یوروویژن و جنگ غزه! شهاب بهرامی

مندرج در ژورنال شماره ۷۲۶ (لینک به فایل پی دی اف نشریه ژورنال برای پیاده کردن روی تلفن همراه)

شصت و هشتمین دوره مسابقات موسیقی «یوروویژن» روز سه‌شنبه ۱۸ اردیبهشت در حالی در “مالمو” سومین شهر بزرگ سوئد آغاز شد که جنگ غزه بر آن سایه افکنده است.

اواسط دهه پنجاه میلادی اروپای خسته و داغان از دو جنگ خونین و خانمان‌سوز اول و جنگ جهانی دوم، تازه از زیر آوار قد راست کرده بود. دول سرمایه‌داری در رقابت بر سر تقسیم و غارت جهان، قاره سبز را به مرز نیستی سوق داده بودند. ثمره این رقابت‌های جنون‌آمیز، کشته‌شدن ده‌ها میلیون نفر و نابودی بیشتر زیر ساخت‌های حیاتی در کشورهای درگیر در جنگ بود. با عروج دو ابرقدرت جدید و تقسیم اروپا به شرق و غرب، زمزمه افسانه اروپای قدرتمند و متحد که از منظر تاریخ هیچگاه متحد نبود به صدایی رساتر بدل می‌شد. جنگ سرد نیز یکی از عوامل مؤثر در این فضاسازی بود. در چنین حال و هوایی، بازسازی هویت اروپایی به سطح آمد. هنر قبل از سیاست به پیشوازش شتافت.

اما هنر، در همان سطح سیاسی شد و تقریباً سیاسی ماند، چرا که اروپامحوری، خود عین سیاست بود. سال ۱۹۵۶ میلادی اولین فستیوال موزیک اروپایی با نام “یوروویژن” در سوئیس و با شرکت ۷ کشور اروپایی کلید خورد. شعار “موسیقی متحد می‌کند” بر تارکش نقش‌بست و به شعار معرفه و هویتی یوروویژن بدل گشت. از آن زمان تا به امروز بر سر استفاده بهینه و تبلیغاتی، تلاشی آشکارا و نهان از جانب شرکت‌های بزرگ و دولت‌های نیمه سیویل در جریان بوده تا به‌گونه‌ای ممکن مهر خود را بر این فستیوال حک کنند.

جنبش‌های گوناگون اجتماعی نیز در این میان برای رساندن صدا و مطالبات خود تلاش می‌کنند در این مراسم‌ها دیده شوند و پیامشان به گوش جهانیان برسد. جنبش‌های محیط زیستی، ضد انرژی هسته‌ای و جنبش‌های ضدجنگ از این دسته‌اند.

سال گذشته جنگ اوکراین مهرش را کوبید و سمپاتی جهانی نسبت به مشقات مردم اوکراین و جنایات دولت پوتین را از طریق یوروویژن به دنیا مخابره کرد. امسال نوبت به غزه رسید. به تخمین پلیس مالمو، قرار است تظاهرات ده‌ها هزارنفره علیه کشتار مردم بی‌دفاع غزه و محکوم‌کردن جنایات قصابان حماس، در روز فینال مسابقات انجام شود. در این هیاهو، صدای “خواننده اسرائیلی را از فستیوال بیرون اندازید” بیش از بیش برجسته است. امسال هم هنر برای هنر نماند و تسلیم واقعیت بیرونی شد.