دادستان پرونده حمید نوری: متهم، خط‌ مشی جمهوری اسلامی ایران را دنبال می‌کند 

روز سه‌شنبه، ۲۶ آوریل ۲۰۲۲، هشتاد و هشتمین جلسه محاکمه حمید نوری (عباسی)، متهم به مشارکت در کشتار زندانی‌های سیاسی در تابستان ۱۳۶۷، در شهر استکهلم برگزار شد و دادستان‌های پرونده آخرین دفاعیات‌شان از کیفرخواست صادر شده علیه حمید نوری را ارائه دادند.

دادستانی سوئد، با استناد به مدارک متقن، حمید نوری (عباسی) را جزو سازمان­‌دهنده­‌های فرایند کشتار ۱۳۶۷ در زندان گوهردشت شناسایی کرده است. بر پایه اظهارات مندرج در پرونده، بیش از صد نفر او را به عنوان دادیار زندان‌های اوین و گوهردشت شناسایی کرده‌اند. همان افراد تاکید دارند حمید نوری (عباسی) در جریان کشتار زندانی‌های سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ از دادیارهای زندان گوهردشت بوده و در قتل‌عام زندانی‌ها مشارکت فعال داشته است. بنابراین در کیفرخواستی که علیه نوری نوشته‌­اند، او را به «نقض فاحش قوانین بین‌المللی» و «قتل عمد» متهم کرده­‌اند. با این‌حال نوری اتهام‌های مندرج در کیفرخواست را رد کرده است.

هیات قضات دادگاه استکهلم، به منظور صدور رای، باید پاسخ سه سئوال مشخص را به دست آورند: آیا در مرداد و شهریور ۱۳۶۷ زندانی‌­ها را کشته‌­اند؟ آیا زندان گوهردشت یکی از مکان­‌های وقوع این جنایت بوده است؟ و در نهایت آن‌که آیا حمید نوری (عباسی) در فرایند این کشتار مشارکت داشته است؟

بر این اساس در جلسه ۲۶ آوریل، دادستان‌ها تلاش کردند تا در آخرین دفاعیات‌شان از کیفرخواست پاسخ این سه سئوال را بدهند. در ابتدای این جلسه یکی از این دو دادستان گفت آن‌ها خلاصه‌ای از این پرونده را به‌شکلی ساده و همه‌فهم ارائه خواهند داد. وی ابتدا گفت در دفاعیات نهایی از کیفرخواست، درباره قتل‌های رخ داده در تابستان ۱۳۶۷ صحبت می‌کند، سپس با ارائه مدارک و با استناد به شهادت‌های شاهدهای دادگاه، تلاش خواهد کرد تا ثابت کند متهم پرونده دادگاه استکهلم همان حمید نوری (عباسی) است که در کشتارهای دسته‌جمعی سال ۱۳۶۷ مشارکت داشته، بعد از آن به تحلیل مبانی حقوقی کیفرخواست می‌پردازد و در نهایت نیز مجازات مورد نظر گروه دادستانی را به هیات قضات پیشنهاد خواهد داد.

بخشی از صحبت‌های امروز دادستان‌ها، به‌دلیل ضرورت‌های موجود، به بررسی ماهیت جمهوری اسلامی مربوط می‌شد. بر همین پایه نخستین دادستان جمهوری اسلامی ایران را حکومتی اسلا‌م‌گرا، بسته و سرکوب‌گر توصیف کرد. وی با ارجاع به گزارش‌های مختلف مربوط به نقض حقوق بشر در ایران، از جمله گزارش‌های وزارت امور خارجه سوئد و سازمان ملل متحد در این زمینه، تاکید کرد که حقوق افراد در ایران «تامین و تضمین» نمی‌شود.

این دادستان همچنین اشاره کرد که جمهوری اسلامی ایران جامعه را، خاصه به واسطه دستگاه قضایی و نظام آموزشی، به شدت کنترل می‌کند و از این منظر «اشخاصی که در این دادگاه شهادت داده‌اند، اسامی شاهدهای دیگر کشتار را که در ایران زندگی می‌کنند به زبان نیاوردند.»

به گفته این دادستان، حمید نوری از خط ‌مشی دستگاه سیاسی – ایدئولوژیک حاکم بر ایران پیروی می‌کند و گاه حتی در جلسه‌های دادگاه استکهلم نیز رو به سوی جمهوری اسلامی ایران سخن گفته است.

حمید نوری (عباسی) در جریان ۹ جلسه‌ای که به دفاع از خود پرداخت، بارها از جمهوری اسلامی ایران دفاع ایدئولوژیک و سیاسی کرد. او بارها وفاداری‌اش را به انقلاب اسلامی و مقام‌های گذشته و حال حاکم بر ایران اعلام کرد و سازمان‌ها و احزاب مخالف جمهوری اسلامی را با اصطلاح‌های رسمی جمهوری اسلامی، مثل «گروهک‌ها» و «منافقین»، مورد خطاب قرار داد.

دادستان سوئد همچنین درباره حکم روح‌الله خمینی در مورد کشتار زندانی‌های سیاسی صحبت کرد و با ارجاع به اسناد، از جمله خاطرات آیت‌الله حسینعلی منتظری، اصالت این حکم را تایید کرد. وی همچنین با ارجاع به خاطرات مکتوب زندانی‌های سیاسی دهه ۱۳۶۰ و شهادت‌های ارائه شده در دادگاه، حضور حمید نوری (عباسی) را در زندان گوهردشت مستدل کرد.

از سوی دیگر، کریستینا لیندهوف کارلسون، یکی دیگر از دادستان‌های پرونده و سرپرست این گروه، با اشاره به خواندن فهرست‌های مختلف مربوط به اسامی زندانی‌های به قتل رسیده در مرداد و شهریور ۱۳۶۷ و همچنین محل کشته شدن آن‌ها، تلاش کرد تا وقوع کشتار را به اثبات برساند.

وکلای حمید نوری ساختمان دفاع‌شان را بر سه پایه بنا کرده‌اند. اولین مدعای آن‌ها تشکیک در متن مکتوب حکم روح­‌الله خمینی درباره کشتار زندانی‌­های سیاسی در مرداد ۱۳۶۷ است. آن‌ها مدعی­‌اند نامه مورد نظر تاریخ ندارد و به این واسطه قابل استناد نیست. در ادعای بعدی بر مغرضانه بودن سندها و شهادت­‌های ارائه شده به دادگاه انگشت می‌­گذارند. می‌­گویند به علت نبرد سیاسی جاری میان شاهدها و شاکی‌­های پرونده با جمهوری اسلامی، سندها و شهادت‌­های آن‌ها کینه‌جویانه است. در نهایت نیز داعیه‌­دار غیبت حمید نوری در مقطع زمانی کشتار بزرگ در زندان گوهردشت­‌اند.

مجموعه اظهارات دو دادستانی که امروز دفاع نهایی از کیفرخواست را ارائه دادند، ردیه‌ای بود بر ادعاهای مطرح شده از سوی حمید نوری و وکلای مدافع او. از مهمترین نکته‌های صحبت امروز دادستان‌ها، تاکید آن‌ها بر تفاوت‌های میان اظهارات شاهدان و پس‌زمینه‌های متفاوت سیاسی این گروه بود که ادعای مغرضانه بودن شهادت‌ها را رد می‌کرد.  

با پایان هشتاد و هشتمین جلسه محاکمه حمید نوری (عباسی)، ادامه دفاعیات دادستان‌های سوئد از کیفرخواست به روز پنج‌شنبه، ۲۸ آوریل ۲۰۲۲، موکول شد.

در قریب به نه ماهی که از محاکمه حمید نوری (عباسی) می‌گذرد، ده‌ها شاهد و شاکی شهادت­‌های‌شان را در برابر دادگاه استکهلم ادا کرده‌­اند. شمار بزرگی از این گروه را کسانی تشکیل می‌­دهند که فرایند قتل‌­عام در زندان گوهردشت را به چشم دیده­ یا جزییات آن را از زبان باقی زندانی‌­ها شنیده‌­اند. شمار کوچک‌­تری از آن‌ها نیز کسانی هستند که در بازه زمانی وقوع کشتار عزیزان‌­شان را از دست داده‌­اند.

دادگاه استکهلم، در کنار استماع شهادت‌های شاکیان و شاهدان، شهادت‌های افراد دیگری، که از آن‌ها به عنوان «مطلع» و «کارشناس» یاد می‌شود را نیز شنید. گروه اخیر افرادی هستند که هیات قضات را به درک بهتر شرایط تاریخی وقوع کشتار، وضعیت روانی بازماندگان قتل‌عام و همچنین پایه‌های حقوقی کیفرخواست کمک می‌کنند. به غیر از اظهارات این گروه‌ها، ۹ جلسه دادگاه نیز به دفاعیات حمید نوری و وکلای مدافعش اختصاص داشت.

آخرین جلسه محاکمه حمید نوری (عباسی) روز سوم ماه مه ۲۰۲۲ برگزار می‌شود و پس از آن هیات قضات، به مدت پنج تا هشت هفته، به شور می‌پردازند و حکم را صادر خواهند کرد. از وب سایت ایندیپندنت فارسی