تغییرات اقلیمی و امنیت غذایی در ایران- سینا پدرام

نشریه ژورنال شماره ۱۰۵۷ – فایل پی دی اف – ویژه تلفن همراه

ایرنا: “بحران تغییر اقلیم امروز نه تنها بخش کشاورزی و منابع طبیعی بلکه امنیت غذایی کشور را نشانه گرفته و تداوم عدم مدیریت تغییر اقلیم و منابع آبی می‌تواند کاهش تولیدات کشاورزی را در آینده نه‌چندان دور منجر شود.”

در ۵۰ سال اخیر، تغییر اقلیم و تغییرات شدید آب‌وهوایی، پیامدهایی چون افزایش دما، کاهش بارش، خشکسالی، سیلاب، فرسایش خاک، تبخیر منابع آبی، افزایش آفات، و بیابانی شدن را در پی داشته است.

ایران به‌ویژه به دلیل قرارگیری در منطقه خشک و نیمه‌خشک، آسیب‌پذیری بالایی در برابر این تغییرات دارد. کاهش منابع آبی زیرزمینی، افت تولید کشاورزی، فرونشست زمین، گردوغبار، و افزایش چاه‌های غیرمجاز از جمله بحران‌های جدی است. طبق آمار سال ۱۴۰۳، سطح اراضی کشاورزی به ۱۵.۴۳ میلیون هکتار کاهش‌ یافته، درحالی‌که در گذشته ۱۸ میلیون هکتار بوده است.

حدود ۴.۵ میلیون بهره‌بردار در بخش کشاورزی فعالیت می‌کنند که ۸۹ درصد در مناطق روستایی هستند. با کاهش ۴۵ درصدی بارندگی و افزایش ۱.۵ درجه‌ای دما در سال گذشته، ایران به یکی از آسیب‌پذیرترین کشورها در برابر تغییرات اقلیمی بدل شده است.

افزایش ریزگردها، تداوم خشکسالی، تبخیر و فرسایش سه‌برابری منابع آب و خاک نسبت به میانگین جهانی، و وجود ۱۴ میلیون هکتار اراضی بحرانی در ۲۲ استان کشور، وضعیت منابع طبیعی را بحرانی کرده است. پیش‌بینی کاهش ۵۰ درصدی منابع آبی تا سال ۱۴۱۰، لزوم مدیریت منابع، استفاده از آبیاری نوین و پایش رطوبت خاک را بیش از پیش ضروری ساخته است.

رژیم جمهوری اسلامی با اقتصاد دزدسالارانه و رانتی گسترده، فقدان برنامه‌ریزی علمی، تخصیص ناعادلانه منابع، و تخریب ساختاری منابع طبیعی، نقش مخربی در تشدید بحران‌های اقلیمی ایران داشته است. اینکه تغییرات اقلیم جهانی است تردیدی نیست، اما تبدیل ایران به یک منطقه بحرانی از لحاظ اقلیمی مستقیماً به سیاست‌های ضدانسانی و سرمایه‌دارانه این رژیم مربوط می‌شود.

سیاست‌های ناکارآمد کشاورزی، حفر بی‌رویه چاه‌های غیرمجاز، نابودی پوشش گیاهی، و توسعه ناپایدار بدون توجه به ظرفیت‌های زیست‌محیطی، تخریب منابع آب و خاک را تسریع کرده است. بی‌توجهی به هشدارهای اقلیمی و عدم سرمایه‌گذاری مؤثر در پروژه‌های پایدار، ایران را به یکی از کشورهای در معرض فروپاشی زیست‌محیطی تبدیل کرده که عواقب آن امنیت غذایی، اقتصادی و اجتماعی را تهدید می‌کند. معنای واقعی ادامه حیات این رژیم چیزی جز فروپاشی زیست محیطی نیست. هر تلاش انقلابی برای پایان دادن عمر این رژیم، گامی است که بشریت نوین نیازمند آن است.