیادی از جمله “سازمان‌های تروریستی” در این کشور وجود دارند. وی خاطرنشان کرد که تمامیت ارضی سوریه باید حفظ شود.

روسیه پایگاه هوایی و یک پایگاه دریایی در طرطوس دارد که دسترسی این کشور به دریای مدیترانه را فراهم می‌کند. وزارت خارجه روسیه اعلام کرد که این پایگاه‌های نظامی مورد تهدید نیستند، اما در حالت آماده‌باش بالایی قرار دارند.

آندری کارتاپولوف، رئیس کمیته دفاع پارلمان روسیه، گفت اکنون باید شرایط نیروهای مستقر در سوریه بررسی شود و از تجربیات خروج‌های قبلی استفاده شود.