روزنه rowzane خبری – تحلیلی
انترناسیونال: از روز ۲۱ مهر در زندان قزل‌حصار شاهد اعتراضات و اعتصاب غذای بزرگی علیه احکام اعدام بودیم. لطفاً کمی بیشتر خوانندگان ما را در جریان چگونگی شکل‌گیری و ادامه این اعتراضات قرار دهید.
حسن صالحی: بله همانطور که اشاره کردید دوشنبه ۲۱ مهر ۱۴۰۱، برابر با ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵، در آستانهٔ نودمین هفتهٔ اعتصاب غذای زندانیان در سه‌شنبه‌های هر هفته برای لغو احکام اعدام، زندانیان قزل‌حصار – همان کسانی که کارزار «سه‌شنبه‌های نه به اعدام» را راه‌اندازی کردند – وارد اعتصابی شده‌اند که توجه همگان را به خود جلب کرده است.
حدود ۱۵۰۰ زندانی که عمدتاً با اتهامات مربوط به مواد مخدر روبه‌رو بوده و تحت حکم اعدام قرار دارند، پس از آنکه ۱۵ یا ۱۶ نفر از زندانیان برای اجرای حکم به سلول انفرادی منتقل شدند، دست به اعتراض و اعتصاب غذا زدند. همانطور که می‌دانید، زندان قزل‌حصار یکی از زندان‌هایی است که جمهوری اسلامی بیشترین اعدام‌ها را در آن اجرا می‌کند. زندانیان نیز به‌درستی این زندان را «قتلگاه» نامیده‌اند. این اعتصاب در واحد ۲ زندان قزل‌حصار، در سالن‌های ۱ تا ۴ شکل گرفت و زندانیان واحد ۴ نیز از آن حمایت کردند. این اعتصاب در شامگاه ۲۲ مهر با تجمع و اعتراض خانواده‌های محکومان به اعدام در مقابل زندان همراه شد. خواسته‌ها چه درون زندان و چه بیرون آن روشن بود: “نه به اعدام”، “لغو فوری حکم اعدام” و “اعدام نکنید”! زندانیان اعتصابی در بیانیه‌ای از داخل زندان از مردم خواسته‌اند: “پناه ما شمایید، مردم عزیز ایران. حق ما اعدام نیست. صدایتان را بلند کنید، در برابر زندان‌ها بایستید و نگذارید ما را بکشند.”
“نگذارید ما را بکشند” فریاد و خواست بخش‌هایی از جامعه است که در واقع قربانیان نظام فاسد، ستمگر و زورگوی جمهوری اسلامی‌اند. آنان قربانیان فقر، نداری و بی‌حقوقی هستند و اگر هم خطایی مرتکب شده‌اند، در نتیجه ناهنجاری‌هایی بوده است که این رژیم برای مردم ایران به وجود آورده است. جمهوری اسلامی به‌جای آنکه فقر را ریشه‌کن کند، فقرا را نابود می‌کند. زندانیان می‌گویند حتی اگر خطایی هم مرتکب شده باشند، سزاوار اعدام نیستند و باید در مجازاتشان تخفیف داده شود. حاکمیت تلاش دارد این زندانیان را هیولا جلوه دهد تا کسی برای لغو حکم اعدام از آنها حمایت نکند. اما این تلاش‌ها با انتشار فیلم‌هایی از وضعیت زندانیان دردمند در داخل زندان عملاً بی‌اثر شده است. این افراد، ضعیف‌ترین، بی‌پناه‌ترین و از قربانیان مستقیم نظام ستمگر، فاسد و سودجوی جمهوری اسلامی هستند. رژیم به‌جای آنکه پوشاک، غذا و سرپناه در اختیار مردم قرار دهد، جانشان را می‌گیرد تا نشان دهد نه‌تنها هیچ مسئولیتی در قبال شهروندان احساس نمی‌کند، بلکه عملاً کمر به نابودی آنان بسته است.
جمهوری اسلامی از این اعتصاب بی‌سابقه به خشم آمده است. ادعا می‌کنند دست “ضدانقلاب” در کار است و “کارزار تخریب” علیه زندان‌های جمهوری اسلامی به راه افتاده است. البته منظور رژیم از ضدانقلاب روشن است. به مردم حق‌خواه که این رژیم را نمی‌خواهند و به نیروهای اپوزیسیونی که علیه اعدام زندانیان به میدان آمده‌اند ضدانقلاب می‌گویند و حالا معلوم شده که این حق‌خواهی در همه‌جا و در زندان‌های جمهوری اسلامی هم موج می‌زند. اعتصاب در زندان قزل‌حصار همچون یک بمب خبری در همه‌جا منتشر شده است. همانطور که گفتم زندانیان واحد ۴ قزل‌حصار از ایستادگی دوستان خود در واحد ۲ و همچنین خانواده‌هایشان در مقابل زندان حمایت کرده‌اند. زندانیان اوین و رجائی‌شهر نیز با این اعتصاب همراهی کرده‌اند و زندانیان سیاسی بند ۷ اوین و جمعی از زنان زندانی سیاسی اوین از اعتصاب غذای قزل‌حصار در مخالفت با اعدام حمایت کرده‌اند. درهرصورت پیام از زندان قزل‌حصار قوی و رسا است:
“ما، جمعی از زندانیان اعتصابی در واحد ۲ قزل‌حصار، خواستار لغو مجازات اعدام در ایران هستیم. بساط اعدام و چوبه‌های دار باید از ایران برچیده شود. چرا و تا کِی باید دولت با نام قانون جان انسان‌ها را بگیرد؟”
انترناسیونال: اهمیت این صدای رسا علیه اعدام آن هم از دل یکی از بزرگ‌ترین زندان‌های رژیم چیست؟ این حرکت اعتراضی چه کمکی به جنبش علیه اعدام و عقب‌نشینی احتمالی حکومت در مقابل آن می‌کند؟
حسن صالحی: این حرکت اعتراضی، صرف‌نظر از اینکه چه پایانی داشته باشد، تا همین‌جا به یک موج بیداری و تحرک در مبارزه علیه اعدام دامن زده است و می‌توانیم از آن به‌عنوان یک نقطه عطف در جنبش علیه اعدام یاد کنیم.
همه می‌دانیم که هدف جمهوری اسلامی، چه آن زمان که مبارزان، معترضان و حق‌خواهان را اعدام می‌کند و چه هنگامی که شهروندان را به اتهاماتی مرتبط با مواد مخدر، قتل یا موارد دیگر اعدام می‌کند، این است که نشان دهد کنترل جامعه و جان و هستی مردم را در اختیار خود دارد و از این طریق می‌خواهد مردم را مطیع خود سازد یا به‌زعم خودشان، مرگ اعدام‌شدگان را برای مردم “عبرت” کند. در شرایطی که جمهوری اسلامی، مثل حالا، پایه‌های حاکمیت خود را لرزان می‌یابد به اعدام‌های بیشتری روی می‌آورد تا به قیمت کشتار مردم زنده بماند.
اعتصاب زندانیان قزل‌حصار را باید در متن همین شرایط بررسی کرد. پیش‌ازاین، زندانیان در زندان‌های مختلف کشور هر سه‌شنبه علیه اعدام دست به اعتصاب غذا می‌زدند، اما از آن اعتصاب‌ها هیچ تصویری در دست نداشتیم. این بار – اگر اشتباه نکنم – نخستین مرتبه بود که تصاویر صدها زندانی که یک‌صدا شعار “نه به اعدام” سر می‌دادند، به بیرون از زندان مخابره شد. زندانیان دردمندی که با زبان خود حال‌وروزشان را توصیف می‌کنند و خواست‌ها و مطالباتشان را با مردم ایران و جهان در میان می‌گذارند. اینکه در جمهوری اسلامی، نفسِ سلول‌های مرگ به کانونی داغ برای زندگی و مقابله با اعدام و مرگ تبدیل می‌شود، خود واقعه‌ای بسیار مهم است.
این حرکت اعتراضیِ محکومان به مرگ، نگاه و توجه جامعه را به بخش بزرگی از اعدام‌های جمهوری اسلامی جلب کرد؛ اعدام‌هایی که تقریباً نیمی از کل اعدام‌ها در ایران را تشکیل می‌دهند و عمدتاً به جرایم موسوم به مواد مخدر مرتبط‌اند. به نظر من، تصاویر مخابره شده از این اعتصاب و درخواست کمک زندانیان از مردم ایران، به تغییر قضاوت و برداشت بسیاری از شهروندان منجر می‌شود که شاید پیش‌تر درباره این افراد و در مورد اعدام نظر دیگری داشتند. این حرکت، هیولاسازی رژیم از این زندانیان را خنثی می‌کند و احساس همبستگی مردم با مبارزه آنان برای لغو مجازات اعدام را تقویت می‌سازد. خود این زندانیان گفته‌اند: “ما نیز بخشی از همین مردم هستیم و اگر خطایی هم مرتکب شده‌ایم، حقمان اعدام نیست.”
همانطور که می‌دانید، جمهوری اسلامی با اعدام محکومان به جرایم مربوط به مواد مخدر بر بی‌تفاوتی شهروندان و کم‌هزینه‌بودن این اعدام‌ها حساب کرده بود. اما حالا این تصویر تا حد زیادی دگرگون شده و این پیام جایگزین آن شده است که جان هر انسانی – صرف‌نظر از هر جرمی که مرتکب شده – اهمیت دارد و این کشتار باید خاتمه یابد. این همبستگی و همراهی بیشتر مردم در مخالفت با اعدام، بزرگ‌ترین دستاورد این اعتصاب است و بی‌تردید جنبش ضد اعدام را بیش‌ازپیش تقویت خواهد کرد و راه را برای متوقف کردن ماشین آدم‌کشی جمهوری اسلامی و رسیدن به جامعه‌ای بدون دار و نمایش مرگ هموار می‌سازد!
انترناسیونال: مهم‌ترین وظایف جنبش عظیم علیه اعدام در داخل و خارج از کشور برای حمایت از این حرکت اعتراضی چیست؟ چگونه می‌توان و باید صدای زندانیان اعتصابی قزل‌حصار شد؟
حسن صالحی: اولین نکته این است که همه ما باید اخبار مربوط به این اعتصاب را همه‌جا منتشر کنیم، درباره‌اش حرف بزنیم و به طور گسترده از آن حمایت کنیم. خوشبختانه، اخبار این اعتصاب در شبکه‌های اجتماعی، رسانه‌های فارسی‌زبان و همچنین به زبان انگلیسی بازتاب وسیعی داشته است.
به نظر من بسیار مهم است که نهادهای تشکل‌های کارگری و مردمی نیز با انتشار اخبار این اعتراضات یا با صدور بیانیه‌های رسمی درباره این حرکت سخن بگویند و از آن پشتیبانی کنند. تاکنون نهاد “اعدام نکنید”، شورای بازنشستگان، ندای زنان ایران و اتحادیه آزاد کارگران از جمله مجموعه‌هایی بوده‌اند که با گرمی از این حرکت شجاعانه حمایت کرده‌اند.
جا دارد نهادهای دیگری مانند شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان، سندیکای کارگران شرکت واحد، دادخواهان، کانون نویسندگان و سایر نهادهای مدنی – که فهرست بزرگی را تشکیل می‌دهند – از اقدام اعتراضی زندانیان علیه اعدام حمایت کنند. مبارزه علیه اعدام، یک مبارزه همگانی است و همه ما باید در آن مشارکت داشته باشیم؛ به‌ویژه زمانی که این مبارزه در درون سلول‌های مرگ جمهوری اسلامی شکل‌گرفته است. جا دارد هنرمندان، دانشجویان، دانش‌آموزان، کارگران، بازنشستگان و همه بخش‌های مختلف جامعه در اعتراضات جاری خود و یا با بیانیه‌ها و طومارهای اعتراضی، این اعتصاب ضد اعدام را موردتوجه قرار دهند و از آن حمایت کنند.
تا آنجا که به خودِ این اعتصاب برمی‌گردد، این حرکت نباید به یک زندان محدود بماند. تا کنون زندانیان هر سه‌شنبه در ۵۲ زندان کشور علیه اعدام دست به اعتصاب غذا زده‌اند. اما فراتر از این، لازم است که در همراهی با این اعتصابِ مشخص، زندانیان در همه زندان‌ها نیز به هر شکل که می‌توانند همبستگی نشان دهند تا جمهوری اسلامی نتواند این اعتراض را در هم بشکند. اگر همه زندان‌ها درگیر اعتصاب‌های مشابه شوند، توان سرکوب رژیم در مقابله با معترضان به طور قابل‌توجهی کاهش خواهد یافت.
در خارج از کشور نیز در شهرهایی مانند استکهلم، مالمو، کلن، تورنتو، ونکوور، هانوفر، لندن، گوتنبرگ و فرانکفورت، اعتراضاتی در دفاع از خواست این زندانیان – یعنی لغو اعدام – برگزار شده یا در حال تدارک است. برای روز سه‌شنبه، هم‌زمان با نود و یکمین هفته از “کارزار سه‌شنبه‌های نه به اعدام”، در نزدیک به ۱۵ شهر جهان یک تحصن سراسری در اعتراض به اعدام‌ها در ایران، در حمایت از اعتصاب غذای زندانیان قزل‌حصار و همچنین با خواست آزادی زندانیان سیاسی تدارک‌دیده‌شده است. همچنین شماری از شهروندان با انتشار ویدئوهای حمایتی کوتاه در شبکه‌های اجتماعی از اعتصاب زندانیان قزل‌حصار پشتیبانی کرده‌اند و این کار همچنان ادامه دارد.
ما باید بکوشیم که خبر این اعتصاب را به گوش همه دنیا برسانیم و توجه افکار جهانی را به اعدام‌های سرسام‌آور جمهوری اسلامی در زندان‌ها جلب کنیم تا بتوانیم یک اعتراض بین‌المللی در حمایت از جنبش ضد اعدام در ایران دامن بزنیم. همچنین باید با نهادهای بین‌المللی و دولت‌هایی که مدعی دفاع از حقوق بشر هستند فشار بیاوریم و از آنها بخواهیم در برابر اعدام‌های گسترده در ایران سکوت نکنند. جامعه جهانی و این دولت‌ها باید با اقدامات قاطع، مانند قراردادن قضات مرگ در فهرست تحریم‌ها، فراخواندن سفرای خود از تهران، احضار سفرای جمهوری اسلامی و حتی بایکوت کامل این رژیم، در برابر توحش و جنایات رژیم اسلامی بایستند و از مبارزات مردم ایران برای سرنگونی این رژیم به حمایت برخیزند.
توضیح:
مصاحبه‌ای که ملاحظه می‌کنید در زمانی صورت‌گرفته است که اعتصاب زندانیان قزل‌حصار جریان داشت. طبق آخرین اخبار این اعتصاب در هفتمین روز خود یعنی ۲۷ مهر ۱۴۰۴ با وعده‌هایی که مقامات جمهوری اسلامی به زندانیان اعتصابی داده‌اند به طور موقت پایان‌یافته است.
نماینده‌ای از قوه قضائیه رژیم به همراه رئیس سازمان زندان‌ها و رئیس زندان قزل‌حصار در گفتگو با نمایندگان زندانیان قول داده‌اند که در قزل‌حصار به مدت ۶ ماه هیچ اعدامی صورت نگیرد تا اصلاح قانون مجازات اعدام در مجلس موردبررسی قرار گیرد. بعدازاین قول و عده رژیم که به‌طورقطع نتیجه مبارزه خود زندانیان و حمایت عمومی از خواست آنها مبنی بر لغو اعدام است، زندانیان تصمیم می‌گیرند به اعتصاب خود به طور موقت پایان دهند. زندانیان با قدردانی از حمایت‌های مردمی اعلام کردند: تا زمانی به این توافق پایبند خواهند بود که مسئولین قضایی به وعده‌های خود عمل کنند.
بنا به اخبار رسیده زندانیان واحد ۲ زندان قزل‌حصار نیز به کارزار سه‌شنبه‌های نه به اعدام خواهد پیوست.
به نقل از نشریه انترناسیونال ۱۱۵۱
