روزنه rowzane خبری – تحلیلی
نشریه ژورنال شماره ۱۰۲۱ – فایل پی دی اف – ویژه تلفن همراه
آذر پویا: به‌تازگی روند اعدام‌ها در ایران شدت بیشتری پیدا کرده است. این روند رو به رشد چه رتبه‌ای را در جهان به خود اختصاص داده است؟
کیوان جاوید: به گزارش سازمان‌های حقوق بشری، جمهوری اسلامی مدت‌ها است یکی از بالاترین نرخ‌های اعدام در جهان را حفظ کرده و استفاده از مجازات اعدام به‌ویژه در سال‌های اخیر شدت یافته است. ۷۵ درصد از کل اعدام‌های ثبت‌شده جهانی در سال ۲۰۲۳ مربوط به ایران است. طبعاً جمهوری اسلامی مثل همیشه خطر سرنگونی را می‌خواهد با تعداد بیشتری از اعدام‌ها عقب بیندازد.
آذر پویا: روند رو به گسترش اعدام‌ها چه تأثیری منفی می‌تواند در مبارزه رو به گسترش جامعه علیه رژیم داشته باشد؟
کیوان جاوید: هم اکنون که این مصاحبه صورت می‌گیرد لیست جدیدتری از اسامی زندانیان سیاسی محکوم‌به‌اعدام در مدیای اجتماعی منتشر شده است. آخرین نمونه از این سبعیت حکومت اسلامی، اعدام حمید حسین‌نژاد حیدرانلو بود که در زندان ارومیه به دست جلادان اسلامی اعدام شد. اما اعدام تنها اهرمی نیست که به بقای حکومت منحوس اسلامی یاری می‌رساند. وجود انواع ترس‌های واقعی و تبلیغات هراس‌آور نیز به شکل مؤثری در دوام دیکتاتوری اسلامی و همه حکومت‌های استبدادی نقش‌برجسته‌ای بازی می‌کند.
آذر پویا: می‌توانید چند نمونه بیاورید که دلایل دیگری هم هست که حکومت با اتکا به آنها جلوی مبارزه متشکل را می‌گیرد؟
کیوان جاوید: می‌شود لیستی از دلایل آورد. ترس از دست‌دادن شغل و از دست‌دادن ممر درآمد خانواده یکی از اهرم‌هایی است که حکومت برای بقای خود از آن استفاده می‌کند. همان افرادی هم که از ترس در اعتراضات و اعتصابات شرکت نمی‌کنند، انتظار دارند کسان دیگری دست به اعتراض و مقاومت بزنند و جلوی حکومت ایستادگی کنند، اما اینکه خودشان در حرکت‌های جمعی و متشکل شرکت نکنند، دلایل فراوانی دارند.
آذر پویا: آیا این ترس که شما می‌گویید یک حقیقت موجود نیست، دستگیری‌ها و شکنجه و اعدام را نمی‌توان یکی از عوامل مهم بازدارنده دانست؟
کیوان جاوید: بله ترس از دستگیری شخص یا اعضای خانواده، کسی که قصد اعتراض دارد یک اهرم مؤثر بازدارنده است. اعتراضات علیه قوانین عقب‌مانده تبعیض‌آمیز درصورتی‌که تک‌تک معترضین به هم اعتماد و اتکا نداشته باشند به ثمر نمی‌رسد، حتی اگر همه مردم در کنج خانه خود با یک حکومت عناد داشته باشند این مخالفت به‌تنهایی منجر به تغییر نمی‌شود. اما برای مقابله با دستگیری‌ها باید ترس را کنار گذاشت و دست در دست هم‌سرنوشتی‌های خود داد که از دامنه دستگیری‌ها هم کم شود. قدرت جمع حکومت را می‌ترساند و به مردم نیرو مبارزه می‌دهد. تفرقه و چنددستگی مردم را از هم دور می‌کند و به رژیم فرصت بیشتری می‌دهد تا هم اعدام‌ها را افزایش بدهد، هم دستگیری را زیادتر کند و هم با سرسختی بیشتر در برابر خواسته‌های رفاهی و معیشتی جامعه مقاومت کند.
آذر پویا: راه‌حل شما چیست؟
کیوان جاوید: اگر هر فرد برای اینکه خود رها و آزاد شود، دست در دست یکی دیگر و به همین ترتیب یک گروه کوچک دست در دست گروه بزرگ‌تر بگذارد و اگر هر خواسته کوچک یا بزرگ یک گروه اجتماعی به خواست و منافع گروه بزرگ‌تری گره بخورد، اتحاد و همدلی و هم‌سرنوشتی شکل می‌گیرد و اگر منافع یک گروه یا جان و زندگی یک بخش از جامعه، مورد تعرض قرار بگیرد و بخش‌های دیگر جامعه ساکت نباشند و نظاره‌گری نکنند، آنگاه یک قدرت اجتماعی متشکل در برابر ارتجاع شکل می‌گیرد. تجربه این اتحاد و این قدرت را در زمانی که مردم جمعاً به خیابان می‌ریزند بارها دیده و مشاهده کرده‌ایم. شعار نترسید – نترسید ما همه با هم هستیم یک نمونه حی‌وحاضر در مقابل ما است. درعین‌حال جامعه متشکل هم هست. علیه حجاب مقاومت جانانه‌ای هست، علیه اعدام‌ها اعتراضات مهمی در ایران شکل می‌گیرد. کارگران و معلمان و بازنشستگان اعتراض متشکل می‌کنند. حتی زندانیان سیاسی در تقابل با حکومت سنگ تمام گذاشته‌اند. اینها الگوهای بسیار خوبی از گسترش اتحاد و همدلی و همبستگی است.
منافع عمومی و حق برخوردار بودن از معیشت و منزلت عمومی می‌تواند و باید قدرت اعتراضی فرد را به قدرت زیر و رو کننده عمومی علیه ارتجاع اسلامی تبدیل کند. در این صورت مقابله با اعدام و دستگیری‌ها و پراکنده کردن معترضین برای حکومت بسیار دشوار می‌شود. این آن وضعیتی است که حتی می‌تواند یک شورش، یک خیزش و اعتراضات خیابانی را به پیروزی مردم و سرنگونی حکومت تبدیل کند.
