برند اربل سفیر پیشین آلمان در جمهوری اسلامی و رئبیس اینستکس اخیرا در مصاحبهای با رادیو KENFM آلمان، به تفصیل به وضعیت سیاسی و اجتماعی ایران و تنشهای منطقه پرداخت.
او در جای دیگری درباره وضعیت زنان در ایران نیز گفته بود شما وقتی در ایران زندگی میکنید به هیچوجه احساس نمیکنید که زنان از مردان ارزش کمتری دارند بلکه احساس میشود زنان در ایران از مردان نقش تعیین کنندهتری دارند:”در واقع زنان در جامعه مسلمان ایرانی از همان حق و احترام مردان برخوردارند”.
او در این مصاحبه که دو هفته پیش، یعنی قبل از انتخاب به عنوان رئیس اینستکس انجام شد گفت اگر توافق اتمی حتی همان گونه که اوباما میخواست پیش میرفت و حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران اقتصاد را رونق میبخشید، میتوانست جانشین آیتالله خامنهای و رهبر بعدی ایران باشد.
به گفته اربل، سیاستهای دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده سبب شده که این سناریو یعنی نشستن حسن روحانی در جایگاه رهبر ایران به وقوع نپیوندد.سفیر پیشین آلمان در ایران، در بخشی از مصاحبه خود از سیستم سیاسی ایران به عنوان “یک حکومتی دو وجهی یاد میکند که بخشی از آن حاکمیت دینی و بخش دیگری جمهوری است.”
به گفته اربل، بخش تئوکراتیک (حاکمیت دینی) به معنای این نیست که عناصر دموکراتیک در این کشور از بین رفتهاند. او میگوید جمهوریت در ایران شباهت زیادی به سیستم بلژیک و فرانسه دارد. برند اربل فکر میکند این شگفت انگیز است که زبان مادری رهبر ایران آذری است.
به باور اربل اگر روحانی رهبر بعدی ایران میشد، به عنوان یک طرفدار ارزشهای جمهوریخواهی، دوگانگی عناصر دینی و جمهوریخواهی در ایران را حل میکرد.
این دیپلمات آلمانی که اکنون در شرایطی پر تنش خاورمیانه به عنوان یکی از نمایندگان اروپا انتخاب شده، در دهههای گذشته نیز بارها در جریان تنشهای منطقه به عنوان دیپلمات آلمان فعالیت داشته.
در دهه هفتاد میلادی، در جنگهای داخلی لبنان و در سالهای بعد از جنگ عراق در سال ۲۰۰۳ او در بیروت و بغداد حضور داشته و شناخت خوبی از رقابتها و تنشهای منطقهای دارد.
رئیس جدید ایسنتکس به سیاست اتمی جمهوری اسلامی نیز نگاه مثبتی دارد و میگوید ایران هیچگاه به دنبال ساخت بمب اتم نبوده است.
او برنامه موشکی ایران را یک چالش “جدی” ارزیابی میکند و معتقد است سیاست دوگانه غرب در برابر ایران، سبب شده این کشور با ساخت موشک خود را تقویت کند.
چهرههایی شناخته شده در محافل فرهنگی ایران
برند اربل در محافل فرهنگی ایران چهرهای شناخته شده به حساب میآید.
او بارها مهمان مراسم و برنامههای فرهنگی ایران از جمله در شهر کتاب و شبهای ادبی بخارا بوده و علاوه بر چهرههای سیاسی، بارها در کنار چهرههای ادبی و هنری ایران از جمله محمود دولتآبادی و جلالالدین کزازی سخنرانی کرده است.
برند اربل در دوران کار خود در ایران بارها ابراز امیدواری کرده بود که روابط فرهنگی، بتواند روابط سیاسی و اقتصادی ضعیف ایران و آلمان را جبران کند.این دیپلمات اروپایی که شرقشناسی و حقوق خوانده علاقه ویژهای مسائل فرهنگی خاورمیانه دارد.اما در برابر این گرایشهای فرهنگی، او کمتر به مسائل حقوق بشری و محدودیتهای سیاسی ایران پرداخته است.
اربل درباره وضعیت اقلیتهای دینی در ایران نیز معتقد است یهودیها و مسیحیها براحتی در ایران زندگی میکنند و تصویرهای منفی بیشتر ناشی از تبلیغات غرب است. او از نمایندگان مسیحی و یهودی در مجلس شورای اسلامی نقل میکند که آنها مطابق مذهبشان در ایران زندگی میکند.
اربل به تعداد زیاد اعدامهای مواد مخدر در ایران انتقاد کرده اما میگوید وضعیت ایران را باید با مکزیک و کلمبیا مقایسه کرد؛ هر کشوری با این مسئله مواجه باشد ناچار است تصمیماتی اتخاذ کند که در ایران این تصمیم اعدام است. او گفته ایران جلوی قاچاق کارتلهای مواد مخدر به اروپا را گرفته است.
او در جای دیگری درباره وضعیت زنان در ایران نیز گفته بود شما وقتی در ایران زندگی میکنید به هیچوجه احساس نمیکنید که زنان از مردان ارزش کمتری دارند بلکه احساس میشود زنان در ایران از مردان نقش تعیین کنندهتری دارند:
“در واقع زنان در جامعه مسلمان ایرانی از همان حق و احترام مردان برخوردارند”.
**********
برند اربل، سفیر پیشین آلمان در ایران به عنوان رییس جدید ساز و کار مالی (اینستکس/ساحات) برگزیده شد. یک دیپلمات کهنهکار آلمانی با نظراتی متفاوت درباره روابط قدرت و جامعه ایران.
این دیپلمات ارشد آلمانی در حالی به ریاست اینستکس برگزیده شده که ساز و کار مالی اروپا برای پرهیز از تحریمهای آمریکا و معامله غیر دلاری با ایران از یک ماه پیش عملیاتی شده است.
مقامات ایرانی از پیشرفت کار راضی نیستند و میگویند با روند فعلی سومین مرحله از کاهش تعهدات برجامی را اجرا خواهند کرد. حالا آقای اربل مأمور است این کانال مالی را رونق بدهد و به نمایندگی از فرانسه و آلمان و انگلیس رضایت مقامات ایرانی را کسب کند.
آقای اربل جایگزین پر فیشر از چهرههای مشهور بانکداری در آلمان میشود که پس از پیشنهاد تأسیس اینستکس در ژانویه ۲۰۱۹ به ریاست این سازوکار مالی انتخاب شده بود.
آقای اربل بین سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۳ سفیر آلمان در ایران بود. در این سالها، دو کشور روزهای پرتنشی را پشت سر گذاشتند. از جمله در جریان اعتراضهای سال ٨٨، جمهوری اسلامی در کیفرخواستی علیه چند متهم، سفارت آلمان در تهران را به دخالت در امور داخلی خود متهم کرد.
اکنون وزارت خارجه آلمان علت انتخاب آقای اربل را شناخت او از شرایط ایران و منطقه عنوان کرده است.
اربل علاوه بر ایران، دیپلمات ارشد آلمان در یمن، عربستان، مصر و کویت هم بوده است و گفته میشود به زبانهای فارسی، عربی و انگلیسی تسلط دارد.
ایران و انگلیس، فرانسه و آلمان که کشورهای اصلی عضو اینستکس به شمار میآیند امیدوارند دیگر کشورهای اروپایی هم به این کانال مالی بپیوندند.
با این حال، به نظر میرسد ایران و اروپا چشمانداز و توقع متفاوتی از این کانال مالی دارند.
ایران انتظار دارد این سازوکار مالی مشکلات بانکی و موانع فروش نفت را حل کند، در حالی که هم اکنون اینستکس بیشتر برای تأمین مایحتاج غذایی و دارویی ایران مناسب است.
آیا آقای اربل میتواند ایران متقاعد کند تا با اتکا به اینستکس و برخورداری از مزایای برجام، برنامه کاهش دوباره تعهدات برجامی صرفنظر کند؟