پس از سقوط عمر البشیر در سودان چه می‌گذرد؟

با  وجود کنار رفتن عمر البشیر از قدرت، امیدها برای پی‌ریزی یک دموکراسی در سودان با دشواری‌های بسیاری رو به رو شده است.

بعد از سقوط عمر البشیر چه اتفاقاتی افتاد؟

بعد از آنکه ارتش سودان، به سه دهه حضور عمر البشیر در قدرت در این کشور پایان داد، نظامیان یک دوره انتقالی دو ساله را تعیین کردند تا بعد از آن انتخاباتی آزاد در کشوربرگزار شود. دوره طولانی گذار که از همان ابتدا مورد نقد جدی مخالفان دولت قرار گرفت. شورای نظامی انتقالی مسئولیت قدرت را در این دو سال بر عهده گرفت. این شورا که تحت رهبری عوض بن عوف، وزیر دفاع و معاون رئيس جمهوری بود با خشم عمومی مردم مواجه شد و به بن عوف به دلیل ارتباطاتش با رژیم البشیر به شدت مورد انتقاد قرار گرفت.

به همین دلیل او بیشتر از ۲۴ ساعت در قدرت نماند و از سمت خود کنار رفت. بعد از آن صلاح عبدالله محمد صالح که رئيس دستگاه اطلاعات و امنیت ملی سودان بود هم بعد از عوف از سمت خود استعفا داد. صلاح هم یکی از کسانی بود که شدیدا از سوی معترضان مورد انتقاد قرار گرفته بود.

بعد از مرحله نخستین استعفاها، عبدالفتاح برهان به عنوان رئيس شورای نظامی، جایگزین عوف شد. برهان کسی بود که رهبری نیروهای سودانی در جنگ یمن را بر عهده داشت. جنگی که در آن سودان از سال ۲۰۱۵ و در تغییر سیاستی آشکار به جای همراهی سنتی خود با ایران، تصمیم گرفت در جبهه عربستان سعودی قرار گیرد. به همراه برهان، معاونش، یعنی محمد حمدان دقلو هم که نیروهایی بود که در دارفور می‌جنگید هم به میدان آمد.

محمد حمدان دقلو فرماندهی یک گروه شبه نظامی به نام حمیدتی را بر عهده داشت که در کشتار دارفور نقش پررنگی داشتند.

چه کشورهایی از قدرت کنونی در خارطوم حمایت می‌کند؟

امارات متحده عربی و عربستان سعودی نخستین کشورهایی بودند که از به قدرت رسیدن برهان حمایت کردند. عربستان بلافاصله اعلام کرد که کمک‌های فراوانی از جمله، گندم، سوخت و دارو به این کشور تحت کنترل برهان ارسال می‌کند. امارات هم با استقبال از تغییر قدرت در سودان اعلام کرد که سریعا کمک‌های خود را روانه این کشور می‌کند. مصر دیگر کشوری بود که اعلام آمادگی کرد در تثبیت ثبات در سودان یاری رسان برهان و حمدان خواهد بود.

آیا دولت غیرنظامی در سودان تشکیل می‌شود؟

برهان بعد از ملاقات با مخالفان دولت، قول داد که به زودی زندانیان سیاسی را آزاد خواهد کرد. اما از سوی دیگر شورای نظامی درخواست تظاهر کنندگان در خصوص تشکیل دولت غیرنظامی را نادیده گرفته است. در حال حاضر هیچ چشم انداز روشنی برای اینکه چه زمانی شاهد خروج نظامیان سودان از قدرت در این کشور باشیم وجود ندارد.

چرا معترضان همچنان تظاهرات می‌کنند؟

درست است که معترضان موفق شدند عمر البشیر را از قدرت کنار بگذارند، اما آنها هنوز نتواسنته‌اند به خواسته‌های خود دست یابند. قدرت از عمر البشیر به دست نظامیانی افتاده که اگر بدتر از او نباشد، بهتر نیستند. نوع عملکرد شورای نظامی هیچ روزنه امیدی برای هدایت سودان در مسیر دموکراسی باقی نگذاشته است.

معترضان می‌گویند دستکم ۱۱۵ نفر در اثر خشونت‌هایی که ارتش و دیگر نیروهای نظامی در پیش گرفته‌اند جان خود را از دست داده‌اند.

نیروهای موسوم به حمیدتی که در بحران دارفور نقش پررنگی داشتند، حالا در خیابان‌های خارطوم وظیفه سرکوب مخالفان را بر عهده دارند. نیروهایی که همچنان زیر نظر حمدان دقلو فعالیت می‌کنند.

نافرمانی مدنی

مبارزات مدنی که خواستار پایان حکومت نظامیان در سودان بودند از روز یکشنبه کار خود را در این کشور آغاز کرده است. رهبران مخالفان از مردم خواسته‌اند که بعد از برخوردهای خشن و خونین نظامیان در خانه بمانند. صبح روز یکشنبه به سختی می‌شد عابران را در خیابان‌های خارطوم مشاهده کرد. حمل و نقل عمومی به سختی کار می‌کرد و اکثر بانک‌های غیردولتی و شرکت‌های خصوصی تعطیل بودند. فقط تنها بخشی از بانک‌ها و ادارات دولتی فعالیت عادی خود را از سر گرفته بودند.

خشونت علیه کارکنان پزشکی

بر اساس گفته گروهی از پزشکان که با معترضان در تماس هستند، ظرفیت بیمارستان‌های خارطوم پر شده و تمام اتاق‌ها را مجروحینی پر کرده‌اند که از سوی نیروهای نظامی مورد حمله قرار گرفته‌اند.

گزارش‌های حاکی از کمبود شدید کادر پزشکی در خارطوم است. نیروهای نظامی حتی پزشکان را مورد هدف قرار داده‌اند و اجازه نمی‌دهند این پزشکان و پرستاران، خود را به بیمارستان‌ها برسانند. به همین دلیل هر روز تعداد بیشتری از مجرحان جان خود را در بیمارستان‌های این کشور از دست می‌دهند.

سازمان بهداشت جهانی در بیانیه‌ای اعلام کرد که برخی از کارکنان و بیماران بیمارستان‌ها در حوادث اخیر در سودان مجروح شده‌اند.

همچنین کلینیک‌های صحرایی که با چادر و برای امداد به مجروحان برپا شده از سوی نیروهای نظامی مورد حمله قرار گرفته و به آتش کشیده شده است. برخی گزارش‌ها حتی حاکی از آن است که زنان هم مورد تجاوز قرار گرفته‌اند.

احمد المنذاری مدیر منطقه‌ای سازمان جهانی بهداشت در مدیترانه شرقی در این خصوص می‌گوید: «اتفاقات در سودان یک خشونت عیان و غیرقابل پذیرش است که برخلاف قوانین حقوق بشر صورت گرفته و باید سریعا متوقف شود.» المنذاری البته مسئولیت حمله به بیمارستان‌ها را متوجه گروه خاصی نکرده اما عفو بین‌الملل می‌گوید مسئولیت این اقدامات با نیروهای نظامی است.

آیا امیدی به کاهش خشونت‌ها وجود دارد؟

بعد از آنکه صحنه درگیری‌های سودان، شکل خون‌بارتری گرفت، ارتش سودان روز چهارشنبه به مخالفان پیشنهاد داد تا مذاکرات را دوباره از سر بگیرند. این پیشنهاد اما با جواب رد مخالفان رو به رو شد. افزایش فشارهای بین‌المللی به شورای انتقالی قدرت در سودان به دلیل گسترش خشونت‌ها در این کشور هم عامل دیگری بود که سبب شد نظامیان به فکر مذاکره با مخالفان بیفتند.

با این وجود مخالفان ارتش را غیرقابل اعتماد خواندند و حاضر به انجام گفتگو با نظامیان نشدند.

سودان کشوری بیگانه با تنش و ناآرامی و بی ثباتی نیست. آنها درگیری‌های دارفور و همچنین تقسیم شدن به جمهوری سودان و سودان جنوبی را خوب به یاد دارند. شهروندان این کشور شمال شرق آفریقا بیش از سه دهه تحت تسلط رهبری روزگار سپری کردند که به جنایات جنگی متهم است و شاخص‌های فقر در این کشور همواره آمار نگران کننده‌ای دارد.

شهروندان سودان امیدوار بودند بعد از کنار زدن دیکتاتوری که بیش از سه دهه بر این کشور حکمرانی می‌کرد، روزگار خوش‌تری را تجربه کنند، اما حالا ثبات و آرامش، دورترین ساحل در دریای ناآرام و پرآشوب این کشور به نظر می‌رسد.یورونیوز