روزنه rowzane خبری – تحلیلی
مندرج در ژورنال شماره ۹۹۱ (لینک به فایل پی دی اف نشریه ژورنال برای پیاده کردن روی تلفن همراه)
آذر پویا: در آستانه سال جدید یعنی سال ۱۴۰۴ هستیم، اگر بخواهیم مرور کوتاهی بر وقایع سال ۱۴۰۳ داشته باشیم به نظر شما مهم‌ترین اتفاقات این سال چه بود و چه تأثیری در زندگی مردم داشتند؟
کاظم نیکخواه: تا آنجا که به مردم برمی‌گردد سال گذشته سال آتشفشان “جنبش‌های اجتماعی” بود. تقابل مردم با نکبت‌های حکومت در ادامه، به جنبش‌های اجتماعی برای دفاع از زندگی متحول شده و بخش‌های وسیعی از مردم را در این جنبش‌ها کنار هم قرار داده است. جنبش علیه اعدام، جنبش ضد حجاب، جنبش ضد آپارتاید جنسیتی، جنبش معیشت و رفاه، جنبش دادخواهی و… وقتی از “جنبش‌ها” صحبت می‌کنم منظورم اعتراضات پیوسته و سروته دار است. یعنی این اعتراضات از حالت تک حرکت و از این موضوع به آن موضوع خارج شده، اشکال گسترده‌ای از اعتراضات برای رسیدن به یک هدف شکل گرفته، و بخش‌هایی از مردم برای رسیدن به یک هدف معین به هم پیوند می‌یابند. همین جنبش علیه اعدام را در نظر بگیرید. یکی از شورانگیزترین حرکت‌های اجتماعی در سال ۱۴۰۳ موج اعتراض به حکم اعدام توماج صالحی بود. اعتراضات در داخل و خارج کشور جریان یافتند و به هم پیوند خوردند و نهایتاً توانستیم از وحشت به دار کشیدن توماج، به جشن آزادی او برسیم. این یک دستاورد فراموش‌نشدنی و تاریخی بود. جنبش ضد حجاب هم به‌راستی کولاک کرد و دنیا را روی سر حکومت اسلامی خراب کرد. پشت‌سرهم لایحه ضد حجاب دادند، بی‌حجابی را “بلای آسمانی” نام نهادند، حکومتیان مدام علیه زنان بی‌حجاب عربده‌کشی کردند، اما بی‌حجابی در برابر چشم‌هایشان تثبیت شد و غلطی نتوانستند بکنند. اینها از آن نمونه‌هایی است که جنبش‌های اجتماعی به نتیجه ملموس و ماندنی رسیده‌اند. یک سری جنبش‌ها هم هنوز تا پیروزی‌های ملموس و تاریخی راه درازی در پیش دارند. مثل جنبش دادخواهی که می‌خواهد دست‌اندرکاران حکومت را به جرم جنایاتشان در دادگاه‌های مردمی پاسخگو نماید. یا جنبش معیشت که می‌خواهد به دوره تلخ فقر و فلاکت و محرومیت کارگران و پرستاران و معلمان و بازنشستگان پایان دهد. رسیدن به این هدف‌ها به سرنگونی حکومت گره‌خورده که امیدوارم سال ۱۴۰۴ سال رسیدن به چنین هدفی باشد.
برای جمهوری اسلامی سال ۱۴۰۳ سال شکست‌های مهلک بود. مرگ رئیسی جلاد یک ضربه مهلک به “حکومت اعدامی” بود و مردم را به جشن و شادی کشاند. ترور اسماعیل هنیه در تهران و بعد از آن هلاکت حسن نصرالله و ضربات پی‌درپی در تقابل اسرائیل و حکومت اسلامی، رجزخوانی‌های خامنه‌ای را به طنز تبدیل کرد. کلاً می‌توان مشاهده کرد که جمهوری اسلامی با فضای تعرضی جامعه و روحیه بالای مردم، و ضربات متعددی که متحمل شده، در این سال به رعشه مرگ افتاده و مردم بسیار امیدوار و متعرض هستند.
آذر پویا: باتوجه‌به اعتراضات گسترده و همه‌جانبه‌ای که در جامعه وجود دارد از اعتراض علیه گرانی و حجاب گرفته تا اعتراض علیه سرکوب‌های بی‌رویه و غیره… چشم‌انداز تأثیر این اعتراضات را در سال جدید چگونه می‌بیند؟
کاظم نیکخواه: من واقعاً امیدوارم که سال ۱۴۰۴ سال سرنگونی جمهوری اسلامی باشد. این حکومت کلاً پایه‌های حاکمیتش را ازدست‌داده است. اقتصادش آن‌چنان فروپاشیده که امکان تأمین برق و گاز و آب مردم را هم ندارد. صفوفش زیر فشارهای مختلف تکه‌تکه شده و خامنه‌ای که قرار است ستون حکومت باشد به نقطه‌ضعفش تبدیل شده است. در مقابل این حکومت وامانده و متحجر، مردمی قرار دارند که واقعاً قرن‌ها از ارزش‌ها و سنت‌های آن فاصله دارند. به همین چند نمونه‌ای که در سال ۱۴۰۳ خبرساز شد فکر کنید! به کنسرت پرستو احمدی که غوغا کرد. به اعتراض عریان آهو دریایی و به حرکات زندانیان در داخل زندان‌ها، و هزاران نمونه دیگر که فضای انسانی و مدرن جامعه را نشان می‌دهد. اینکه این حکومت یک وصله ناجور بر تن جامعه است دیگر برای خودی‌هایشان نیز قابل‌کتمان نیست. اینها فقط به دستگاه سرکوب متکی هستند و آن‌هم دارد به‌هم‌ریختگی و ناکارایی‌اش را بیش‌ازپیش نشان می‌دهد. تردیدی نداشته باشید که سال جدید سال سرنگونی جمهوری اسلامی و شروع یک جامعه انسانی و نمونه‌وار خواهد بود.
