جشنواره‌های حکومتی و هنرمندان معترض – سوسن صابری

مندرج در ژورنال شماره ۹۶۶ (لینک به فایل پی دی اف نشریه ژورنال برای پیاده کردن روی تلفن همراه)

چهلمین جشنواره موسیقی فجر رژیم نیز، بمانند جشنواره فیلمش، با تحریم و بی‌اعتنایی هنرمندانی که در کنار مردم قرار دارند روبرو شد. مسئولین این جشنواره حکومتی اجرای چند روز جشنواره را با به‌اصطلاح “قدردانی” تقدیم به چند هنرمند کردند که با واکنش و اعتراض آنان جواب گرفت.

حسین علیزاده موسیقیدان، در اعتراض به این جشنواره گفت: “همه افتخارم در موسیقی ایران همواره عدم حضور در جشنواره موسیقی فجر بوده است. این جشنواره فرمایشی است، نه هنری و نه در حد و اندازه هنر. من از هرگونه بزرگداشت از طرف ارگان‌های حکومتی بی‌نیاز هستم و پیوسته سپاسگزار مردم آگاهی‌ام که بی‌دریغ پشتیبان هنر و هنرمندشان در هر شرایطی بوده‌اند.”

محسن چاوشی خواننده هم در یک استوری نوشت: “مطلع شدم که برگزارکنندگان جشنواره موسیقی فجر از من نامی در روز پنجم این برنامه آورده‌اند. نه راضی‌ام به چنین چیزی و نه علاقه به شنیدن نام خود (به هر بهانه و دلیلی) در چنین موقعیت‌ها و محافلی دارم.”

و در آخرین روز هم سیمین غانم خواننده به “قدردانی” جشنواره حکومتی جواب داد که “نیازی به قدرشناسی از طرف مسئولان جشنواره فجر را ندارم” در یک پیام صوتی همچنین از محدودیت برای آواز زنان انتقاد کرد و گفت که در سال‌های اخیر حتی امکان برگزاری کنسرت برای زنان هم از او گرفته شده است.

مسئله نقش هنرمندان در جنبش‌های اعتراضی علیه حکومت‌های استبدادی از دوران انقلاب مشروطه تا امروز، در همبستگی با اعتراضات عدالت‌طلبانه مردم و در دفاع از آزادی بیان و هنر آزاد، یکی از مباحث فرهنگی و سیاسی مهم جامعه بوده است. امروزه هنرمندان معترض به‌ویژه در حوزه‌های سینما و موسیقی و ادبیات با محدودیت‌های شدیدی از طرف جمهوری اسلامی مواجه هستند. سانسور، ممنوعیت فعالیت، عدم صدور مجوز و بازداشت و زندان و شکنجه و صدور احکام اعدام از روش‌های بکار گرفته شده رژیم برای کنترل هنر و هنرمند است.

اما علی‌رغم اینها، هنرمندان معترض و مردمی در طی این سال‌ها از راه‌های گوناگون در مبارزه با سرکوب و در دفاع از آزادی بیان نقش مؤثری بازی کرده‌اند. تحریم جشنواره‌های حکومتی، خلق آثاری که با پیام‌های اعتراضی فریاد مردم علیه فقر و بی‌حقوقی و سرکوب را نمایندگی می‌کنند، حمایت از همکاران زندانی و ممنوع‌الکار و همچنین تلاش برای ایجاد نهادهای مستقل هنری از این جمله‌اند. این دسته از هنرمندان شایسته بیشترین حمایت‌ها هستند.