توافق ارمنستان و آذربایجان برای پایان درگیریها

رمنستان و جمهوری آذربایجان در حضور روسیه توافقنامه‌ای را امضا کردند که به شش هفته درگیری‌های نظامی در قره باغ پایان می‌دهد.

نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان در فیسبوک ضمن اعلام این خبر از تصمیم خود برای امضای این توافق به عنوان «اقدامی دشوار برای خود و کشورش» یاد کرده و گفته این توافق از نخستین ساعت بامداد سه‌شنبه (دهم نوامبر) اجرا خواهد شده و به درگیری میان این کشور و آذربایجان که طی ۶ هفته گذشته نگرانی‌های فراوانی ایجاد کرده بود خاتمه خواهد داد.

دو کشور حدود دو ماه است بر سر قره‌باغ درگیری نظامی دارند و تاکنون صدها نفر جان خود را در جریان این نبردها از دست داده‌اند.

جمهوری آذربایجان و ارمنستان در سال ۱۹۹۴ توافقنامه آتش بس امضا کردند، اما این توافقنامه هر از چند گاهی نقض شده است.

قره باغ در سطح بین‌المللی به عنوان بخشی از خاک جمهوری آذربایجان به رسمیت شناخته شده است.

در هفته‌های گذشته، دو کشور سه توافق آتش‌بش دیگر نیز امضا کرده بودند که همگی نقض شدند.

مفاد توافق چیست؟

بر اساس توافق جدید، آذربایجان مناطقی از قره باغ را که در طول درگیری تصرف کرده است، حفظ خواهد کرد. ارمنستان اما توافق کرده است که طی چند هفته آینده از چندین منطقه عقب نشینی کند.

در متن منتشر شده این توافق ارمنستان توافق کرده است که از همه مناطقی که طی درگیری تصرف کرده بود تا ۱۰ روز دیگر، یعنی بیستم نوامبر، عقب‌نشینی کند.

همچنین قرار شده حدود ۲۰۰۰ نیروی صلح بان روسیه در مرزهای محل درگیری میان دو کشور مستقر شوند. این نیروهای به همراه ۹۰ زره پوش و ۳۸۰ واحد خودرو نظامی و تجهیزات ویژه بر روند آتش‌بس نظارت خواهند کرد.

همزمان الهام علی‌اف، رئیس جمهوری آذربایجان گفته نیروهای ارتش ترکیه هم در فرآیند صلح‌بانی مشارکت خواهند داشت.

در این توافق‌نامه علاوه بر زمان بندی خروج نیروهای ارمنستان و مسیر خروج آنها، آمده «دو طرف ظرف مدت سه سال برای احداث یک مسیر ترافیکی در امتداد دالان لاچین که خانکندی و ارمنستان را مرتبط می‌کند» اقدام خواهند کرد.

همچنین دو کشور توافق کرده‌اند که بازگشت آوارگان و پناهندگان داخلی به خاک قره‌باغ و مناطق جوار آن تحت کنترل کمیساریای عالی امور پناهندگان سازمان ملل متحد صورت گیرد.

در این توافق‌نامه آمده: «ارمنستان منطقه کلبجر را تا ۱۵ نوامبر (پنج روز دیگر) و منطقه لاچین را تا اول دسامبر با استفاده از مسیر عبوری لاچین – به عرض ۵ کیلومتر – که اتصال میان قره باغ با ارمنستان است ترک می‌کند.

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه هم ساعتی بعد از حصول این توافق در سخنانی تلویزیونی از استقرار ۱۹۶۰ سرباز روسی به عنوان صلح بان در مرز دو کشور خبر داد.

از زمان بروز درگیری‌ها در قره‌باغ دست کم یک هزار نفر کشته و دهها هزار نفر هم بی خانمان شده‌اند.

از سال ۱۹۸۸ و زمانی که قره‌باغ کوهستانی، با جمعیت ارمنی و به عنوان بخشی خودمختار از جمهوری آذربایجان در اتحاد جماهیر شوروی اعلام کرد از جمهوری آذربایجان خارج می‌شود، میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان بر سر این منطقه تنش وجود دارد.

درگیری‌های سه دهه اخیر در این منطقه ده‌ها هزار کشته بر جای گذاشت و تعداد زیادی را آواره کرد.

واکنش‌ها چه بوده؟

الهام علی‌اف این توافق را «واقعه مهم» تاریخی خوانده و در شبکه‌های اجتماعی آن را محصول «تسلیم» ارمنستان دانسته است.

اما نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان که در فیسبوک امضای این توافق را دردناک و برای خود و کشورش سخت توصیف کرده، گفته «این یک پیروزی نیست اما شکست هم نیست. شکست تنها زمانی روی می دهد که شما احساس مغلوب شدن کنید».

او نوشته این تصمیم را بررسی دقیق اوضاع در میدان درگیری و پس از مشورت با بهترین کارشناسان گرفته است.بی بی سی