بررسی اعتصاب سراسری پرستاران – سؤال از اصغر کریمی

مندرج در ژورنال شماره ۸۱۴ (لینک به فایل پی دی اف نشریه ژورنال برای پیاده کردن روی تلفن همراه)

کیوان جاوید: چه شد که پرستاران وارد اعتصاب سراسری شدند، خواست‌های آنها چیست؟

اصغر کریمی: پرستاران و کلاً کادر درمان مثل بقیه مزدبگیران سال‌های طولانی است که مورد ستم و استثمار شدید قرار دارند و هر سال و هر روز با فقر بیشتری مواجه شده‌اند. از طرف دیگر حکومت حاضر به استخدام پرستار بیشتر نشده و هر پرستار عملاً به‌جای چند نفر کار می‌کند و ساعات طولانی نیز مجبور به اضافه‌کاری اجباری با ساعتی حدود بیست هزار تومان است که در مقایسه با دستمزد چند بار زیر خط فقر پرستاران هم بسیار کمتر است. مساله تعرفه‌ها، نپرداختن طلب‌های پرستاران، انواع اجحافات و تحقیر و تهدید را هم به اینها اضافه کنید. پرستاران علیه این وضعیت بارها دست به تجمع اعتراضی زده بودند و مخصوصاً در یکی دو سال گذشته این اعتراضات به درجه‌ای گسترش‌یافته بود. اما هیچکدام از مطالبات پرستاران جواب نگرفت و وضعیت آنها مدام بدتر شد. اینها زمینه‌ساز موج اعتصابی بود که در سطح کشور شروع شد.

اینبار با یک اعتصاب سراسری روبه‌رشد مواجهیم که از سه هفته قبل شروع شده است و فصل نوینی در اعتراضات کادر درمان است که قابل‌مقایسه با اعتراضات سال‌های قبل نیست. وسعت و دامنه این اعتصابات که با شعاردادن و راهپیمایی در محوطه بیمارستان‌ها همراه است، سازمانیافتگی‌ آن، خواست‌های روشن و متعدد، رادیکالیسم و آگاهی بیشتر در میان پرستاران و همینطور شعارها، بیانیه‌ها و اولتیماتوم‌های آنان، همه اینها گویای تحرک کاملاً جدیدی است.

اما یک فاکتور مهم دیگر در شکل‌گیری این اعتصابات انقلاب زن زندگی آزادی است. خوب است توجه کنیم که ۷۵ درصد پرستاران زن هستند و از جنس همان زنانی که در صف مقدم انقلاب بودند و همچنان شجاعانه علیه حکومت ایستاده‌اند. به این معنی اعتصاب سراسری پرستاران نتیجه انقلاب زن زندگی آزادی است که به سهم خود فضای جدیدی از شور و امید در جامعه ایجاد کرده و عمق و رادیکالیسم بیشتری را در جنبش سرنگونی به وجود آورده است.

کیوان جاوید: این اعتصابات چقدر گسترده است و چه روندی طی کرده است یا در حال طی‌کردن است؟

اصغر کریمی: اعتصابات روز ۹ مرداد از بیمارستان امام علی کرج شروع شد. در روزهای بعد دو بیمارستان دیگر در کرج و سپس پرستاران بیمارستان‌هایی در بندرعباس و شیراز به اعتصاب پیوستند. شیراز به‌سرعت به یکی از پایگاه‌های بزرگ اعتصاب تبدیل شد و حدود ۹۰ درصد کادر درمان بیمارستان‌های دولتی این شهر را در برگرفت. سپس با سرعت بیشتری به شهرهای اصفهان، اراک، یزد، بیمارستان‌های متعدد مشهد، اهواز، اصفهان، آباده، جهرم، فسا، همدان، بوشهر، داراب، ‌ تبریز، یاسوج، قزوین، آبادان، نیشابور، دهدشت، و… کشیده شد. امروز نیز در تهران، کرمانشاه، مریوان، رشت و تبریز پرستاران به اعتصاب پیوستند و اعتصاب باز هم دامنه بیشتری پیدا کرد. پرستاران بیش از شصت بیمارستان تا کنون به اعتصاب پیوسته‌اند و موجی که از سه هفته قبل شروع شده با ریتم تندی در حال پیشروی است.

لازم است اشاره کنم که اولین عکس‌العمل حکومت تهدید پرستاران بود از جمله تهدید به اخراج. اما سنبه پرستاران پرزور بود و تهدیدات مؤثر واقع نشد. تلاش کردند تحت این عنوان که اعتصاب پرستاران برای بیماران مشکل ایجاد می‌کند، بیماران و مردم را در مقابل پرستاران قرار دهند، اما متوجه شدند که این نیز کارساز نیست. مردم کاملاً پرستاران را درک می‌کنند و مشکل را از رژیم می‌دانند و نه پرستاران. ضمن اینکه پرستاران با احساس مسئولیت بخشی از فعالیت بیمارستان‌ها مثل اورژانس را تعطیل نکردند. سپس رژیم از در وعده‌ وارد شد. این نیز جواب نگرفت. پرستاران تاریخ‌های معینی در شیراز تعیین کردند و اولتیماتوم دادند که چنانچه در این تاریخ‌ها به مطالباتشان رسیدگی نشود بلافاصله اعتصابات دیگری را شروع می‌کنند. روز شنبه ۲۷ مرداد شورای امنیت تشکیل جلسه داد و از وزارت بهداشت خواست که “طی سه روز آینده جمع‌بندی مشکلات جامعه پرستاری را به همراه راه‌حل‌های آن به دبیرخانه شورای امنیت کشور ارائه دهد”. نفس تشکیل جلسه توسط شورای امنیت، اهمیت این موج اعتراضی و ترس حکومت را به‌خوبی نشان می‌دهد.

کیوان جاوید: چگونه می‌توان فراتر رفت؟

اصغر کریمی: اولین مساله گسترش دامنه اعتصاب به شهرها و بیمارستان‌های دیگر است. هنوز پرستاران صدها بیمارستان دیگر می‌توانند وارد اعتصاب شوند. این مهم‌ترین فاکتور برای قرارگرفتن در موضع قدرتمندتر در مقابل حکومت است. فاکتور دیگر حفظ اتحاد خوبی است که فی‌الحال در میان پرستاران اعتصابی وجود دارد. ر‌ژیم تلاش می‌کند با پرداختن بخشی از معوقات و یا برخی خواست‌های فرعی‌تر و همزمان تهدید میان پرستاران شکاف ایجاد کند. مهم این است که پرستاران هوشیاری خود را در مقابل این توطئه‌ها حفظ کنند. نکته دیگر مساله تشکل است، پرستاران شبکه‌ها و جمع‌هایی ایجاد کرده‌اند و به کمک همین حد از سازماندهی موفق به اعتصاباتی با این قدرت شده‌اند. در دل این اعتصاب نیز شبکه‌های بیشتری ایجاد کردند، اما شبکه‌ها و جمع‌های آنان باید هر چه بیشتر گسترده شود و از انسجام و سازمانیافتگی بهتری برخوردار شود تا بتوانند مبارزات خود را تداوم بدهند. منظور فقط در این اعتصاب نیست. رژیم در بهترین حالت تنها گوشه‌‌ای از خواست‌های پرستاران را برآورده میکند و تهدید و احضار و غیره را نیز ادامه میدهد. پرستاران راهی جز تداوم قدرتمندتر اعتراض و اعتصاب ندارند و تشکل‌های سراسری و مستحکم ضامن مبارزات قدرتمند آنها و مقابله با تهدیدات خواهد بود.

فاکتور دیگر جلب حمایت وسیع مردم است. تا کنون تشکل‌های معلمان، بازنشستگان، دانشجویان، کارگران، زنان و کامیونداران از پرستاران حمایت کرده‌اند. این حمایت‌ها باید بسیار بیشتر شود. بخشی از کادر درمان که هنوز وارد اعتصاب نشده‌اند، دانشجویان دانشگاه‌های مختلف بویژه دانشجویان پزشکی که علیرغم تعطیلی تابستان می‌توانند به‌صورت جمع‌هایی از آنان با انتشار بیانیه‌هایی حمایت خود را اعلام کنند، همینطور دانش‌آموزان، مردم هر شهر و بویژه خانواده‌های خود پرستاران، حمایت خانواده‌های دادخواه، مراکز کارگری، هنرمندان و نویسندگان و همه فعالین و چهره‌های معترض و آزادیخواه، همه اینها جا دارد که فعالانه از پرستاران حمایت کنند.

اعتصاب پرستاران در واقع مقابله با سیستم پوسیده و تجاری پزشکی با استاندارد بسیار پایین است. سیستمی که حاضر نیست پرستار بیشتری استخدام کند تا به بیماران باکیفیت بالایی رسیدگی شود. یا به پرستارانی که جان خود را کف دست گذاشته‌اند حقوقی بالای خط فقر بدهد. در این خواست‌ها همه مردم شریک‌اند و جا داد که موجی از همبستگی در سطح جامعه شروع شود. این فاکتور مهمی در تقویت مبارزه پرستاران و تقویت کل جنبش آزادیخواهانه مردم است. این اعتصابی بسیار مهم است و همه باید خود را در آن شریک بدانیم و آنرا تقویت کنیم.

سردبیر این شماره: ; کیوان جاوید