روزنه rowzane خبری – تحلیلی ١-بابك شفق : شما به عنوان يكي از زنان فعال عضو كميته آذربايجان حزب كمونيست كارگري وضعيت اشتغال زنان در ايران را چگونه ارزيابي مي كنيد؟
پروين آزاد : با توجه به اینکه نیمی از جمعیت كشور را زنان تشکیل میدهند ولی متاسفانه در سطح اشتغال طبق آمارهایی که وجود دارد بخش زیادی از جمعیت بیکار را زنان تشکیل میدهند و اين در حالي است كه بنابر آمارهاي وزارت علوم ما با رشد صعودي تحصيلات عاليه زنان در دانشگاهها روبرو بوديم.
آنجا که معمولاً زنان به عنوان نیروی کار درجۀ دوم محسوب می شوند و مرد به عنوان نان‌آور خانه تلقی میشود، با افزایش نرخ بیکاری اولین گروهی که کار خود را از دست میدهند، معمولاً زنان هستند. بنابراین، با افزایش نرخ بیکاری، ورود زنان نیز به بازار کار همچنان کاهش میبابد.
مشارکت زنان در بازار کار ایران، براساس آمارهای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، حدود یازده درصد و بر اساس برخی آمارهای غیر رسمی، ۱۳درصد است. درحالیکه این رقم در برخی کشورهای دیگر ازجمله کشورهای اسکاندیناوی به حدود ۸۰ درصد می‌رسد.
٢- بابك شفق : اكثريت زنان كارگر در محيط هاي كار خصوصا در كارگاههاي كوچك و شركتهاي خدماتي احساس امنيت نمي كنند. بارها اتفاق افتاده است که زنان کارگر در شرکتهای خدماتی مورد تعرض جنسی قرار گرفتند. شما ریشه چنین رفتارهایی علیه زنان کارگر را چگونه ارزیابی میکنید؟
پروين آزاد : بنظر من به عوامل متعددی برمیگردد و ریشه های مختلف دارد ولی مهمترین آنان عبارتند از
۱- تبعیض جنسیتی ۲- ساختار پدرسالار در درون خانواده ۳- ایدئولوژی زن ستیز حکومت
این سه عامل اصلی، مهمترین دلایلی هستند که باعث میشوند همیشه به زنان به دیده مالکیت و بعنوان جنس دوم نگاه کرده و زنان در محیط های کاری آسیب های فراوان ببیند.
تا زمانی که حکومت حاکم بر یک کشور به زنان به دیده انسانی نگاه نمیکند و قوانین آن کشور بر علیه زنان حکم صادر میکند این تعرضات جنسی نیز در همه جا حتی در موسسات دولتی و اداری نیز بچشم میخورد.
چندی پیش در یکی از سایتها خواندم که یکی از مجریان شبکه صدا و سیما بعد از خروج از ایران در فیس بوک خودش تعریف کرد که مورد آزار جنسی قرارگرفته است.
٣- بابك شفق : بخشى از زنان جامعه را زنان كارگر روستايى تشكيل مى دهند، كه و هم زمان چندين كار از جمله دام دارى، قالى بافی، خانه دارى انجام مى دهند.جنبش زنان كمتر به این بخش از زنان پرداخته است نظر شما در مورد شرايط اين بخش زنان كارگر روستايى چيست ؟
پروين آزاد : اين کاملا درست است و يك دلیلش این است که اگر چه اين زنان از صبح تا شب پا به پاي مردان در مزارع گندم و شاليزارها كار ميكنند و مسئوليت سنگيني حتي بيشتر از مردان بدوش دارند ولي بخاطر فرهنگ مردسالار و سيستم حاكم بر جامعه كار اين بخش از زنان هميشه ناديده گرفته شده، آنان حتی در لیست آمارهای دولتی هم قرار نمیگیرند، چرا که کار زنان روستایی برسمیت شناخته نمیشود . بنابراین، آنان از مزایای اجتماعی مثل حق بیمه، حق مسکن ، حق اولاد و بسیاری از مزایای دیگر که زنان در مراکز دولتی و شهری از آن برخوردار هستند، محرومند .
٤- بابك شفق : بخشى از زنان كارگر نيز در بيرون از محیط كارگاه ها( كوچك و بزرگ )كار مى آورند، از قبيل بسته بندى ،دوخت دوز ، قالى بافى در خانه، که با دستمزد نازل بکار گرفته میشوند. خصوصا در حاشيه شهر هاى آذربايجان، اين كارگران زن زياد هستند. به نظر شما تن دادن زنان به چنين شرايطى از كجا ناشى مى شود ؟
پروين آزاد : يک دلیلش این است که در این مناطق زنان بدلیل محرومیت از تحصیل و بیسوادی از حق و حقوق خود هیچ اطلاعی ندارند و این عدم ناآکاهی، باعث میشود کارفرمایان در مراکز کاری مانند قالیبافی، بیشتر از این زنان سو استفاده کرده و با کمترین دستمزد آنان را بکار گیرند. از طرف دیگر به دلیل رقابت زیاد بین زنان كارگر و نیاز مالی شديدي که این زنان دارند (در بعضی از مناطق روستایی، زنان بدلیل فوت شوهر و یا معتاد بودن شوهر، کهولت و پیری شوهر، مریضی و خانه نشین شدن شوهر ، مجبورند فقط خود به تنهایی اقتصاد خانه را اداره کنند). این زنان ناگزیرند که به چنین شرایط طاقت فرسا و مشقت باری تن دهند، چرا که از طرف هیچ نهاد دولتی و ارگانی این خانواده ها حمایت مالی و اقتصادی نمیشوند.
٥- بابك شفق : یک جنبه دیگر از وضعیت بیکاری زنان در ايران، و نیز در آذربايجان ، زنان فارغ التحصيل بيكارند که سرمايه داران، اين بخش از زنان را بطور گسترده جذب مى كنند. بعنوان کارگر ارزان و جايگزين كارگران بکار میگیرند. علت و ريشه چنين سیاستی در ایران چه مى تواند باشد ؟
پروين آزاد : این مسئله به چند دلیل میتواند باشد. یکی اینکه زنان همیشه هر چقدر هم که از تحصیلات عالیه برخوردار باشند ولی باز هم بدلیل زن بودن و تبعیض جنسیتی از حقوق و مزایای کمتری برخوردارند و این بنفع کارفرمایان است که کسانی را استخدام کنند که همان خدمات را انجام دهند ولی با حقوق کمتر.
دوم بدلیل زن بودن، کارفرما اختیار بیشتری دارد که با کوچکترین اعتراض از طرف آنان برای دریافت حقوق بیشتر، به بهانه های مختلف این زنان را اخراج کرده و زنان دیگری را حتی با حقوق پایینر از قبل بکار گیرد.
از طرف دیگر چون سطح هزينه خانواده ها خیلی بالاست و تورم هم بسرعت بالا میرود در نتیجه رقابت هم بین زنان تحصیل کرده هم بالا میرود و بهمان نسبت هم طمع کارفرمایان بیشتر. اينها دو فاكتور اصلي هستند براي استخدام زنان در جامعه و اوضاع فعلي ايران.
