روزنه rowzane خبری – تحلیلی
مندرج در ژورنال شماره ۷۹۰ (لینک به فایل پی دی اف نشریه ژورنال برای پیاده کردن روی تلفن همراه)
سوسن صابری: جاوید رحمان روز دوشنبه اول مرداد خواستار تحقیقات بین‌المللی در باره جنایت علیه بشریت در دهه ۶۰ در ایران شد و گفت که “نباید اجازه داد که حکومت ایران و رهبرانش از جنایت علیه بشریت و نسل‌کشی فرار کنند”. مدتی قبل هم دولت کانادا سپاه پاسداران را در لیست گروه‌های تروریست قرار داد. ولی از طرف دیگر شاهد مماشات با جمهوری اسلامی از طرف دولت‌های اروپایی هستیم. به‌عنوان نمونه اتحادیه اروپا در نظر دارد سیاست “تعامل” با دولت پزشکیان را در پیش بگیرد. این دوگانگی در برخورد با جمهوری اسلامی را چطور می‌شود توضیح داد؟
اصغر کریمی: جاوید رحمان گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشری ایران در دو سال گذشته گزارشات خوبی از جنایات جمهوری اسلامی، از نسل‌کشی، اعدام‌ها از اعدام‌های گسترده در دهه شصت تا اعدام کودکان، سرکوب بهاییان، سرکوب مردم کردستان، شکنجه زندانیان، سرکوب معترضان به‌ویژه زنان و تجاوز به زنان معترض در زندان‌ها و نقض فاحش آزادی بیان داده و برخی از این جنایات را به‌عنوان جنایت علیه بشریت محکوم کرده و بر لزوم پاسخ‌گویی مقامات جمهوری اسلامی در قبال این جنایات تأکید کرده است. عفو بین‌الملل نیز در سال‌های گذشته و به‌ویژه به دنبال شروع انقلاب زن زندگی آزادی نقض حقوق بشر، شکنجه و اعدام و محاکمات ناعادلانه، سرکوب زنان و سایر سرکوب‌ها را شدیداً محکوم کرده و توجه مجامع بین‌المللی را به این جنایات جلب کرده است.
سیاست دول غربی اما عمدتاً اگر نه تماماً “تعامل” با جمهوری اسلامی بوده است. هر چند دول غربی سیاست یک‌دستی در قبال جمهوری اسلامی نداشته‌اند. دولت‌های آمریکا و کانادا سیاست سخت‌گیرانه‌تر و دولت‌های اروپایی نرمش بیشتری در مقابل جمهوری اسلامی داشته‌اند. سیاست دول اروپایی نیز یکسان نبوده است به‌عنوان‌مثال انگلیس سیاست‌هایش در قبال جمهوری اسلامی بیشتر به آمریکا نزدیک است. بااین‌حال انقلاب زن زندگی آزادی تأثیر قابل‌توجهی در رویکرد همه این دولت‌ها علیه جمهوری اسلامی داشت و باعث شد که لحن تندتر، فشارهای سیاسی بیشتر و تحریم‌های گسترده‌تری علیه جمهوری اسلامی ایفا کنند. به‌طوری که دولت کانادا سپاه را در لیست سازمان‌های تروریستی قرارداد و گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر و عفو بین‌الملل مواضع تندتری اتخاذ کردند. با کاهش اعتراضات در ایران نیز طبیعی بود که لحن و سیاست دول غربی علیه جمهوری اسلامی نرم‌تر شود و با آمدن پزشکیان “تعامل” بیشتری در دستور کار آنها قرار گیرد. هر چند که دیگر فضای اعتراضی در ایران و شکنندگی جمهوری اسلامی به آنها اجازه نمی‌دهد شبیه یک دهه قبل مماشات آشکاری با جمهوری اسلامی داشته باشند.
سوسن صابری: باتوجه‌به رویکردهای اخیر دولت‌ها بخصوص دولت‌های غربی در قبال جمهوری اسلامی، تا چه حد خواست بایکوت سیاسی رژیم می‌تواند متحقق شود؟
اصغر کریمی: آنچه در این زمینه تعیین‌کننده است اعتراضات مردم در داخل کشور است. این نیرویی است که سیاست دول غربی در قبال جمهوری اسلامی را می‌تواند تغییر بدهد و تغییر خواهد داد. کمااینکه با شروع انقلاب زن زندگی آزادی بلافاصله تمام دول اروپایی، نمایندگان پارلمان‌ها و نهادهای بین‌المللی رویکرد متفاوتی در پیش گرفتند. هم تروریست اعلام‌کردن سپاه پاسداران و هم بایکوت جمهوری اسلامی عملی است و با برآمد مجدد اعتراضات این بار زمینه بیشتری نیز پیدا خواهد کرد.
با روی کار آمدن دولت پزشکیان دول غربی به درجاتی در حالت انتظار می‌مانند تا ببینند تغییراتی در سیاست‌های جمهوری اسلامی نسبت به دول غربی به وجود خواهد آمد یا نه. اما این انتظار به نظر من به دو دلیل کوتاه‌مدت خواهد بود. اولاً قرار نیست تحول قابل‌ملاحظه‌ای در سیاست‌های داخلی و خارجی جمهوری اسلامی، از جمله در زمینه اتمی و سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی اتفاق بیفتد و در نتیجه موضوعات مورد اختلاف و تنش‌ها باقی خواهد ماند و ثانیاً و مهم‌تر اینکه جامعه همچنان در آستانه انفجار و انقلاب است و این دست دول غربی را در سازش با جمهوری اسلامی می‌بندد. ناپایداری جمهوری اسلامی بیشتر عیان می‌شود و روی اسب بازنده شرط‌بندی کمتری صورت می‌گیرد.
فشار به دول غربی برای تروریست اعلام‌کردن سپاه و بایکوت جمهوری اسلامی را باید همچنان و پیگیرانه دنبال کرد. نه‌تنها از طریق مخالفین جمهوری اسلامی در خارج کشور بلکه همچنین این دو خواست باید فعالانه در دستور تشکل‌ها و فعالین داخل کشور نیز قرار گیرد. جمهوری اسلامی را نباید در سطح بین‌المللی راحت گذاشت و راحت نخواهیم گذاشت.
