ایران:رتبه ۱۶۴ رده‌بندی جهانی آزادی رسانه‌ها

رادیو فردا:سازمان گزارشگران بدون مرز در تازه‌ترین گزارش خود از آزادی رسانه‌ها در جهان، به «افزایش کین‌آفرینی» علیه روزنامه‌نگاران، تشویق به رویارویی با آن‌ها و تحمیل اطلاعات از سوی نظام‌های اقتدارگرا هشدار داده‌است.

ایران در فهرست سال ۲۰۱۸، در رتبه ۱۶۴ از ۱۸۰ کشور قرار دارد.

در صدر فهرست آزادی رسانه‌ها در جهان نروژ، سوئد و هلند قرار دارند. واپسین کشور از نظر آزادی رسانه‌ها، کره شمالی‌ست و سپس اریتره و ترکمنستان.

به گفته «گزارشگران بدون مرز» ایران در سال جاری میلادی هیچ پیشرفت خاصی در مقایسه با سال گذشته نداشته و همچنان «در رده‌های پایین درجا می‌زند».

این نهاد ناظر بر مطبوعات و رسانه‌ها یادآوری کرده است که جمهوری اسلامی ایران، هرگز موفق به ترک رده‌های آخر جدول نشده‌ و همواره «همسایه بدترین‌ها» بوده‌است. ایران در سال ۱۳۹۰ در میان پنج کشور قعر جدول قرار داشت و یک سال پیش از آن، یک رتبه هم پایین‌تر بود.

هرچند رتبه ۱۶۴ در مقایسه با سال گذشته که ایران در رتبه ۱۶۵ قرار داشت، ممکن است نشانه‌ای از بهبود وضعیت آزادی بیان و رسانه‌ها باشد، اما «گزارشگران بدون مرز» یادآوری کرده این «بهبود» یک رتبه‌ای به‌خاطر بدتر شدن وضعیت در دیگر کشورها است.

به گفته این سازمان ایران همچنان یکی از پنج زندان بزرگ جهان برای روزنامه‌نگاران و شهروندخبرنگاران است و از دی ما ۱۳۹۶ به این سو، «بیش از بیست روزنامه‌نگار و پنجاه شهروندخبرنگار» در این کشور بازداشت شده‌اند.

سازمان «گزارشگران بدون مرز» از «لایحه سازمان نظام رسانه‌ای» جمهوری اسلامی انتقاد کرده و می‌گوید این لایحه «افزون بر کم‌داشت‌های حقوقی و ناکارایی‌ آن برای جامعه ایران، می‌خواهد روزنامه‌نگاران را نیز به کارمندان دولت تبدیل کند».

اشاره این نهاد به لایحه پیشنهادی دولت جمهوری اسلامی در سال گذشته است که روزنامه‌نگاری را موکول به «اخذ پروانه روزنامه‌نگاری» می‌کند. در صورت وقوع «جرم مطبوعاتی»، اگر آن مطلب متعلق به کسی باشد که پروانه روزنامه‌نگاری ندارد، در دادگاه عمومی و بدون حضور هیئت‌منصفه محاکمه می‌شود. آن‌هم در حالی‌که سازمان نظام رسانه، تحت کنترل کامل دولت ایران است و روزنامه‌نگاران در آن استقلالی ندارند.

سازمان گزارشگران بدون مرز می‌گوید «سرکوب» آزادی اطلاع‌رسانی، محدود به داخل کشور نیست و «رسانه‌های جهانی و به ویژه رسانه‌های فارسی‌زبان در خارج از کشور نیز قربانی سرکوب و تهدید و سانسور» توسط حکومت ایران شده‌اند.

دیکتاتورها، جنگ و «سیاهچال‌های اطلاع‌رسانی»

سازمان گزارشگران بدون مرز در مورد تحمیل روزنامه‌نگاری مورد نظر نظام‌های اقتدارگرا هشدار داده‌است و در عین حال می‌گوید، دیکتاتورها و جنگ کشورها را به «سیاه‌چال‌های اطلاع‌رسانی» تبدیل می‌کنند.

در رتبه‌بندی این نهاد سوریه در جایگاه ۱۷۷ قرار دارد، دیگر کشور جنگ‌زده خاورمیانه، یعنی یمن، در رتبه ۱۶۷ و عراق در رتبه ۱۶۰. وضعیت دیگر کشورهای خاورمیانه نیز بهتر نیست. عربستان سعودی پنج پله پایین‌تر از ایران و در رده ۱۶۹ است و امارات متحده عربی در رده ۱۲۸.

«گزارشگران بدون مرز» می‌گوید روی نقشه آزادی رسانه‌ها ۲۰۱۸ هرگز این همه کشور در وضعیت سیاه، یعنی «بسیار ناگوار» قرار نداشتند و «شمار زیادی از کشورهای خاورمیانه در این بخش قرار دارند».

نهاد ناظر بر مطبوعات می‌گوید وضعیت آزادی رسانه‌ها در آمریکا «باز هم فرو افتاده است» و در کانادا، دیگر کشور شمال قاره آمریکا «همچنان بهتر شده‌است». وضعیت قاره آفریقا کمابیش بهتر شده، ولی شناساگر منطقه اروپای شرقی و جنوب آسیا به سوی خاورمیانه و افریقا شمالی فرو افتاده است.

به گفته این سازمان وضعیت در منطقه خاورمیانه و آفریقای شمالی «سال به سال ناگوارتر می‌شود».

سازمان گزارش‌گران بدون مرز، رده‌بندی خود در مورد آزادی رسانه‌ها را از سال ۲۰۰۲، هر سال یک بار منتشر می‌کند. به گفته این سازمان الگوهایی مانند خودسانسوری و آزار و سرکوب آزادی اطلاع‌رسانی، زیرساخت‌ها و چهارچوب‌ها قانونی، کثرت‌گرایی و استقلال رسانه‌ها در انتشار گزاش سالیانه آن، ملاک قرار می‌گیرند.