وزیر خارجه عربستان: اگر ثبات به سوریه برگردد نقشی برای ایران وجود نخواهد داشت

عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان می‌گوید اگر ثبات به سوریه برگردد نقشی برای ایران وجود نخواهد داشت. او همچنین گفت پیشنهاد محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران برای گفتگوی کشورهای منطقه فقط در حد حرف است و نمی‌توان آن را جدی گرفت.

وزیر خارجه عربستان که در گفتگوی اختصاصی با لیز دوست، خبرنگار امور بین‌الملل بی‌بی‌سی شرکت کرده بود همچنان تاکید کرد که ایران باید رفتارش را تغییر دهد و از دخالت نظامی در عراق و سوریه دست بردارد.

الجبیر دو روز پیش هم در نشست امنیتی مونیخ حمله شدیدالحنی به ایران کرده و از این کشور “به عنوان بزرگترین کشور حامی تروریسم در جهان” نام برده بود که “خواستار صدور انقلاب” است.

لیز دوست در این مصاحبه به اظهارات یکی از مشاوران نظامی دولت عربستان اشاره کرد که گفته بود “ایران را باید به مرزهای خودش برگرداند و از عراق و سوریه بیرونش کرد” و سوال کرد آیا این کار را می‌توان بدون توسل به زور انجام داد.

جبیر پاسخ داد : “به ایرانی‌ها ربطی ندارد که بخواهند به عراق یا سوریه نیرو بفرستند.”

لیز دوست توضیح داد که ایران می‌گوید حضورش در عراق و سوریه به درخواست دولت‌های این دو کشور بوده و ایران به این دو کشور حمله نظامی نکرده است.

وزیر خارجه عربستان پاسخ داد حضور نظامی ایران در آن دو کشور “بسیار منفی” و “فرقه‌گرایانه” بوده و “شکاف‌های موجود در آن کشورها را بیشتر کرده است.”

در نشست مونیخ و پیش از صحبت‌های آقای جبیر، محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران بر بهبود روابط کشورهای حاشیه خلیج فارس تاکید کرده و گفته بود: “مناقشه‌ها در عراق، سوریه، ‌یمن و بحرین راه حل نظامی ندارد. هر کدام از این مناقشه‌ها نیازمند راه حل سیاسی هستند به طوری که هیچ بازیگر واقعی از فرایند حذف نشود یا در نتیجه کار به حاشیه رانده نشود.”

خانم دوست با اشاره به این صحبت‌ها نظر آقای جبیر پرسید و او پاسخ داد که “جدیت را با اعمال می‌سنجند نه با الفاظ..”

“دشوار بتوان دعوت به گفتگو با کشورهای منطقه را جدی گرفت وقتی که ایران به حوثی‌های یمن اسلحه می‌دهد، تلاش می‌کند کشورهای منطقه را بی‌ثبات کند و سیاست‌های فرقه‌گرایانه در پیش گرفته که در جهان اسلام تفرقه می‌اندازد. بنابراین، اگر ایران می‌خواهد حرف‌هایش معنی داشته باشد باید رفتارش را عوض کند.”

خبرنگار بی‌بی‌سی سفر حسن روحانی رئیس جمهوری ایران به عمان و کویت را به عنوان نمونه‌های تلاش برای بهبود روابط کشورهای منطقه مطرح کرد و وزیر خارجه عربستان پاسخ داد:

“ما به ایرانی‌ها گفته‌ایم که اگر جدی هستند باید اصل صدور انقلاب را کنار بگذارند، باید اصل حاکمیت ملی را بپذیرند. ایران اصل حسن همجواری و عدم دخالت در امور کشورهای دیگر را رعایت نکرده. ما چطور می‌توانیم با آنها گفتگو کنیم در حالی که اصول اولیه لازم برای گفتگو وجود ندارد؟ هر مسئله دیگری را می‌توان حل کرد، ولی ما نمی‌توانیم با این واقعیت که آنها می‌خواهند انقلابشان را صادر کنند کنار بیاییم.”

انتقاد وزیر خارجه عربستان به نقش ایران در یمن در حالی صورت می‌گیرد که عربستان سعودی از طرف نهادهای حقوق بشر و کشورهای مختلف به نقض قوانین بین‌المللی در جنگ یمن متهم شده است.

سازمان ملل در ماه ژوئن ۲۰۱۶ در گزارشی شصت درصد موارد مرگ کودکان را در یمن ناشی از عملیات ائتلاف به رهبری عربستان دانست و عفو بین‌الملل و رسانه‌های غربی شواهد بسیار قانع‌کننده‌ای از استفاده عربستان از بمب‌های خوشه‌های در یمن ارائه کرده‌اند.

عربستان در پاسخ سازمان ملل را به خروج از این سازمان و قطع کمک‌های مالی کلان خود تهدید کرد و پیش از جلسه پارلمان بریتانیا در باره استفاده‌های از بمب‌های خوشه‌ای در یمن که تقریبا دو ماه پیش صورت گرفت در بیانیه‌ای برای اولین استفاده از این بمب‌ها را انکار نکرد و گفت که به‌کارگیری آنها را ادامه خواهد داد.

خانم دوست در این مصاحبه اظهار نگرانی کرد که “در سال ۲۰۱۷ جنگ لفظی علیه ایران شدت گرفته. بسیاری نگرانند که به خاطر اشتباه محاسبه یا عمداً برخورد نظامی اتفاق بیفتد. شما نگران نیستید؟”

آقای الجبیر پاسخ داد: “امیدوارم چنین اتفاقی نیفتد. هیچ کس جنگ نمی خواهد. همه از کشورهایی مثل ایران می‌خواهند که به قوانین بین‌المللی احترام بگذارند، اصول حاکم بر نظام بین‌الملل را رعایت کنند و برای خیر و ثبات تلاش کنند، نه برای تخریب و آشوبگری.”

پس از حمله آمریکا و بریتانیا به عراق و سرنگون صدام حسین، ایران و عربستان هر دو سعی کردند خلا قدرت موجود را پر کنند و رقابت دو کشور بتدریج باعث تیره شدن روابطشان شد که پیش از آن چند سالی در آرامش بود.

هر دو کشور دیگری را متهم به جنگ نیابتی و پشتیبانی فرقه‌ای کردند (ایران عربستان را به حمایت از سنی‌ها و عربستان ایران را به حمایت از شیعیان). با کشیده شدن دامنه جنگ به سوریه این وضعیت تشدید شد، ایران به حمایت و پشتیبانی از دولت بشار اسد پرداخت و عربستان هم متهم شد که به گروه‌های مخالف دولت سوریه کمک می‌کند.

از ابتدای سال ۱۳۹۴ و شعله‌ور شدن آتش جنگ داخلی در یمن، روابط دو کشور وارد وضعیت وخیمتری شد، عربستان ائتلافی را شکل داد و به کمک دولت یمن رفت و ایران را متهم کرد که به شورشیان حوثی کمک می‌کند.

مهرماه ۱۳۹۴ مرگ بیش از ۴۰۰ ایرانی هنگام اجرای مناسک حج در منا تنش را بیشتر کرد و سه ماه بعد اعدام شیخ نمر روحانی شیعه در عربستان و در پی آن حمله عده‌ای به سفارت عربستان سعودی در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد، باعث قطع کامل روابط دیپلماتیک دو کشور شد که تاکنون ادامه دارد و در چند ماه اخیر به جنگ لفظی شدیدی کشیده شده است.بی بی سی