با گذشت سه روز از حملات بامداد شنبه به تاسیسات نفتی عربستان سعودی، رسانههای آمریکایی همچنان بخش مهمی از سرتیترهای خود را به پیامدهای این حملات اختصاص دادهاند.
در روزهای دوشنبه و سهشنبه اخبار مهم داخلی چون اعتصاب ۵۰ هزار نفری کارگران خودروسازی جنرال موتورز یا گزارشجدید نیویورکتایمز از “بیپرواییهای جنسی” قاضیالقضات برت کاوانا در دوران تحصیل در دانشگاه ییل منتشر شد اما با وجود این، رسانههای آمریکا همچنان تحلیل درباره حملات پهپادی به تاسیسات نفتی عربستان را برجسته کردند؛ شاید به این دلیل که به قول تحلیلگر شبکه ایبیسی نیوز اگر بتوان درگیری نظامی میان ایران و آمریکا متصور شود “اکنون نزدیکترین لحظه به وقوع آن است”.
طی این چند روز تحلیلگرانی چون بهنام طالبلو از موسسه محافظهکار دفاع از دموکراسی به شبکه خبری فاکسنیوز گفتند حمله به تاسیسات نفتی عربستان گواه دیگری بر درستی خروج آمریکا از برجام بوده، و ناظران دیگری چون دیوید سنگر، روزنامهنگار کهنهکار به نیویورک تایمز گفتند که اگر برجام برجا مانده بود شاید این حملات هرگز روی نمیداد.
شبکه خبری سیانان از همان ساعات اولیه بعد از این حملات تلاش کرد با دعوت از نظامیان ارشد به تحلیل تصاویر هوایی که از این حملات منتشر شده بپردازد بلکه به یافتن منشاء آنها کمک کند.
این شبکه همزمان با توییتهای مایک پومپئو که ایران را پشت این حملات خوانده و نوشته بود نشانی از این که حملات از خاک یمن صورت گرفته باشد در دست نیست، تصاویر هوایی را به سه کارشناس نظامی آمریکایی نشان داد و نظرات آنها را منعکس کرد.
خبر مرتبط
حمله به تاسیسات نفتی عربستان؛ پومپئو ایران را مقصر دانست
سدریک لایتون، سرهنگ بازنشسته که متخصص ارزیابی اطلاعات در ارتش آمریکا بوده روز دوشنبه به سیانان گفت تصاویر هوایی از ادعای کاخسفید مبنی بر این که حملات از عراق یا ایران صورت گرفته پشتیبانی میکنند “هر چند قطعیتی وجود ندارد”.
“این دستپخت یک عملیات بسیار دقیق است که احتمالا یک دولت پشت آن بوده. دقتی که در یافتن موقعیت جفرافیایی اهداف، نشانهگیری دقیق آنها و چگونگی رادارگریزی و همچنین انتخاب اهداف همگی از یک عملیات فوق دقیق نظامی حکایت دارد که باید یا کار یک دولت باشد و یا گروهی که یک دولت از آن حمایت میکند”.
با این حال، مارک هرتلینگ، ژنرال بازنشسته به این شبکه آمریکایی گفت: “این تصاویر در حقیقت هیچ چیز را نشان نمیدهند به جز این که چه قدر حمله با دقت صورت گرفته است.”
جان کربی، دریادار سابق آمریکایی هم به سیانان گفته: “من در این تصاویر هیچ چیزی نمیبینم که موید این باشد سرمنشاء این حملات کجا بوده.”
“من از میزان دقت این حملات در حیرتم. دقیقا نقطهزنی کردند. کاملا محتمل است که کار اشیاء پرنده بدون سرنشین بوده اما باز هم تاکید میکنم که اینها (تصاویر) هیچ چیزی را ثابت نمیکند.”
این اظهارات در سیانان که شاید جدیترین شبکه تلویزیونی منتقد دونالد ترامپ باشد در حالی روز دوشنبه پخش شد که ساعتی بعد مقامهای کاخسفید در تشریح دلایل خود به خبرنگاران گفتند از نظر آنها در این حملات ترکیبی از ۲۰ پهپاد و چندین موشک کروز از نقطهای در جنوب شرقی عراق یا جنوب غربی ایران به سمت عربستان شلیک شدهاند.
ادعایی که ظهر سهشنبه، ۱۷ سپتامبر، یک گام جلوتر رفت و مقامات آمریکایی مدعی شدند این کشور مبداء حملات را شناسایی کرده و تاسیسات نفتی عربستان از داخل خاک ایران و از جنوب این کشور هدف قرار گرفتهاند.
بنابر ادعای مقامهای آمریکایی، سامانههای دفاع موشکی عربستان همگی به سمت جنوب و یمن معطوف هستند و در قبال موشکهایی که از شمال میآیند کارآیی ندارند.
هپادهای حوثیها چه قدر پیشرفته است؟
رمز گشایی از چگونگی وقوع حملات روز شنبه یکی از محورهای اصلی اخبار در رسانههای آمریکا طی چند روز گذشته بوده تا جایی که نشریه دیجیتال ترند که معمولا سرگرم اخبار دنیای فناوری و محصولات کامپیوتری است هم به این مساله توجه نشان داده است.
لوک درمل، نویسنده بریتانیایی این نشریه در یادداشتی تحت عنوان “پهپادهای استفاده شده در حمله به تاسیسات عربستان آز آن دمدستیها نیستند” به ابعاد فنی و گزارشهای اخیر سازمان ملل متحد درباره توان پهپادی حوثیها در یمن توجه کرده است.
آقای درمل معتقد است حملات بامداد شنبه فارغ از ابعاد سیاسی و اقتصادی آن، به لحاظ دانش فناوری هم بسیار حائز اهمیت است چرا که نشان میدهد “پهپادها که تا همین اواخر سلاح فوق مدرن و انحصاری کشورهای پیشرفته با بودجه نظامی کلان محسوب میشد اکنون دامنه دسترسی و استفاده از آنها تا کجا گسترش پیدا کرده است.”
او در ادامه نوشته: “پهپادهایی که در این حملات مورد استفاده قرار گرفتهاند با آن اشیاء پرنده که چهار ملخ در چهار طرف آنها قرار دارد متفاوتند و بنا به گفته سخنگوی حوثیها این پهپادها اخیرا به موتورهای جت مجهز شدهاند.”
این روزنامهنگار دنیای فناوری با اشاره به گزارش ۲۵ ژانویه سال جاری که طی آن کارشناسان ناظر بر جنگ یمن نتیجه بررسیهای خود را به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارایه کردهاند، مینویسد حوثیها مدتهاست که از پهپاد در عملیات علیه نیروهای ائتلاف به سرکردگی عربستان استفاده میکنند.
“این پهپادها به طور معمول پهپادهای قاتل (کامیکازی) هستند که در کلاهک آنها مواد منفجره گنجانده شده. در یکی از گزارشها به پهپادی با کلاهکی به ظرفیت ۱۸ کیلوگرم مواد منفجره اشاره شده است… بنابر گزارش کارشناسان به سازمان ملل حوثیها به طور معمول از پهپادهای استاندارد و با مقاصد تجاری استفاده میکنند که برد پروازی آنها حداکثر ۱۵۰ کیلومتر است.”
آقای درمل به نقل از محتوای گزارش سازمان ملل متحد در تاریخ ۲۵ ژانویه ۲۰۱۹ نوشته: “اما حوثیها به تازگی به پهپادهایی دست یافتهاند که با سرعت ۲۵۰ کیلومتر در ساعت پرواز میکند و قادر است بسته به شرایط جوی از ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ کیلومتر برود… استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین در {جنگ} یمن به طرز قابل توجهی ادامه دارد و به نظر میرسد حوثیها توانستهاند با توسل به خارج از این کشور به اجزای مهمی و حیاتی چون موتورهای جدید و تجهیزات هدایت پهپاد و نصب آنها دست پیدا کنند و توان خود در استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین را ارتقاء دهند.”
نویسنده نشریه دیجیتال ترند در پایان نتیجهگیری کرده که حملات روز شنبه به تاسیسات نفتی عربستان فصل تازهای در دنیای استفاده از پهپادها گشوده و ثابت کرده است که چه طور میتوان با خرید یک پهپاد معمولی ۱۵۰۰ دلاری و نصب تجهیزات بیشتر بروی آن پهپاد را به یک سلاح نظامی پیشرفته تبدیل کرد.
‘مقامات عربستان باید توضیح دهند’
در تحلیل متفاوتی پیرامون نوع تسلیحات به کار رفته در حملات روز شنبه، گری گراپو، سفیر سابق آمریکا در عمان به شبکه سیانبیسی گفته: “عربستان باید توضیح دهد که چه طور با این همه تسلیحات نظامی پیشرفته نتوانسته از مهمترین تاسیسات نفتی خود دفاع کند”.
بنابر گزارش موسسه تحقیقات صلح در استکهلم، عربستان سال گذشته بیش از ۶۷ میلیارد دلار بودجه نظامی صرف کرده است که بدین لحاظ سومین کشور جهان بوده که در سال ۲۰۱۸ بالاترین هزینه را صرف امور نظامی کرده است.
متلک‘ ولادیمیر پوتین به تسلیحات نظامی آمریکایی
در میانه جنب و جوشی که واشنگتن، پایتخت آمریکا طی سه روز گذشته از سر گذارنده، بلومبرگ نوشته ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه که برای دیدار با حسن روحانی و رجب طیب اردوغان، همتایان ایرانی و ترک خود به آنکارا سفر کرده بود روز دوشنبه به عربستان سعودی پیشنهاد کرد برای محافظت بهتر از تاسیسات نفتی خود سامانه ضدموشکی اس ۴۰۰ روسی بخرد.
پیشنهادی که میتواند متلکی سنگین به کاخسفید تعبیر شود چرا که ریاض همین چند سال پیش بزرگترین قرارداد خرید تسلیحات نظامی را با آمریکا منعقد کرد.
آمریکا و عربستان سعودی در ماه مه سال ۲۰۱۷ و در حالی که تنها سه ماه از ورود دونالد ترامپ به کاخسفید گذشته بود یک توافق تسلیحاتی ۱۱۰ میلیارد دلاری امضا کردند.
این قرارداد در آن روزها همزمان با اولین سفر دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا به ریاض پایتخت عربستان سعودی نهایی شد.
اما حالا ولادیمیر پوتین درست در روزهایی که عربستان بزرگترین حمله به تاسیسات نفتی خود را تجربه کرده به این کشور پیشنهاد خرید سلاحهای روسی را کرده و گفته درست مانند ایران که سامانه اس ۳۰۰ خرید و ترکیه که سامانه اس ۴۰۰ خرید، “تصمیم خردمندانهای” خواهد بود که ریاض هم از این سامانه ضدموشکی تهیه کند “تا از تاسیسات زیربنایی به خوبی محافظت کند.
دیوید سنگر، روزنامهنگار و نویسنده کهنهکار نیویورک تایمز روز سهشنبه با حضور در پادکست روزانه دیلی گفت از نظر او اگر چه محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، اکنون با چالشی بزرگ برای نحوه پاسخگویی به این حملات روبرو شده اما همزمان میتوان گفت این حملات برای او یک هدیه هم محسوب خواهد شد چرا که:
- به دولت آمریکا اجازه خواهد داد که با وجود همه فشارها بر سر دست داشتن محمد بن سلمان در قتل جمال خاشقچی، اکنون سراغ کنگره برود و بگوید “ببینید ایران بسیار بدتر از عربستان است”
- محمد بن سلمان در حال سبک و سنگین کردن آنست که بهترین پاسخ به این حملات چه خواهد بود. آیا تلاش برای کسب اجماع جهانی در حمایت از ریاض برگ برنده نیست. به ویژه پس از سایه سنگین قتل جمال خاشقچی که تا چند روز دیگر نخستین سالگرد آن فرا خواهد رسید
در همین حال، دیوید سنگر معتقد است اگر چه ممکن است این حملات موجب نزدیکتر شدن واشنگتن و ریاض شود اما همزمان در پنتاگون این نگرانی وجود دارد که محمد بن سلمان آمریکا را به جنگی ناخواسته بکشاند.
“همین هفته گذشته بود که بسیاری در پنتاگون و کاخسفید با اخراج جان بولتون نفس راحت کشیدند و حالا این واقعه دوباره سایه جنگ را سنگین کرده” است و بسیاری نگرانند که اگر عربستان تصمیم به موضع تخاصمی علیه ایران بگیرد آن وقت ممکن است آمریکا برای حمایت از متحد اصلی خود در خاورمیانه وارد جنگ رویاروی با ایران شود.
این تحلیل دیوید سنگر در حالی اول صبح سهشنبه از پادکست دیلی نیویورکتایمز پخش شد که در ساعات پایانی همین روز شبکه انبیسی آمریکا گزارش کرد دونالد ترامپ در حال بررسی گزینههای موجود برای واکنش به حملات روز شنبه است.
ساعتی قبل از آن هم رسانههای این کشور به نقل از مقامهای دولتی در خبری فوری گزارش کردند که دولت آمریکا مبداء حملات روز شنبه را شناسایی کرده است: جایی در شمال خلیج فارس، در جنوب ایران.