بحران انسانی،‌ سرگردانی و سیل پناهجویان از قره‌باغ به ارمنستان

در پی تصرف کامل قره‌باغ بوسیله جمهوری آذربایجان، سیل پناهجویان ارمنی از این منطقه مورد مناقشه به سوی ارمنستان رو به افزایش است. با افزایش سردرگمی و وحشت پناهجویان،‌ نگرانی از بحران انسانی بیشتر شده است.

طی چند روز گذشته تعداد زیادی از شهروندان ارمنی در حال ترک شهر استپاناکرت (خان‌کندی) مرکز منطقه قره‌باغ به سوی ارمنستان هستند. از اولین ساعات بامداد دوشنبه (۲۵ سپتامبر-۳ مهر) مردم در ترمینال اتوبوسرانی استپاناکرت تجمع کردند. کمبود سوخت و ترافیک در جاده‌های منتهی به ارمنستان گزارش شده است.

یک خبرنگار بی‌بی‌سی که در شهر مرزی گوریس است می‌گوید که تعداد زیادی پناهجو در یک مرکز کمک‌های انساندوستانه جمع شدند. این مرکز که در ساختمان تئاتر شهر قرار دارد برای ثبت نام از پناهجویان و ارائه خدمات حمل و نقل و اسکان آنها تشکیل شده است.

دولت ارمنستان می‌گوید در حال آماده شدن برای پذیرش تعداد بیشتری از ارمنی‌هایی است که از قره‌باغ می‌گریزند.

پناهجویانی که به ارمنستان رسیدند به خبرگزاری رویترز گفتند که به باور آنها «تاریخ دولت جدا شده آنها در قره‌باغ به پایان رسیده است.»

آنا آگوپیان، زنی که به گوریس، شهر مرزی ارمنستان و قره‎‌باغ رسیده به رویترز گفت: «فکر می‌کنم موضوع قره‌باغ برای همیشه تمام شده است. هیچ کس باز نمیگردد. همین است.»

رهبران اقوام ارمنی قره‌باغ می‌گویند که به همه کسانی که مایل هستند این منطقه را ترک کنند، این فرصت داده خواهد شد و آنها همچنین قول دادند که سوخت رایگان در اختیار مردم قرار دهند.

اردوغان با الهام علی‌اف،‌ آذربایجان در نخجوان دیدار کرد.اردوغان از تسلط کامل جمهوری آذربایجان بر قره‌باغ استقبال کرد و روسای جمهور دو کشور بر ایجاد کریدور زمینی میان باکو و آنکارا تاکید کردند.

ترکیه که از حامیان سرسخت جمهوری آذربایجان است،‌ با همتای آذری خود، الهام علی‌اف در منطقه نخجوان دیدار کردند. اردوغان،‌ از اینکه جمهوری آذربایجان کنترل کامل منطقه مورد مناقشه قره‌باغ را دست گرفته استقبال کرد و گفت که امیدوار است این امر زمینه را برای «عادی‌سازی» و فرصت‌های جدید هموار کند.

به گزارش شبکه تی‌آر‌تی ترکیه،‌ اردوغان گفت: «از ارمنستان انتظار داریم، دست صلحی که به سمتش دراز شده را فشرده و از این پس گام‌های صادقانه بردارد.هر دو در یک کنفرانس خبری که به هیچیک از سوالات پاسخ ندادند، از یک «کریدور زمینی» میان باکو و آنکارا از مسیر ارمنستان حمایت کردند.

به گزارش رویترز علی‌اف تهدید کرده است که این کریدوررا به زور هم که شده ایجاد خواهد کرد. ارمنستان با این طرح مخالف است.

رسانه‌های نزدیک به ارمنی‌های قره باغ اظهارات علی‌اف را «شوم» توصیف کردند. علی‌اف پیشتر هم از تشکیل این کریدور صحبت کرده بود،‌ مسیری که از جنوب ارمنستان عبور می‌کند.

رویترز گزارش داد که الهام علی‌اف از مقامات دوران شوروی انتقاد کرد و گفت بخشی که به گفته او باید متعلق به جمهوری شوروی آذربایجان بود به مالکیت جمهوری شوروی ارمنستان داده شده بود و گفت: «به این ترتیب پیوند زمینی بخش اصلی آذربایجان با نخجوان قطع شد.»

پیشتر منابع ترکیه اعلام کرده بودند که دیدار دو متحد برای افتتاح یک خط لوله گاز و یک پایگاه نظامی مدرن شده خواهد بود.

نخجوان در نقشه جغرافیا به جمهوری آذربایجان وصل نیست. جمهوری خودمختار نخجوان در جنوب قفقاز و شمال رود ارس واقع شده و از شمال و شرق همسایه ارمنستان، از جنوب با ایران و از غرب مرز نسبتا محدودی با ترکیه دارد.

بر اساس قانون اساسی، و طبق قراردادهای بین‌المللی مسکو و قارص در سال ۱۹۲۱، نخجوان به عنوان یک جمهوری خودمختار در حاکمیت جمهوری آذربایجان به رسمیت شناخته می‌شود.

اما قانون اساسی جمهوری آذربایجان تاکید می‌کند که نخجوان یک منطقه خودمختار در داخل جمهوری آذربایجان و بخشی جداناپذیر از آن است.

جمهوری آذربایجان هفته گذشته منطقه قره‌باغ را که حدود ۱۲۰ هزار ارمنی در آن زندگی می‌کنند تصرف کرد و می‌گوید با آنها به عنوان «شهروندانی برابر» برخورد خواهد کرد. اما ارمنستان هشدار داده که خطر «پاکسازی قومی» مردم این منطقه را تهدید می‌کند.

ارمنستان می‌گوید که در حمله هفته گذشته جمهوری آذربایجان به منطقه قره‌باغ ۲۰۰ غیرنظامی کشته و حدود ۴۰۰ نفر مجروح شدند. برگرفته از بی بی سی