وقتی که خامنه‌ای معلق می‌زند! حسن صالحی

مندرج در ژورنال شماره ۹۵۸ (لینک به فایل پی دی اف نشریه ژورنال برای پیاده کردن روی تلفن همراه)

در فاصله تنها ده روز نظر خامنه‌ای از تأیید ضمنی مذاکره با آمریکا به مخالفت با این مذاکره تغییر کرد. او روز جمعه ۱۹ بهمن گفت مذاکره با دولت ترامپ “عاقلانه نیست، هوشمندانه نیست، شرافتمندانه نیست”. این در حالیست که مقامات بلندپایه جمهوری اسلامی از پزشکیان گرفته تا عراقچی همه خود را برای انجام مذاکرات با آمریکا آماده می‌کردند.

دلایل متعددی می‌تواند برای این به‌اصطلاح تغییر موضع وجود داشته باشد. می‌گوییم “به‌اصطلاح تغییر موضع” زیرا که در بهمن ۱۳۹۱ نیز خامنه‌ای مشابه همین حرف‌ها را زمانی که مذاکرات محرمانه میان رژیم و آمریکا با مجوز “رهبر” در عمان جریان داشت بر زبان آورده بود. برخی این حرف‌های خامنه‌ای را این‌طور تعبیر می‌کنند که او از پذیرش مسئولیت رسمی انجام مذاکره با آمریکا طفره می‌رود، ولی در خفا آن را تأیید می‌کند. این احتمال به واقعیت نزدیک‌تر است چرا که موقعیت جمهوری اسلامی شکننده‌تر از آن است که بتواند با قیل‌وقال توخالی علیه آمریکا بحران عمیق حکومتی را از سر گذراند.

بااین‌حال این معلق زدن خامنه‌ای هر دلیلی داشته باشد بلوایی در صفوف حکومتیان برپا کرده است. کار به جایی رسیده است که شایعه استعفای پزشکیان بالا گرفته اگرچه این شایعه از سوی منابع دولتی رد شده است. این تشتت و سردرگمی در صفوف حکومت ناشی از این است که سیاست ضدآمریکایی جمهوری اسلامی که هویت ایدئولوژیک رژیم بوده است شکست‌خورده است و حتی از سوی بخش‌هایی از خود نظام زیر سؤال رفته است. بخصوص با شکست نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در منطقه یکی از ابزارهای مهم اعمال فشار رژیم اسلامی بر غرب از آن گرفته شده است.

مذاکره با آمریکا به طور علنی و یا مخفیانه صورت بگیرد و یا اصلاً کنار گذاشته شود یک چیز مسلم است و آن شعار زیبایی است که مردم در خیابان می‌دهند: “دشمن ما همین جاست دروغ میگن آمریکاست”. برای مردم مسئله این است که جمهوری اسلامی درهرصورت باید برود و البته زمانی که صفوف بالایی‌ها درهم‌ریخته باشد شرایط برای سرنگونی آن هم تسهیل می‌شود.