روزنه rowzane خبری – تحلیلی
رادیو فردا:همه‌پرسی استقلال در اقلیم کردستان عراق در حال برگزاری است
همه‌پرسی برای استقلال در اقلیم کردستان عراق از صبح سوم مهر ماه آغاز شد. ایران، ترکیه، بغداد، آمریکا و دبیر کل سازمان ملل، با این همه‌پرسی مخالفت کرده‌اند. دولت اسرائیل از همه‌پرسی حمایت کرده‌است. اردن موضع رسمی نگرفته، گزار‌ش‌ها حاکی‌ست روسیه نیز موضع مشخصی نگرفته‌است. عربستان ابراز امیدواری کرده بود، رای‌گیری انجام نشود.
طی روزهای گذشته فشارهای بین‌المللی برای جلوگیری از برگزاری همه‌پرسی رو به فزونی بوده‌است؛ علاوه بر هشدارهای همسایگان در مورد عواقب این همه‌پرسی، و نیز انجام رزمایش‌هایی در مرز عراق، کشورهایی مانند ایالات متحده نیز به‌تاکید با آن مخالفت کرده‌اند.
وزارت خارجه ایالات متحده در پایان شهریور ماه اعلام کرد «اگر همه‌پرسی انجام شود، خیلی مشکل خواهد بود که مذاکراتی با بغداد صورت گیرد و پیشنهاد طرف‌های بین‌المللی ذکرشده برای حمایت از آن نیز مسدود خواهد شد».
روسای جمهوری ایران و ترکیه گفته بودند لغو نشدن رای‌گیری سوم مهر ماه، به آشوب و هرج‌ومرج در منطقه می‌انجامد و نخست‌وزیر عراق، این همه‌پرسی را «تصمیمی یکجانبه» توصیف کرده که «بر امنیت عراق و امنیت منطقه اثرگذار است».
روز یکشنبه ترکیه مرزهای خود با اقلیم کردستان را مسدود کرد. ایران نیز اعلام کرده پروازها به سلیمانیه و اربیل متوقف می‌شوند. نیروهای سپاه و ارتش این کشور نیز رزمایش‌هایی را در مرزهای غربی آغاز کرده‌اند. پارلمان ترکیه در عین حال لایحه‌ای که به ارتش آن کشور اجازه دخالت در سوریه و عراق، در صورت رویارویی با تهدیدهای امنیتی را میدهد، تمدید کرد.
دولت مرکزی عراق می‌گوید «تمهیدات لازم» را برای حفظ یکپارچگی این کشور به‌کار خواهد گرفت.
موضوع لزوم حفظ یکپارچگی و وحدت در عراق، در سخنان دبیر کل سازمان ملل نیز بازتاب پیدا کرده بود؛ دیگر چهره بین‌المللی که با برگزاری همه‌پرسی در شرایط فعلی مخالفت کرده‌است.
از سوی دیگر اما مقام‌های اقلیم کردستان تاکید کرده‌اند به‌دلیل آن‌که خواسته‌های آنها نادیده گرفته شده، و از آن‌جایی که در نهایت مذاکره و یا هر راهکار دیگری باید به‌سوی «استقلال» رهنمون شود، این همه‌پرسی برگزار خواهد شد.
مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان گفته است «استقلال تنها راه تضمین آینده‌ای عاری از خشونت برای کردهای عراق است».
دولت اسرائیل به نخست‌وزیری بنیامنین نتانیاهو نیز گفته از تشکیل «دولت کـرد» در شمال عراق و «دستیابی کردها به دولت مستقل» حمایت می‌کند.
پیش از این رئیس انجمن تقویت مناسبات اسرائیل و کردها در مجلس اسرائیل، به روزنامه «جروزالم پست» گفته بود یک هیئت از کردستان عراق به اسرائیل سفر کرده و خواسته بود که آن کشور با اعمال نفوذ از واشینگتن بخواهد از مخالفت با استقلال خودداری کند. ایالات متحده علاوه بر مخالفت لفظی، با فرستادن شماری از مقام‌های ارشد، از جمله وزیر دفاع، خواستار لغو همه‌پرسی شده‌است.
از دیگر کشورهایی که خواستار برگزار نشدن همه‌پرسی شده‌اند، عربستان سعودی‌ست. وزارت خارجه آن کشور در بیانیه‌ای که خبرگزاری رسمی سعودی منتشر کرده گفته امیدوار است رئیس اقلیم خردمندی کرده و همه‌پرسی را متوقف کند.
اردن، دیگر کشور منطقه و همسایه عراق گفته این یک مسئله داخلی عراق است. دولت مرکزی سوریه با همه‌پرسی مخالفت کرده‌است.
خبرگزاری رویترز اخیرا در گزارشی گفته روسیه در مقابل این موضوع تقریبا سکوت کرده، «در حالی‌که بر اساس آمار داخلی، خیلی سریع به تامین‌کننده اصلی قراردادهای نفت و گاز اقلیم تبدیل شده‌است».
پیشتر در ماه ژوئن، شبکه «کردستان۲۴» گزارش داده بود که در مصاحبه‌ای با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، گفته «ما حساسیت مربوط به مسئله کردها را درک می‌کنیم… رویکرد ما همواره روشن بوده، ما رویکردی منطبق بر حفظ قوانین بین‌المللی داریم».
به گزارش خبرگزاری دولتی اسپوتنیک، دمتری پسکوف، سخنگوی کرملین، گفته است «موضع روسیه، همانی‌ست که به خیر تمامیت ارضی دولت‌های منطقه باشد». پسکوف اما افزوده قصد ندارد در مورد اینکه نتیجه همه‌پرسی مورد تائید قرار خواهد گرفت یا نه توضیحی ارائه کند.
شماری از کشورهای غربی نیز موضع رسمی در مورد همه‌پرسی نگرفته‌اند؛ از جمله بلژیک یا بلغارستان. اسپانیا، همه‌پرسی را غیرقانونی نامیده‌است.
رای‌گیری برای همه‌پرسی استقلال در کردستان عراق، در شماری از کشورهای خارجی، از اول مهر ماه آغاز شد و شهروندان کردتبار صاحب گدرنامه عراق و ساکن چین، نخستین گروهی بودند که در این همه‌پرسی شرکت کردند.
در مجموع نزدیک به ۱۲ هزار صندوق رای آماده شده و شماری بالغ بر ۵.۳ میلیون نفر واجد شرایط رای دادن در چهار استان دهوک، اربیل، سلیمانیه و حلبچه هستند.
———————
گزارش رادیو آمریکا:
همه پرسی استقلال اقلیم کردستان عراق برغم مخالفت های گسترده داخلی و خارجی برگزار شد.
مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان واجدان شرایط رای گیری را که بر پنج میلیون نفر بالغ می شوند به شرکت در همه پرسی روز دوشنبه سوم مهر فراخواند.
آقای بارزانی روز یکشنبه در یک کنفرانس خبری گفت مشارکت با بغداد شکست خورده و فرصتی برای بازگشت به رایزنی باقی نمانده است و تاکید کرد برخورداری از استقلال مانع از تکرار فجایع پیشین خواهد شد.
رهبر اقلیم کردستان عراق اخیرا در گفتگو با بخش فارسی صدای آمریکا گفت با روشن شدن نتیجه همه پرسی دولت محلی مذاکرات با بغداد را بر سر مسائل مهمی نظیر مرزبندی، تقسیم منابع طبیعی و مشخص کردن جدول زمانی برای اعلام استقلال اقلیم کردستان آغاز خواهد کرد. آقای بارزانی گفت روند گذار یک تا دو سال بیشتر نخواهد بود.
برگزاری همه پرسی در حالیست که کاخ سفید می‌گوید آمریکا بارها در توجیه مخالفت خود با همه پرسی استقلال اقلیم کردستان عراق به رهبران آن تاکید کرده فعلا تلاش همگان باید متوجه شکست دادن داعش و ایجاد ثبات در مناطق آزاد شده از اشغال آن گروه باشد.
وزارت خارجه ایالات می‌گوید آمریکا از اقلیم کردستان عراق خواسته است ضمن متوقف ساختن برگزاری این رفراندوم، وارد گفت‌وگوهای جدی و پایدار با بغداد شود، و آمریکا آماده است چنین گفت‌گوهایی را تسهیل کند.
وزارت خارجه آمریکا پیشتر در بیانیه ای گفته بود که دولت خودمختار کردستان عراق را به همکاری و اتحاد با دولت مرکزی عراق تشویق می کند.
اختلاف دولت اقلیم کردستان با دولت مرکزی عراق بر سر درآمدهای نفتی و کنترل چند شهر کلیدی منطقه، اختلافی دراز مدت است.نتایج رسمی همه پرسی استقلال اقلیم کردستان روز سه شنبه اعلام خواهد شد.
————-گزارش رادیو فرانسه
رأی‌گیری برای همه‌پرسی استقلال اقلیم خودمختار کردستان عراق صبح دوشنبه ۲۵ سپتامبر آغاز شد. همه‌پرسی از سوی اداره اقلیم خودمختار کردستان برگزار شده اما عراق، ایران و ترکیه و سازمان ملل با این همه‌پرسی مخالفت کرده‌اند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، رأی گیری ساعت ۸ صبح به وقت محلی آغاز شده و تا ساعت ۱۸ ادامه خواهد یافت. قرار است نتایج این همه‌پرسی تا ۷۲ ساعت آینده اعلام گردد.
انتظار می رود نتایج همه پرسی به پیروزی نسبتا قاطع طرفداران استقلال کردستان عراق بیانجامد با این حال، این نتایج الزام‌آور نیست و فقط به اداره خودمختار کنونی مأموریت میدهد برای جدایی رسمی کردستان از عراق با دولت بغداد گفتگو کنند.
بر اساس قوانین اداره خودمختار، همه افراد ۱۸ ساله و بالاتر از آن، شامل کردها و غیر کردها، میتوانند در همه‌پرسی شرکت کنند. کمیسیون برگزاری رأی گیری شمار افراد واجد شرایط را بیشتر از ۵ میلیون نفر تخمین زده است که برخی از آنها در خارج از عراق زندگی می کنند و دو روز پیشتر با دستگاهای الکترونیکی رأی داده‌اند.
