رشد ۳۰۰ درصدی مهاجرت پرستاران

گزارش همشهری آنلاین.رشد ۳۰۰ درصدی مهاجرت پرستاران از ایران | ۱۳ سال در انتظار اجرای یک قانون | مهم‌ترین خواسته پرستاران چیست؟  

محمد شریفی‌مقدم، دبیرکل خانه پرستار، درباره مشکلات پرستاران به همشهری‌آنلاین گفته است: اگر بخواهم مشکلات پرستاری را دسته‌بندی کنم، اصلی‌ترین آن‌ها اجرا نشدن قوانین پرستاری است مثل قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری که می‌توان گفت ام‌المطالبات جامعه پرستاری اجرای همین قانون است. این قانون مصوبه سال ۱۳۸۶ مجلس شورای اسلامی است و بارها دستور رؤسای جمهور را برای اجرا در دولت‌های مختلف داشته و به کمیسیون اجتماعی دولت و شورای عالی بیمه رفته و الان هم در برنامه ششم توسعه که در سال چهارم آن هستیم دولت مکلف به اجرای قانون تعرفه‌گذاری است. قوانین دیگری هم داریم مثل قانون مشاغل سخت و زیان‌آور که مصوبه سال ۶۷ است و مصوبه جدیدی هم نیست. بخش خصوصی این قانون را تا حدودی رعایت می‌کند و پرستارها را با این قانون بازنشسته می‌کند. 

شریفی‌مقدم می‌گوید: مورد دیگر قانون ارتقای بهره‌وری است. در این قانون، قانون‌گذار ساعت کار پرستاری را کم کرده است و برای کار در ایام تعطیل و شیفت شب، ‌ضریب در نظر گرفته است. ولی عملا با اضافه‌کاری اجباری گاهی علی‌رغم میل پرستار دو برابر شیفت کاری از او کار می‌کشند. 

کمبود کادر پرستاری

دبیرکل خانه پرستار می‌گوید: بخش دوم مشکلات پرستارها که مطالبه مردم نیز هست کمبود کادر پرستاری است. این مطالبه،‌ مطالبه مردم نیز هست. در دنیا شاخص‌هایی وجود دارد که اگر این شاخص‌ها افت کند، در حوزه سلامت دچار مشکل می‌شوند یکی از آن‌ها تعداد پرستار نسبت به جمعیت است. اگر مردم بخواهند حداقل مراقبت را در بیمارستان‌ها دریافت کنند باید به ازای هر هزار نفر، ۳ پرستار وجود داشته باشد. این در حالی است که کشورهای توسعه‌یافته ۹ تا ۱۰ پرستار به ازای هر هزار نفر دارند. طبق آماری که مربوط به ۲۰۱۷ است در ایران به ازای هر هزار نفر ۱.۵ پرستار مشغول به کار است. یعنی اگر تعداد پرستارها ۲ برابر شود، تازه مردم حداقل مراقبت را دریافت می‌کنند. البته دقت کنید این آمار مربوط به پیش از کروناست. به عبارت دیگر مردم الان ۵۰ درصد مراقبت‌هایی را که لازم است دریاف می‌کنند و در این شرایط مردم آسیب می‌بینند و به این ترتیب آمار مرگ بالا می‌رود. 

به گفته او در سال‌های ۹۶، ۹۷ و ۹۸ پرستاری استخدام نشده است: امسال ۴ هزار نفر پرستار استخدام شدند در حالی که سالانه ۳ هزار پرستار بازنشست می‌شوند. البته نباید از نظر دور داشت که در زمان شیوع کرونا ۲ تا ۳ هزار نفر از خیر پرستاری گذشتند و ۴ تا ۵ هزار نفر نیز به دلیل ابتلا به کرونا از چرخه کار خارج شدند.

شریفی‌مقدم تاکید می‌کند: از طرف دیگر در دوران شیوع همه‌گیری، بیماران نیاز به مراقبت بیشتری دارند و این‌ها باعث می‌شود فشار کاری و ساعت کاری پرستارها بیشتر شود و نتیجه‌اش این می‌شود که هم به پرستار آسیب وارد می‌شود و هم این‌که بر اثر فشار زیاد میزان خطای پرستارها بیشتر می‌شود. 

ماجرای قراردادهای ۸۹ روزه 

دبیرکل خانه پرستار می‌گوید: یکی از راهکارهای وزارت بهداشت برای جبران کمبود نیرو به کار گرفتن نیروهای شرکتی است. قراردادهای ۸۹ روزه که از نظر ما ماهیت این قراردادها استثماری است. بحث بعدی بحث نگهداشت نیرو است. در برخی کشورها پس از شیوع کرونا هم حقوق پرستارها را بیشتر کردند هم از نظر معنوی و روحی آن‌ها را حمایت کردند. اما در کشور ما از این خبرها نیست. 

شریفی‌مقدم ادامه می‌دهد: نکته مهم درباره بیماری کرونا این است که این بیماری درمان قطعی ندارد و به همین دلیل مداخله پزشکی حداقل است و آنچه اهمیت دارد مراقبت است. این مراقبت هم برعهده پرستاران است. همه این‌ها نشان‌دهنده این است که پرستارها بیشتر از همه در معرض خطر قرار دارند. 

دلایل اجرا نشدن قانون تعرفه‌گذاری

دبیرکل خانه پرستار می‌گوید: تا قبل از سال ۷۵ در بیمارستان حقوق پزشک تقریبا دو برابر پرستار بود. در سال ۷۵ گفتند این حقوق برای پزشک خیلی کم است به همین دلیل در بیمارستان‌های دولتی قرار شد خدمات پزشکان هم تعرفه داشته باشد. مثلا برای انجام یک عمل جراحی که اگر در اتاق عمل ۶ نفر حضور داشته باشند، ۴ نفرشان معمولا از کادر پرستاری هستند اما اگر مثلا ۱۰۰ هزار تومان تعرفه برای این عمل در نظر گرفته شود، ۷۰ درصد آن به پزشک می‌رسد، ۱۰ درصد به بیمارستان و ۲۰ درصد باقیمانده بین سایر گروه‌ها تقسیم می‌شود. 

ما در خانه پرستار از همان موقع معتقد بودیم که این اختلاف درآمد خیلی زیاد است. بنابراین به این فکر افتادیم برای پرستارها هم تعرفه تعیین کنیم. تا اینکه سال ۸۶ در مجلس تصویب شد و به صورت قانون درآمد اما اجرا نمی شود. علتش هم سیستم پزشک‌سالاری وزارت بهداشت است.

چه تعداد پرستار مهاجرت کردند؟ 

به گفته شریفی‌مقدم، چون پرستارها از کانال‌های مختلف مهاجرت می‌کنند آمار دقیقی از میزان مهاجرت آن‌ها وجود ندارد: ولی اقدام به مهاجرت ۳۰۰ درصد افزایش پیدا کرده است. دو دلیل باعث افزایش مهاجرت پرستارها شده است ۱. جذابیت‌های مقصد ۲. مشکلات مبدأ. 

دبیرکل خانه پرستار در مقایسه شرایط پرستاران ایران و کشورهای پیشرفته می‌گوید: در کشور سوئد بسیاری از پرستارها در دوران پاندمی کرونا استعفا کرده‌اند. ببینید سوئد کشوری است که به ازای هر هزار نفر ۹ پرستار دارد و حتی در این کشور با این تعداد پرستار به دلیل فشار کاری نیروهایشان استعفا می‌دهند. حالا خودتان ببینید چه فشاری روی پرستارهای ما وجود دارد با این تعداد کم. در اینجا کارانه ۱۶۰ هزار تومانی و ۲۰۰ هزار تومانی هم ۶ ماه با تاخیر پرداخت می‌شود در این شرایط پرستارها تصمیم به مهاجرت می‌گیرند.

وی درباره میزان درباره میزان دریافتی پرستارها توضیح می‌دهد: پرستارهایی که در بخش کار می‌کنند ۳ جور حقوق می‌گیرند: شرکتی‌ها حدود ۳ میلیون می‌گیرند، قراردادی‌ها حدود ۴ میلیون و استخدامی‌ها ۴ میلیون و نیم تا ۵ میلیون می‌گیرند. وقتی چنین شرایطی در سیستم درمان ما حاکم است این‌طور می‌شود که پرستارها در یک نظرسنجی در خانه پرستار در مورد عملکرد وزارت بهداشت در حوزه پرستاری رضایت یک درصدی دارند.