مارکس و شکوفایی جامعه انسانی- سینا پدرام

مندرج در ژورنال شماره ۷۲۳ (لینک به فایل پی دی اف نشریه ژورنال برای پیاده کردن روی تلفن همراه)

به مناسبت ۵ مه، ۱۶ اردیبهشت، ۲۰۰ و ششمین سالگرد تولد کارل مارکس.

درنگی کوتاه بر اخبار روز، چهره کریه و وحشتناکی از جهان معاصر به دست می‌دهد. جنگ، ویرانی، کشتار، زندان، سرکوب آزادی، بی حقوقی اجتماعی و اقتصادی، فقر جانکاهی که زندگی میلیاردها انسان را مچاله می‌کند و به تباهی می‌کشاند، کودکان کار و خیابان که زخمی هستند بر پیکر بشریت قرن حاضر، بشریتی که برای یک‌ لقمه ‌نان باید خوار و خفیف شود، کارگری که با ساعات کارش ارزش‌گذاری می‌شود، و مذهب و زندان و دادگاه و نیروهای سرکوب و تحمیق که قرار است برای سود عده قلیلی سرمایه‌دار با زندگی انگلی، میلیاردها انسان را به تمکین بکشند.

مارکس نقاد زبردستی است که وضعیت اسفناک انسان در بند قوانین سرمایه را دید و تمامی بنیان‌های فکری و عملی سیستم موجود را جز به جز بادقت یک جراح حاذق تشریح کرد. در حیطه دانش بشری او بی‌هیچ شکی نگهبان و مرزبان مرزهای فکری بود. میراث فکری و نظری مارکس گنجینه‌ای وسیعی برای بسیاری از انقلابیون و انسان دوستان به شمار رفته و می‌رود. او سلاحی است کارا در تحلیل و تدقیق انسانیت زمانه ما و نقدی است بر هر آنچه غیرانسانی است.

اما نیاز ما برای مارکس امروز چیست؟ خدمات او چیست؟

به نظر می‌رسد نیاز انسان معاصر به مارکس از نیاز انسان به بهبود شرایط زندگی و قوانین حاکم بر آن نشأت می‌گیرد. نقد او به سیستم سرمایه‌داری و اداره جامعه مدنی نقدی است که انسانیت و بهبود زندگی انسان در سرلوحه آن قرار دارد. کتاب مانیفست کمونیست نمونه درخشان خواست‌های انسانی موجود تا عصر مارکس بودند. مطالباتی که پس از ٢٠٠ سال هنوز هم برایشان در ایران و بسیاری از نقاط جهان باید به پا خاست و جنگید.

ممنوعیت کار کودکان، حق آموزش‌وپرورش رایگان، بهداشت همگانی و بسیاری از مطالبات رفاهی و ایمنی کاری و شغلی، ممنوعیت کار زنان باردار، ده‌ها خواسته رفاهی دیگر در تمامی نوشته‌های او بررسی و تدقیق شده‌اند. سهم او در مبارزه برای بهبود حقوق کودکان به‌هیچ‌وجه قابل‌اغماض نیست.

آنچه امروز انقلابیون ایران از ساریناها، نیکاها و توماج‌ها گرفته تا انسان‌های گمنامی که نمی‌شناسیم برایش جنگیده و می‌جنگند، یعنی آزادی و برابری انسان‌ها رشته‌ای است که مارکس را به ما پیوند می‌دهد و او را به‌عنوان انقلابی متفکر قرن حاضر به زندگی ما راه می‌دهد.