بحران آب،پیش بینی کوچ ۳۷ میلیون نفر به غرب و شمال کشور

مصطفی فدایی‌فردرئیس کمیته تخصصی ارزیابی سیلاب کمیته ملی سدهای بزرگ ایران می گوید فرونشست زمین موجبات کوچ اجباری بیش از 37 میلیون نفر به منطقه غرب و شمال کشور را فراهم خواهد کرد.جمعیت کشور را روانه شهرهای بی‌آب کردیم تا طرح‌های انتقال را اجرا کنیم. بخشی از گزارش در باره بحران آب برگرفته از ایلنا ضمیمه است.

کوچ اجباری 37 میلیون نفر به غرب و شمال کشور

وی تاکید کرد: مهم‌ترین پیامد‌های قابل پیش‌بینی در اثر فرونشست زمین، علاوه بر فراهم شدن نابودی آبخوان‌ها و زوال هر چه بیشتر آب‌های تجدیدپذیر، باعث تخریب بسیاری از زیرساخت‌های راه، راه‌آهن، خطوط انتقال آب، نفت و گاز، دکل‌های برق، مناطق شهری و روستایی شده و در نهایت، موجبات کوچ اجباری بیش از 37 میلیون نفر به منطقه غرب و شمال کشور را فراهم خواهد کرد. در این صورت جمعیت این مناطق از 21 میلیون نفر جمعیت فعلی به حدود 58 میلیون نفر افزایش خواهد یافت که تبعات و بحران‌های مرتبط با آن غیر قابل تصور است.

چرا بحران آب داریم؟

وی مهم‌ترین دلایل بحران آب در ایران را بی‌توجهی به مطالعات پایه، طرح‌های جامع آب و آمایش سرزمین،  انتخاب مدیران نالایق، اعمال سلیقه در اجرای برنامه‌ها و طرح‌های توسعه منابع آب، فقدان سیستم پایش عملکرد مدیران صنعت آب و عدم پاسخگویی مدیران، تصویب قوانین نامناسب مرتبط با آب و محیط زیست، عدم پایبندی به برنامه‌های پنج ساله توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور، توسعه روزافزون‌ فساد سیستماتیک و رانت، اولویت تفکر ایدئولوژیک بر اصول توسعه پایدار، اولویت منافع شخصی بر منافع ملی، تخصیص نامناسب بودجه و اعتبارات، اصرار بر اجرای سیاست‌های کلان داخلی و خارجی نابخردانه، نبود سیستم قضایی مقتدر، موثر و متناسب برای برخورد با خاطیان دانست.

جمعیت کشور را روانه شهرهای بی‌آب کردیم تا طرح‌های انتقال را اجرا کنیم.

وی اضافه کرد: در طرح آمایش سرزمین یاد شده، جمعیت ایران در افق سال 1378 حدود 50 میلیون نفر پیش‌بینی شده بود و قرار بود نیمی از آن در سواحل شمالی خلیج‌فارس و دریای عمان مستقر شوند. این در حالی است که برای توزیع مناسب پراکندگی جمعیت در چهل سال گذشته هیچ فعالیت موثری به انجام نرسیده است و اتفاقا با تمرکز امکانات در کلان شهرها، مقدمات افزایش بی‌رویه جمعیت در کلان شهرها فراهم شده است. که این موضوع باعث اجرای طرح‌های متعدد انتقال آب به شهرهای بزرگ برای تامین آب مورد نیاز کلان شهرها شده است. در چهار دهه گذشته نه تنها به طرح آمایش سرزمین تدوین شده در سال 1353 توجهی نشد، بلکه پس از سال‌ها مطالعات طولانی، طرح آمایش سرزمین جدید که در سال 1400 مصوب و منتشر شده است بسیار ضعیف و غیر قابل اجراست. ضمن این که علیرغم مطالعه شش طرح جامع آب جداگانه در سال‌های طولانی، در حال حاضر طرح جامع آب مصوب و قابل اتکا در کشور وجود ندارد.

از قانونی که منجر به حفر 150000 چاه غیرمجاز شد تا فاجعه بزرگ رایگان شدن آب کشاورزی

این پژوهشگر حوزه آب گفت: در سال 1347 قانون ملی شدن آب کشور به تصویب رسید و تا کنون نیز جاری و ساری است که طی آن کلیه چاه‌های غیرمجاز، بدون پرداخت خسارت و در حضور نماینده دادستان مسدود شد که نشان از اهمیت دادن به حفظ آب‌های زیرزمینی کشور دارد، با توجه به این که تلاش‌های دولت دوازدهم برای بهنگام کردن قانون جامع آب در سال‌های اخیر به ثمر نرسید، در ادامه برخی از قوانین بسیار نامناسب در سال‌های مختلف به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و کسی نیز پاسخگو نیست، در سال 1361 در قالب تبصره ذیل ماده 3 قانون توزیع عادلانه آب، مقرر شد که برای چاه‌های حفر شده قبل از سال 1361 در صورت عدم اضرار و رعایت حریم، پروانه صادر شود! این قانون منجر به صدور بیش از 150000 پروانه برای چاه‌های غیرمجاز شد! در سال 1383 و در قالب قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، حق‌النظاره آب کشاورزی حذف شد که نتیجه آن فاجعه بسیار بزرگ رایگان شدن آب کشاورزی بود. در سال 1384 و در قالب قانون الحاق یک ماده به قانون وصول برخی از درآمدهای دولت، مقرر شد چاه‌های باقیمانده تعیین تکلیف شده و تبصره ذیل ماده 3 حذف شود که این قانون نیز هیچ کمکی به احیای آبهای زیرزمینی نکرد.

افت سالانه آب در 8 حوضه آبریز چقدر است؟

وی با اشاره به افت سالانه 8 حوضه آبریز کشور بیان داشت: حوضه مند سالانه 355 میلیون متر مکعب، حوضه کل، مهران و جزایر 272 میلیون متر مکعب، حوضه دریاچه نمک 1158 میلیون متر مکعب، حوضه گاوخونی 219 میلیون متر مکعب، حوضه ابرقو سیرجان  216 میلیون متر مکعب، حوضه کویر مرکزی 911 میلیون متر مکعب،  حوضه کویرهای درانجیر و ساغند 472 میلیون متر مکعب و حوضه قرقوم 393 میلون متر مکعب در سال افت دارند و در کل بر اساس آمار موجود، در مجموع افت سالانه حوضه‌های یاد شده، در سال 1385 حدود 5750 میلیون متر مکعب در سال تعیین شده است.

فرونشست در کدام شهرها بیشتر است؟

این کارشناس حوزه آب با بیان اینکه برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی منجر به توسعه و گسترش پدیده فرونشست زمین شده است، افزود: بر اساس آمار و اطلاعات موجود، میزان بیشینه نرخ فرونشست زمین تا سال 1387 در دشت تهران حدود 17 سانتی‌متر، در دشت ورامین 12، در دشت ساوجبلاغ 22 و در دشت قزوین 24 و در دشت گلپایگان 12 و در دشت رفسنجان 30 و در دشت کرمان 20 و در دشت زرن 25 و در دشت کاشمر 30 و در دشت نیشابور 12 و در دشت مشهد 25 سانتی‌متر است. 24 شهر در استان خراسان رضوی با جمعیتی بیش از 4 میلیون نفر، 25 شهر در استان کرمان با جمعیت بیش از یک میلیون و دویست هزار نفر، 30 شهر در استان تهران با جمعیت بیش از 12 میلیون نفر، 31 شهر در استان اصفهان با جمعیت بیش از 3 میلیون نفر و بیش از 10 شهر در هر یک از استان‌های البرز، فارس، یزد، همدان و مرکزی با جمعیتی بیش از 5 میلیون نفر بر پهنه‌های با خطر بالای فرونشست زمین قرار دارند.

اوضاع حقابه تالاب‌ها

فدایی‌فرد درباره تامین حقابه تالاب‌های کشور نیز گفت: با توجه به سوء مدیریت منابع آب، خشکسالی‌ها و تغییر اقلیم در کشور، وضعیت تامین آب و برق مورد نیاز بخش‌های مختلف شهری، صنعتی و کشاورزی بسیار نابه‌سامان است و در حال حاضر متاسفانه هیچ‌کس در پی تامین آب تالاب‌های کشور و یا آبخوان‌ها نیست. تبعات این وضعیت در سال‌های آتی گریبانگیر خواهد شد.

چاه‌ها آب را می‌بلعند تا به دریاچه ارومیه نرسد

وی درباره اوضاع بازگشت حیات به دریاچه ارومیه بیان داشت: دولت‌های یازدهم و دوازدهم تلاش فراوانی را برای احیای دریاچه ارومیه به انجام رسانید ولی متاسفانه به دلیل وجود مشکلات ساختاری و حاکمیتی، در این زمینه موفقیتی حاصل نشد و در حال حاضر نیز دریاچه ارومیه به وضع نابسامان قبل بازگشته است. مهم‌ترین دلیل عدم موفقیت احیای دریاچه ارومیه همانند سایر مناطق کشور، عدم توسعه اشتغال غیر آب محور است. در چهل سال گذشته، تقریبا تمامی شغل‌های جدید ایجاد شده توسط دولت‌های مختلف، مرتبط با توسعه کشاورزی و آب محور بوده است. در ادامه نیز به دلیل عدم کاهش بیکاری، مردم نیز راسا و به اجبار، توسعه کشاورزی را برای امرار معاش انتخاب کرده‌اند. در طول فعالیت ستاد احیای دریاچه ارومیه، به این موضوع مهم و کلیدی هیچ توجهی نشد و مدیریت برداشت از آب‌های زیرزمینی بطور کامل ناموفق بود. به نحوی که برداشت از آب‌های زیرزمینی نه تنها کاهش نیافت که افزایش نیز داشته است و در حال حاضر برداشت حداکثری از آب‌های زیرزمینی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه انجام می‌پذیرد. در این شرایط، تمامی آب برنامه‌ریزی شده برای رسیدن به دریاچه ارومیه اعم از داخل حوضه و یا حتی آب انتقالی از  حوضه‌های مجاور، قبل از رسیدن به پهنه آبی دریاچه، توسط چاه‌های متعدد و گسترده موجود در اطراف دریاچه ارومیه، بلعیده می‌شود و به پهنه آبی نمی‌رسد تا موجبات احیای دریاچه را فراهم کند. متن کامل خبر از اینجا

https://www.ilna.news/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%