افزایش فشار بر عربستان برای همکاری درباره سرنوشت جمال خاشقجی

رادیو فردا:همزمان با اقدامات ترکیه برای بازرسی از کنسولگری عربستان در استانبول و بازجویی از کارکنان آن بر سر پرونده ناپدید شدن جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی، وزیر خارجه آمریکا هم به ریاض سفر و با مقام‌های عربستانی در این زمینه گفت‌وگو کرد.

مایک پمپئو روز سه‌شنبه ۲۴ مهرماه با ملک سلمان و محمد بن سلمان، پادشاه و ولیعهد عربستان، دیدار و گفت‌وگو کرد.

گزارش خبرگزاری رویترز حاکی است که وزیر خارجه آمریکا در سفرش به ریاض همچنین با عادل الجبیر، همتای عربستانی‌اش، گفت‌وگو کرده و قرار است سه‌شنبه شب برای دومین بار با محمد بن سلمان دیدار کند.

آقای پمپئو سپس از ریاض به ترکیه سفر می‌کند. هنوز گزارشی درباره جزئیات مذاکرات وزیر خارجه آمریکا و مقام های سعودی منتشر نشده است.

سفر وی به ریاض یک روز پس از آن صورت می گیرد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، پس از تماس با پادشاه سعودی گفت که ملک سلمان از سرنوشت جمال خاشقجی ابراز بی‌اطلاعی کامل کرده است.

وی در عین حال گفت برداشت وی از مکالمه با پادشاه سعودی این است که احتمالا «قاتلان خودسر» در این پرونده دست داشته‌اند.

کمی بعد رسانه‌های آمریکایی و از جمله سی‌ان‌ان به نقل از منابع خود گزارش کردند که عربستان در تدارک توضیح نحوه کشته شدن جمال خاشقجی هستند و احتمالا سعودی‌ها خواهند گفت که در جریان بازجویی و تلاش برای انتقال وی به عربستان کشته شده است.

پیش از این مقام‌ها و رسانه‌های ترکیه‌ای اعلام کرده بودند که در «تیم ضربت» سعودی که با دو هواپیمای اختصاصی به استانبول سفر کرده بودند، یک متخصص کالبدشکافی حضور داشته است. در همین گزارش‌ها آمده بود که این گروه یک اره برقی هم همراه داشته و جسد احتمالا تکه‌تکه شده است.

آقای خاشقجی که ساکن ایالات متحده و منتقد خانواده حاکم بر عربستان بود، روز دوم اکتبر و پس از ورود به کنسولگری سعودی در استانبول برای گرفتن گواهی تجرد و ازدواج با نامزد ترک خود ناپدید شد.

در حالی که شماری از سناتورهای دمکرات و جمهوری‌خواه در کنگره آمریکا خواستار اعمال تحریم علیه عربستان به خاطر این پرونده هستند، دونالد ترامپ گفته‌ است لغو قراردادهای تسلیحاتی با عربستان باعث از دست رفتن شغل و ضرر به مردم آمریکا می‌شود.

چاووش اوغلو: عربستان هنوز اعتراف نکرده است

در همین حال، مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه اعلام کرد از خودروها و محل اقامت کنسول عربستان در استانبول بازرسی خواهد شد. محل اقامت کنسول سعودی در نزدیکی کنسولگری این کشور قرار دارد.

آقای اوغلو درباره احتمال پذیرش مسئولیت قتل خاشقجی توسط عربستان گفت که هنوز «هیچ اعترافی» از سوی مقام‌های سعودی درباره ناپدید شدن این روزنامه‌نگار دریافت نکرده است، ولی افزود که احتمال دارد مایک پمپئو اطلاعات تازه‌ای از ریاض برای مقام‌های ترکیه بیاورد.

گزارش دیگری حاکی است که محمد العتیبی، کنسول عربستان در ترکیه، روز سه‌شنبه خاک این کشور را به مقصد ریاض ترک کرد.

رویترز می‌گوید که آقای عتیبی محل اقامت خود را ترک کرد و سوار هواپیمای مسافربری به مقصد پایتخت عربستان شد. انتظار می‌رود پلیس ترکیه روز سه‌شنبه محل اقامت او را جستجو کند.

پلیس ترکیه دوشنبه شب همراه با یک تیم سعودی برای نخستین بار وارد کنسولگری عربستان در استانبول شد تا درباره ناپدید شدن جمال خاشقجی تحقیق کند. این بازرسی‌ ۹ ساعت به طول انجامید.

خبرگزاری آسوشیتدپرس روز سه‌شنبه از قول یک مقام ترک گزارش داد پلیس این کشور در جریان بازرسی از کنسولگری عربستان «شواهد مشخصی» به دست آورده است که نشان می‌دهد جمال خاشقجی در این کنسولگری کشته شده است.

وی که نامش فاش نشده است حاضر نشد تا جزئیاتی در این زمینه بیان کند.

از سوی دیگر، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، روز سه‌شنبه این احتمال را مطرح کرد که بخش‌هایی از کنسولگری عربستان بعد از ناپدید شدن خاشقجی دوباره رنگ شده است.

وی به خبرنگاران در پارلمان ترکیه گفت: «تحقیقات حول بسیاری از مسائل از جمله مواد سمی و موادی که روی آنها رنگ شده، متمرکز است».

ناپدید شدن این روزنامه‌نگار سرشناس موجی از واکنش‌های بین‌المللی به دنبال داشته است و بسیاری از رسانه‌های بین‌المللی و مدیران تجاری از حضور در کنفرانس سرمایه‌گذاری عربستان که قرار است هفته آینده در این کشور برگزار شود کنار کشیده‌اند.

رویترز می‌گوید که مدیرعامل بانک اچ‌اس‌بی‌سی، استاندارد چارترد و کردیت سوئیس از جمله مدیرانی هستند که روز سه‌شنبه اعلام کردند در این کنفرانس شرکت نخواهند کرد.

در همین حال، خانواده جمال خاشقجی با انتشار بیانیه‌ای خواستار تحقیقات بین‌المللی درباره ناپدید شدن وی شدند و گفتند که «با اندوه و تشویش» در انتظار پاسخ رسمی درباره این موضوع هستند.

در این بیانیه آمده است: «ما با اندوه و تشویش اخبار تاثربرانگیز درباره سرنوشت پدرمان را دنبال می‌کنیم که از دو هفته پیش پس از ورود به کنسولگری سعودی در استانبول تماس‌مان با او قطع شده است».

خانواده خاشقجی افزوده‌اند: «مسئولیت قوی اخلاقی و قانونی که پدرمان در ما پرورش داده است، ما را بر آن می‌دارد تا درخواست کنیم یک کمیسیون مستقل و بین‌المللی درباره شرایط منجر به مرگ وی تحقیق کند».

در همین حال، میشل باشله، رئیس کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل، از آنکارا و ریاض خواست تا تمام اطلاعات مربوط به ناپدید شدن و قتل احتمالی وی را منتشر کنند.

وی همچنین از حکومت عربستان خواست تا مصونیت دیپلماتیک کارکنان کنسولگری خود را لغو کند.

***************

گزارش رادیو آمریکا در این مورد

تیم تحقیقات ترکیه و عربستان روز سه شنبه نه ساعت در کنسولگری عربستان حضور یافتند. همزمان خبرگزاری اسوشیتدپرس نوشت یک مقام بلندپایه ترکیه گفته که شواهد قطعی از قتل خاشقجی در جستجوی شان در کنسولگری عربستان سعودی پیدا شده است.

رسانه های ترکیه از پایان بررسی های تیم تحقیقاتی مشترک ترکیه و عربستان در ساعت ۴.۲۵ صبح ۲۴ خردادماه پس از ۹ ساعت بازرسی در کنسولگری عربستان در استانبول خبر دادند.

بر اساس گزارش ها، این تیم ها داخل ساختمان کنسولگری را با نورهای «لومینول» برای پیدا کردن «دی ان ای» این روزنامه نگار بررسی کردند و باغچه و پشت بام کنسولگری عربستان را نیز مورد جستجو قرار دادند اما تصاویری نیز منتشر شده است که ورود نیروهای نظافتچی را ساعاتی قبل از آمدن تیم تحقیقاتی به کنسولگری عربستان در استانبول نشان می دهد.

تیم تحقیقاتی عربستان پیش از حضور در کنسولگری با پلیس امنیت استانبول دیدار داشت و با چهار خودرو متشکل از ۹ نفر، دو ساعت زودتر از تیم تحقیقات ترکیه وارد کنسولگری شد. این در حالی بود که در اطراف کنسولگری از ساعت ها قبل نوار امنیتی کشیده شده بود و رسانه ها اجازه ورود نداشتند.

اسوشیتدپرس نوشت که مقام های رسمی هنوز جزئیاتی فاش نکرده اند.

خبرگزاری سی‌ان‌ان ترکیه درباره جزییات این جستجوها نوشت «نور تمام اتاق های طبقه بالای ساختمان کنسولگری خاموش بود و از خارج از ساختمان نورهای آبی از پنجره ها دیده می شد.»

اما روزنامه «صباح» ترکیه که یک رسانه دولتی است و در رابطه با حادثه «جمال خاشقجی» مدارکی را نیز منتشر کرده است، در مطلبی سناریو قتل این روزنامه نگار منتقد عربستانی را بار دیگر مطرح کرد و نوشت که تیم تحقیقاتی پس از گذشت ۱۳ روز توانست وارد کنسولگری عربستان شود و حتی با اتمام بررسی ها هنوز هیچگونه توضیحی به رسانه ها داده نشده است.

این روزنامه که پیش از این از ماجرای ورود پنهانی دو جت با ۱۵ سرنشین از عربستان به ترکیه خبر داده بود، این بار هم نوشت که با توجه به اطلاعات بدست آمده مشخص است که این حادثه کار یک تیم اطلاعاتی حرفه ای بوده است اما فقط اقدام هوشمندانه «جمال خاشقجی» این برنامه ریزی ها را بهم ریخت. آن ها همه چیز را حساب کرده بودند اما نامزد این روزنامه نگار را که بیرون از کنسولگری انتظارش را می کشید، در برنامه ریزی خود نگنجانده بودند.

روزنامه صباح به نقل از «نظیف کارامان»، رییس بخش اطلاعات روزنامه «صباح» ترکیه نوشت که«جمال خاشقجی» بسیار عاقلانه رفتار کرد و به نامزدش در بیرون از کنسولگری گفته بود که اگر بازنگشت موضوع را به دوستانش خبر دهد و این اقدام هوشمندانه خاشقجی نقشه عربستان سعودی را نقش بر آب کرد به طوری که تا به امروز دو هفته است که دنیا از این واقعه صحبت می کنند.

همچنین رسانه های ترکیه از بررسی محل اقامت سرکنسولگری عربستان در استانبول توسط این گروه تحقیقاتی تا ساعاتی دیگر خبر دادند.

دونالد ترامپ روز دوشنبه با انتشار توئیتی در مورد ناپدید شدن جمال خاشقجی، روزنامه نگار سعودی مقیم آمریکا، گفت که مایک پمپئو را فورا برای گفتگو با ملک سلمان، پادشاه عربستان، به این کشور می فرستد.

وزیر خارجه آمریکا روز سه شنبه دیدارهایی با پادشاه و ولیعهد عربستان سعودی داشت.

پرزیدنت ترامپ طی روزهای گذشته بارها گفته است که در صورت نقش عربستان سعودی در قتل احتمالی روزنامه نگار منتقد پادشاهی این کشور، با ریاض برخورد خواهد کرد.

برخی از قانونگذاران آمریکا از دو حزب جمهوریخواه و دموکرات نیز اعلام کرده اند که کنگره در این زمینه ساکت نخواهد نشست.