روزنه rowzane خبری – تحلیلی
در هفته‌ای که گذشت با انتشار گزارش محرمانه آژانس اتمی در باره کاهش فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم وزمینه‌سازی برای خروج از بن‌بست گفتگوهای برجامی، این گمانه‌زنی‌ها را دامن زده است که حکومت احتمالاً قصد دارد دوباره با این مانورها و بخشا عقب‌نشینی‌های جزئی و خرید فرصت، بر سر میز گفتگوهای هسته‌ای برگردد. برخی اخبار در این مورد.
* خبرگزاری آسوشیتدپرس نوشت: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جدیدترین گزارش خود کاهش سرعت غنی‌سازی در ایران را تأیید کرده است. بنا بر ادعای آسوشیتدپرس، در گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آمده است که ایران ۶/ ۱۲۱ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰درصد دارد که رشد بسیار کندتری نسبت به میزان قبلی دارد. اورانیوم غنی‌شده ایران تا ۱۹ اوت، ۵/ ۳۷۹۵ کیلوگرم برآورد شده است که ۹۴۹ کیلوگرم نسبت به ماه مه کاهش داشته است. حد مجاز ذخیره اورانیوم در برجام، ۸/ ۲۰۲ کیلوگرم تعیین شد.
*در خبر دیگری مقامات مذاکره‌کننده رژیم در دور گذشته گفتگوهای برجامی تأییدکرده‌اند که به ابهامات آژانس، به‌ویژه در مورد وجود چهار مکان نامشخص فعالیت‌های هسته‌ای پاسخ داده شده و دو مرکز تعطیل شده و دو مرکز دیگر قرار است در آینده با سفر مقامات آژانس به ایران، دوربین‌های نظارتی آژانس در این مکان‌هانصب شود. هم‌زمان گفتگوها و ردوبدل‌کردن پیام بین مقامات وزارت خارجه رژیم با آمریکا باواسطه‌گری دولت عمان ادامه داشته است و طرفین مدعی شده‌اندعلاوه بر آزادی زندانیان مقادیر قابل‌توجهی از دارایی‌های مسدود شده رژیم قابل‌برداشت برای حکومت است.
*ودانتپاتل سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به گزارش آژانس و موضوع کاهش غنی‌سازی اورانیوم گفته: “ما از گزارش‌های مطبوعاتی در مورد انباشت اورانیوم غنی‌سازی شده تا ۶۰ درصد توسط جمهوری اسلامی آگاه هستیم، با این‌حال، نمی‌توانیم درباره گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی – که هنوز علنی نشده است – اظهارنظر کنیم.”وی درباره «هرگونه بحث یا مذاکره در مورد موضوع هسته‌ای» با جمهوری اسلامی گفت: ما در حال حاضر هیچ «به‌روزرسانی جدیدی» برای ارائه نداریم.
اینها تازه‌ترینخبرها در باره بحران هسته‌ای حکومت است که نشان می‌دهد حکومت به تلاش‌ها و تقلاهایی برای جلب رضایت طرف‌های غربی برای بازگشت به سر میز مذاکرات برای پیداکردنراه‌حلی برای بحران هسته‌ای حکومت است. گزارش غیرعلنی آژانس در بارهبرخی اقدامات حکومت که به دنبال توافقات قبلی در سال گذشته گویا رژیم پاسخ به آنها داده، قرار است در دستور جلسه شورای حکامدر ۲۰ شهریور در اختیار اعضا گذاشته شود تا دوباره به ارزیابی وضعیت فعالیت‌هایهسته‌ای حکومت پرداخته و در صورت عدم اجرای تعهدات در دور قبلی، نشست شورای حکام اقدامات جدید در مورد نحوه و چون بحران هسته‌ای حکومت، تصمیم بگیرد.
لازم به توضیح است در نشست قبلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ۷ ژوئن ۲۰۲۳،تصمیم گرفته شدقطعنامه‌ای علیه جمهوری اسلامی صادر نکند و تأکید کرده بود: ” اگر ایران تا جلسه بعدی شورای حکام «اقدام‌های ضروری و فوری» مندرج در قطعنامه نوامبر ۲۰۲۲ که در بیانیه‌های قبلی بر آن تأکید شده است را اجرا نکند، شورا باید به اقدام‌های دیگری دست بزند: “
از موارد مهم این قطعنامه توضیح و شفافیت‌سازی از چهار مکان نامعلوم فعالیت‌های هسته‌ای حکومت، و نصب دوربین‌های آژانس بود. آن موقع جمهوری اسلامی در یک عقب‌نشینی ضمنی با توضیحاتی که به شورای حکام داده بود به برخی از سؤالات آژانس جواب داد و براین‌اساس رافائل گروسی به ایران رفت و دو طرف توافق کردند گفتگوها و رفع ابهامات را تا نشست آتی انجام دهند.
اکنون قرار است نشست شورای حکام در ۲۰ شهریور برگزار شود. خامنه‌ای در طول چند ماه گذشته چراغ‌سبز به ادامه گفتگوهای برجامی داده و برای نشان دادن حسن‌نیت رژیم،آزادی گروگان‌های آمریکایی درازای آزادسازیدارایی‌های بلوکه شده را به میان کشیده که در جریان است. در اقدام دیگری رژیم دو مکان نامعلوم فعالیت‌های هسته‌ای را علنی کرده و آژانس نیز آن را تأیید کرده است. در ادامه این عقب‌نشینی‌های حکومت موضوع بهبود روابط با عربستان، کاهش حمایت رژیم از تروریست‌های حوثی، عقب کشیدن نیروهای تروریست وابسته به رژیم از مرز اسرائیل، از جمله اقداماتی هستند که حکومت به آن دست‌زده است تا اعتماد طرف‌های غربی و آژانس را برای آغاز گفتگوهای برجامی جلب نماید. در همین حال آژانس و آمریکا، به‌ویژه بعد از اعتراضات سال گذشته علیه رژیم اعلام کرده‌اند که امیدی به ادامه گفتگوهای هسته‌ای و پیداکردن راه‌حلی برای بحران هسته‌ای حکومت ندارند.
اینکه این عقب‌نشینی‌ها و امتیازدادن‌های حکومت طرف مقابل را قانع و راضی به آغاز گفتگوهای برجامیکرده و راه‌حلی برای بحران هسته‌ای حکومت ارائه بدهد، هنوز معلوم نیست. یک نکته مسلم است و آن این است که خامنه‌ای و کل حکومت، به‌ویژه بعد از اعتراضات سال گذشته به‌شدت نگران بوده و خطر سرنگونی‌شان را دیده و ترسیده‌اند.حکومت در تلاش است با عقب‌نشینی و دادن امتیازاتی به غرب برای حل بحران هسته‌ای‌اش، برای خود وقت و فرصت بخرد تا دوباره بتواند خودش را جمع‌وجور نماید.
فعالیت‌های هسته‌ای حکومت اساساً یک اهرم فشار به آمریکا و غرب برای گرفتن امتیازاتی در حوزه‌های مختلف، به‌ویژه تحریم‌های نابودکننده علیه حکومت بوده است. استفاده رژیم از گسترش تلاش‌های هسته‌ای و غنی‌سازی اورانیوم به‌عنوان اهرم اعمال فشار به غرب و تهدید نابودی اسرائیل،قرار است فرصتی باشد برای رژیم که اثرات و تبعات ویرانگر تحریم‌ها را کاهش داده، با برخی عقب‌نشینی‌های موضعی و جلب رضایت شورای حکام، بعد از رسیدن به اهدافش دوباره زیر تعهداتش زده و دور دیگری از فعالیت‌های هسته‌ای‌اش را تضمین نماید. نتیجه تاکنونی توافق وین و برجام در این چند سال گذشته چیزی جز این نبوده است.
اما این سؤال که آیا آمریکا و آژانس این بار نیز فرصت دیگری به رژیم خواهند داد یا نه هنوز معلوم نیست. در این میان جمهوری اسلامی هم با توجه‌به وضعیت بحرانی‌اش در داخل کشور و خطر بازگشت مجدد اعتراضات، تعمیق بحران سیاسی و اقتصادی‌اش، تمایل دارد امتیازاتی بدهد تا هم برنامه هسته‌ای‌اش را نجات بدهد و هم در برابر تعرض آتی مردم به حکومت، خودش را جمع‌وجور نماید. این آرزوی قلبی خامنه‌ای و کل نظام است که چنین بشود.در این بین حکومت موضوع آزادی زندانیان آمریکایی و آزادسازی دارایی‌های مسدود شده‌اش را مبنای خوبی برای بازگشت به گفتگوهای برجامی دانسته و مشغول ردوبدل‌کردن پیام با آمریکا و غرب از طریق دولت عمان است. اینکه این اقدامات رژیم به نتیجه مطلوب و موردنظرخامنه‌ای برسد، هنوز معلوم نیست.
حقیقت این است که حل این بحران وبه‌طریق‌اولی مهار جمهوری اسلامی” رامو مهارکردن آن”و بازی‌دادنش در کلوب کشورهای متعارف سرمایه‌داری به سرکردگی آمریکا و غرب نه ممکن است نه عملی. دلایل متعدد سیاسی و ایدئولوژیکی، و در رأس آنها غرب‌ستیزی، و ضدآمریکایی‌گری، عامل اصلی این بحران است و پیداکردن راه‌حلی برای حل بحران هسته‌ای حکومت را پیچیده‌تر و سخت‌تر کرده است.
هر درجه کوتاه‌آمدن و عقب‌نشینی رژیم در برابر آمریکا و غرب به بهانه خرید فرصت و نجات فعالیت‌های هسته‌ای‌اش، وضعیت حکومت در داخل و در مقابل مردم معترض را شکننده‌ترکرده و فشار آمریکا و غرب بر حکومت را افزایش می‌دهد. موضوعی که نهایتاً همه ارکان و سیاست‌های ضد غربی و آمریکاستیزی جمهوری اسلامی را زیر ضرب گرفته و با بحران هویتی جدی روبرو خواهد کرد. از طرف دیگر فضا و جو اعتراضی و انقلابی است که در طول یک سال گذشته ضربات کوبنده‌ای بر ارکان و سیاست‌های رژیم زده و جمهوری اسلامی را در برابر تعرض مردم به‌شدت تضعیف و بی‌افق کرده است. نتیجه اینکه بحران هسته‌ای رژیم با سرنگونی و به زیر کشیدن آن خاتمه خواهد یافت. راه دیگری متصور نیست.
