مندرج در ژورنال شماره ۸۲۵ (لینک به فایل پی دی اف نشریه ژورنال برای پیاده کردن روی تلفن همراه)
سوسن صابری: در آستانه دومین سالگرد انقلاب زن زندگی آزادی قرار داریم. اوضاع سیاسی و توازن قوای بین مردم و جمهوری اسلامی را چطور ارزیابی میکنید؟
کاظم نیکخواه: جامعه ایران جامعه بسیار پیچیدهای است. یک حکومت متحجر و درنده مدام دارد میچاپد و جنایت میکند، و در سوی دیگر مردمی قرار دارند که با جسارت کل سنتها و فرهنگ و سیاستهای این حکومت را جلوی چشم سران و پادوهایش زیر پا له میکنند. این وضعیت یک فرهنگ دوگانه، فضای دوگانه، و میشود گفت قدرت دوگانه ایجاد کرده است. بگذارید دو مثال از همین امروز را ذکر کنم. این چند روز مصادف با چندین مناسبت و عزاداری اسلامی و شیعی بود. چهلمین روز مرگ حسین یا اربعین، مرگ پیامبر اسلام، و مرگ امام هشتم شیعیان. خلاصه روزهای پیدرپی مرگ و عزا در فرهنگ حکومتی. ویدئویی در همین روزها در رسانهها منتشر شد که مأموران حکومتی جوانی را با توحش و کشانکشان توی صندوق ماشین پلیس میکنند و با خود میبرند. اما درست در همین روزهای عزاداری حکومتی، ویدئوی دیگری منتشر شد که جمعیت زیادی از دختر و پسر و زن و مرد را نشان میداد که در کنار ساحل خزر با هم میزدند و میرقصیدند و شادی میکردند. هر دوی اینها واقعیت هر روزه جامعه ایران است. نمونه رقص و شادی و بزنبکوب مردم را در وسط شهرهای بزرگ و در برابر چشم مأموران حکومت و در ماه محرم و رمضان هم مشاهده کردهایم. این به چه معناست؟ مردم زیر فشار فقر و جنایات مداوم حاکمین هستند. اما در همان حال با جسارت و با فرهنگی پیشرو و انسانی، مدام دارند حکومت را نفی و نابود میکنند. حجاب، وسیعاً کنار گذاشته شده، آخوندها و اسلامیها جرئت بیرون آمدن بدون محافظ را ندارند، تمسخر علنی و فحش به سران حکومت وسیع است. حتی از درون زندانها فریاد سرنگونی و زن زندگی آزادی شنیده میشود. اعتراض و اعتصاب ممنوع است، اما هر روز کارگر و پرستار اعتصاب میکنند و بازنشستگان مدام اعتراض و تجمع میکنند و علیه اعدام و حجاب شعار میدهند. همه اینها در کنار اعدام و زندان و مرگ زیر شکنجه و دستگیری و تعرضات وحشیانه گشتهای حکومتی به زنان و مردان صورت میگیرد.
برای خیلی از ما اینها عادی شده است. اما واقعیتی تاریخی و عظیم را نشان میدهد و آن کنارزدن و نفی حکومت در عرصههای مهم اجتماعی است. این به طور خلاصه وضعیت سیاسی جامعه در دوسالگی انقلاب زن زندگی آزادی و نتیجه این انقلاب است.