ادامه عملیات نظامی اسرائیل در سوریه و گسترش شهرک‌سازی در جولان

دولت اسرائیل طرحی را برای گسترش ساخت شهرک‌های یهودی‌نشین در بلندی‌های جولان تصویب کرده است. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل گفت این تصمیم «با توجه به جنگ و جبهه جدیدی که در برابر سوریه گشوده شده است» و با هدف دو برابر کردن جمعیت اسرائیلی‌ها در بلندی‌های جولان اتخاذ شده است.

در همین حال وزیر دفاع اسرائیل هشدار داده است که علیرغم لحن ملایم رهبران گروه‌هایی که بشار اسد را سرنگون کردند، اسرائیل همچنان از سوی سوریه در معرض تهدید قرار دارد.

اسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل گفت «تهدیدهای فوری علیه کشور (اسرائیل) برطرف نشده و با وجود وجهه میانه‌رویی که رهبران شورشی می‌خواهند از خود نشان دهند، جدیدترین تحولات در سوریه شدت این تحریم را تقویت می‌کنند.»

این خبر در حالی اعلام می‌شود که رهبر تحریر شام حملات هوایی اسرائیل به سوریه را محکوم کرد و آن را «تشدید غیرقابل توجیه تنش در منطقه» خواند. ابومحمد جولانی گفت سوریه از جنگ «خسته» است، توان یک درگیری دیگر را ندارد.

بیانیه دولت اسرائیل نشان‌دهنده تاکید این کشور بر تقویت مواضعش در مناطق استراتژیک از جمله بلندی‌های جولان است که از سال ۱۹۶۷ تحت اشغال بوده است.

پس از سرنگونی بشار اسد، اسرائیل در یک کارزار نظامی بی‌سابقه پایگاه‌ها و تسلیحات نظامی ارتش سوریه را بی‌وقفه در بمباران و در خاک سوریه پیشروی کرد. اسرائیل می‌گوید این حملات با هدف جلوگیری از دستیابی نیروهای «تندرو» به سلاح‌های راهبردی انجام می‌شود.

اسرائیل در سال ۱۹۸۱ میلادی در اقدامی یکجانبه بخش‌هایی از جولان را ضمیمه خاکش کرد. این اقدام در سطح بین‌المللی به رسمیت شناخته نشد، اما ایالات متحده در سال ۲۰۱۹ این موضوع را پذیرفت.

ساعاتی پیش، احمد شرع رهبر، هیئت تحریر شام که پیشتر با نام مستعار ابومحمد جولانی شناخته می‌شد، در مصاحبه با یک شبکه تلویزیونی دلایل اسرائیل برای این حملات را «بهانه‌ای نادرست» خواند.

دیده‌بان حقوق بشر سوریه که در بریتانیا مستقر است گزارش داده است که اسرائیل طی کمتر از پنج ساعت در شامگاه شنبه ۶۱ موشک به سمت مواضع در نقاط مختلف سوریه شلیک کرده است. حملات اسرائیل از نزدیک به یک هفته پیش بی‌وقفه ادامه داشته است.

تخمین زده می‌شود از زمان سقوط بشار اسد اسرائیل نزدیک به ۸۰۰ حمله هوایی در سراسر سوریه انجام داده است.

روز گذشته هم نماینده دائم سوریه در سازمان ملل متحد با ارسال نامه‌ای به شورای امنیت، حملات مکرر و تهاجم زمینی اسرائیل به این کشور پس از سقوط حکومت بشار اسد را محکوم کرده است. قصی ضحاک، نماینده دائم سوریه در سازمان ملل، در نامه خود به شورای امنیت نوشته است حملات اسرائیل در حالی ادامه دارد که سوریه وارد «دورانی جدید» شده است.

سازمان ملل و برخی کشورهای عربی منطقه اقدامات اسرائیل در سوریه را به شدت محکوم کرده‌اند.

سوریه و اسرائیل در جنگ‌های خاورمیانه در سال‌های ۱۹۴۸ و ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳ با هم جنگیده‌اند. آنها به صورت رسمی یکدیگر را دشمن خود می‌دانند.

اسرائیل در سال‌های اخیر و پیش از سقوط بشار اسد، صدها بار به سوریه حمله کرده بود اما به ندرت آشکارا به آن اذعان می‌کرد. در آن زمان اسرائیل بارها تکرار کرده بود که هدفش از حملات به سوریه مقابله با ایران و گروه‌های همسو است.

همزمان با حملات بی‌وقفه هوایی، اخیرا ارتش اسرائیل برای نخستین بار تایید کرد که نیروهایش با عبور از منطقه حائل غیرنظامی در بلندی‌های جولان در خاک سوریه پیشروی کرده‌اند.

به فاصله کوتاهی از سقوط بشار اسد، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل با حضور در بلندی‌های جولان و هشدار به شورشیان مخالف بشار اسد، گفت که توافق سال ۱۹۷۴ موسوم به توافق «جدایی نیروها» نیز از بین رفته است. او به نیروهایش دستور داد، در خاک سوریه پیشروی کنند و این اقدام را «موضع‌ دفاعی موقت خواند تا زمانی است که یک آرایش مناسب پیدا شود.»

عهدنامه‌ «جدایی نیروها» میان اسرائیل و سوریه، رسما در روز ۳۱ ماه مه سال ۱۹۷۴ (۱۰خرداد ۱۳۵۳) منعقد شد و به تخاصمات جنگ «یوم‌کیپور» یا جنگ چهارم اعراب و اسرائیل پایان داد.

اما نیروهای ارتش اسرائیل اکنون با گذر از منطقه حائل غیرنظامی در بلندی‌های جولان، مواضع خود را در منطقه‌ای نزدیک به پایتخت و حدود۴۰ کیلومتری دمشق مستقر کرده‌اند.

با وجود اعلام مقام‌های اسرائیلی مبنی بر تصرف موقت منطقه حائل، این اقدامات در سطح بین‌المللی واکنش برانگیز شده است.

اکنون با پیشروی‌های جدید اسرائیل، قطر، عربستان سعودی، کویت، اردن، عراق و اتحادیه عرب همگی بیانیه‌های رسمی صادر کرده‌اند و اقدامات اسرائیل را غصب زمین با سوء استفاده از رویدادهای اخیر و نقض حاکمیت سوریه و قوانین بین‌المللی خوانده‌اند.

سازمان ملل و شماری از قدرت‌های غربی نیز با ابراز نگرانی هشدار داده‌اند . در این میان آمریکا نیز از اسرائیل خواست تا عهدنامه‌ای ۱۹۷۴ را به خطر نیندازد و اقداماتش «موقتی» باشد.

فرانسه از اسرائیل خواسته است که نیروهایش را از منطقه حائل خارج کند و آلمان به اسرائیل همراه با ترکیه در شمال سوریه هشدار داده است که فرصت انتقال قدرت صلح‌آمیز در سوریه را به خطر نیندازند.

آمریکا تایید کرد با گروه شورشی سوریه «تماس مستقیم» برقرار کرده است

درخواست ابومحمد جولانی برای توقف حملات اسرائیل در حالی بیان می‌شود که آمریکا اعلام کرد با هیئت تحریر شام که قوی‌ترین گروه در ائتلاف مخالفان اسد شناخته می‌شد، مستقیم ارتباط برقرار کرده است.

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، گفته است که کشورش با گروه شورشی هیئت تحریر شام که هدایت عملیات سرنگونی حکومت بشار اسد را به عهده داشت «تماس مستقیم» برقرار کرده است.

این اولین بار است که آمریکا از تماس مستقیم با این گروه، خبر می‌دهد.

بلینکن بعد از شرکت در گفتگوهایی با شرکت نمایندگان چندین کشور عرب، ترکیه و اروپا برای بحث درباره آینده سوریه اظهار نظر می‌کرد.

مقام‌ها در این نشست موافقت کردند که از فرآیند انتقال صلح‌آمیز در این کشور حمایت کنند. ایمن صفدی، وزیر خارجه اردن، گفت که قدرت‌های منطقه‌ای نمی‌خواهند «سوریه به هرج‌ومرج کشیده شود.»

بیانیه مشترک این نشست خواستار تشکیل یک دولت فراگیر در سوریه شد که به حقوق اقلیت‌ها احترام می‌گذارد و پایگاهی برای «گروه‌های تروریستی» نخواهد شد.

در پی رویدادهای پرتلاطم هفته‌های اخیر، گفتگوها در داخل و خارج سوریه برای ایجاد یک سیستم دولتی جدید که نماینده همه مردم سوریه باشد حیاتی است.

فواد حسین وزیر خارجه عراق، در این نشست در مورد آینده سوریه ابراز نگرانی کرد، نگرانی‌ای که در سراسر خاورمیانه و ورای آن مشاهده می‌شود.

او گفت که بازیگران منطقه‌ای نمی‌خواهند شاهد تکرار اوضاع لیبی – هرج‌ومرج پیش آمده بعد از سرنگونی سرهنگ قذافی از قدرت – باشند.

هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه، گفت که نهادهای جاری در سوریه باید حفظ و اصلاح شود.

به گزارش خبرگزاری رویترز فیدان گفت: «هرگز اجازه ندهید تروریسم از فرصت دوره انتقالی استفاده کند. و ما باید تلاش‌های خود را هماهنگ کنیم و از اشتباهات گذشته درس بگیریم.»

هیئت تحریر شام، که قوی‌ترین گروه شورشی سوریه است، اشاره کرده که به دنبال تشکیل یک دولت فراگیر است. اما گذشته جهادیِ خشن این گروه باعث تردید برخی در مورد چنین قول‌هایی شده است.

بلینکن گفت که واشنگتن به خصوص در مورد سرنوشت آستین تایس، خبرنگار آمریکایی که مدت‌هاست مفقود است، با این گروه در تماس بوده است.

او در اردن به خبرنگاران گفت: «ما با اچ‌تی‌اس (هیئت تحریر شام) و سایر طرف‌ها در تماس بوده‌ایم.»

هیچ نماینده‌ای از سوریه در این نشست حضور نداشت. وزرای خارجه هشت کشور عرب حاضر در نشست گفتند می‌خواهند اطمینان حاصل کنند که سوریه، در طول خطوط فرقه‌ای دچار تفرقه نمی‌شود و متحد می‌ماند.

دو غایب دیگر این نشست ایران و روسیه بودند که با حمایت‌های خود به بقای حکومت بشار اسد برای مدتی طولانی کمک کردند.

سایه کلیه نیروهای بیرونی که این همه سال بر سر سوریه جنگیدند بر آینده این کشور سنگینی می‌کند.

برای آنکه امیدی واقعی برای مردم سوریه وجود داشته باشد تا بتوانند بنایی محکم بر آزادی سرمست‌کننده یک هفته اخیر بسازند، نهادهای سیاسی درحال ظهور در سوریه نیازمند انسجام نه فقط در داخل کشور بلکه در خارج خواهند بود.

شورشیان در سوریه روز ۸ دسامبر با ورود به دمشق و واداشتن بشار اسد به فرار به روسیه به ۲۴ سال حکومت او پایان دادند.

این پس از ۱۳ سال جنگ داخلی روی داد، جنگی که بعد از سرکوب خشونت‌بار اعتراضات دموکراسی‌خواهانه در این کشور شروع شد. در این جنگ بیش از نیم میلیون نفر کشته شدند، میلیون‌ها نفر دیگر آواره شدند، و قدرت‌های جهانی و گروه‌های نیابتی آنها وارد میدان شدند.

احمد شرع، رهبر هیئت تحریر شام، که قبلا از نام ابومحمد جولانی استفاده می‌کرد، محمد بشیر را به عنوان نخست وزیر موقت سوریه منصوب کرده است و دنیا می‌خواهند بداند که منظره سیاسی سوریه اکنون بعد از نیم قرن حاکمیت خاندان اسد چگونه شکل می‌گیرد.بی بی سی