شادمهر عقیلی و شوینیسم ایرانی

روز 30 نوامبر یعنی سه روز پیش شادمهر عقیلی خواننده ایرانی در یک کنسرت در واشنگتن، وقتی که سرود ای ایران را اجرا میکرد در بلند گو گفت “اگر ایرانی نیستید از اینجا بروید”. در آن کنسرت بنا به گزارشها حدود هزار نفر شرکت داشتند که بسیاری از آنها افغانستانی و یا از کشورهای دیگر بودند. و برخی با عصبانیت کنسرت را ترک کردند. اما حتی اگر یک نفر هم از کشور دیگری در آن کنسرت حاضر نبود، از کراهت سخن شادمهر عقیلی ذره ای کم نمیشد. شادمهر عقیلی اتفاقا با این سخن روح و جوهر آن سرود یعنی سرود ای ایران را که تعصب ملی است، بازتاب میدهد. تعصب ملی و یا شوینیسم ملی یکی از جلوه های بسیار مخرب در دنیای امروز است و آثار بسیار فاجعه باری داشته است. مضمون سرود ای ایران شوینیسم یعنی تعصب عمیق ملی است.

ناسیونالیستها تمام هنرشان اینست که در میان مردم تعصب ملی دامن میزنند و از این روزنه چه بخواهند چه نخواهند موجودات خبیثی بنام سرمایه داران و مرتجعین به صرف اینکه زاده ایران باشند نیز وارد میشوند. در فرهنگ ناسیونالیستی آخوند و جلاد و سرمایه دار ایرانی به کارگر ایرانی نزدیک تر است تا کارگر افغانستانی و عراقی و امثال اینها. در فرهنگ ناسیونالیستی عشق خاک و سرزمین بر تمام تعلقات دیگر انسانی از جمله آزادی بیان، رفاه، زندگی انسانی، برابری و همه اینها ارجحیت دارد. با این تعصب میتوان به بهانه وطن و میهن و خاک، کارگران و مردم را سرکوب کرد، دستمزدهای زیر خط فقرشان را بالا کشید، جنگهای ملی و قومی راه انداخت و بسیاری فجایع دیگر را به جریان انداخت. این فقط یک ادعا نیست. متاسفانه در تاریخ نمونه های بسیاری از فجایع ناسیونالیسم و شوینیسم ملی را شاهد بوده ایم که هزینه های بسیار سنگینی برای بشریت داشته است. نباید از کنار تبلیغات ناسیونالیستی براحتی گذشت. جامعه ایران دست به کار این شده است که خود را از شر فاشیسم اسلامی خلاص کند. نباید اجازه داد که در پرتو مبارزه با فاشیسم اسلامی، فاشیسم نوع دیگری را بر مردم غالب کنند.
بدون تردید بسیاری از مردمی که سرود ای ایران را میخوانند یک ذره به مخیله شان نفرت پراکنی علیه مردم دیگر خطور نمیکند. اما شادمهر عقیلی نشان میدهد که میشود براحتی از ناسیونالیسم و تعصب ملی به دامن فاشیسم غلطید و حتی در یک کنسرت به غیر ایرانیانی که برای دیدن کنسرت خود او آمده اند به نحو توهین آمیزی پشت بلند گو گفت که سالن را ترک کنید. این عین فاشیسم است. فاشیستها اول تعصب ملی و قومی و نژادی را دامن میزنند و بعد مردمی را که با تعصب به میدان کشیده اند علیه انسانهایی مثل خودشان به حرکت در می آورند. فاشیسم انسانها را کور میکند. عقل و منطق بشری را از آدمها میگیرد و آنها را براحتی به سیاهی لشکر نیروهای سیاه و جنایتکار تبدیل میکند. مضمون سرود ای ایران دقیقا دامن زدن به تعصب کور ملی است. “در راه تو کی ارزشی دارد این جان ما؟”

بنا به گزارش بی بی سی شادمهر عقیلی با اعتراضات بسیاری روبرو شده است و در همین دو سه روز در مدیای اجتماعی علیه او اعتراض شده است: یک کار بر ایرانی نوشته است “از شادمهر بت ساخته بودم. امشب این بت شکست. حداقل کاری که میتونی بکنی اینه که از برادرای افغانمون معذرت بخواهی آقای شادمهر عقیلی.” یک کاربر ا فغانستانی نوشته است “دیگر نمی‌خواهم آهنگ‌های شادمهر را گوش بدهم. ناامیدم کرد.” بنا به همین گزارش “شماری از کاربران افغان و ایرانی در شبکه‌های اجتماعی واکنش نشان داده و شماری هم او را به “نژادپرستی” متهم کرده‌اند.”

شاد مهر عقیلی بعد از این اعتراضات گفته است که سخن او خطاب به یکی از حاضران بوده است که به اجرای سرود ای ایران اعتراض داشته است. اما بنظر میرسد کسی این بهانه را قبول نمیکند و اعتراضات ادامه دارد.
جالب است که امروز مردم عراق و لبنان و ایران درگیر جنگ مرگ و زندگی با یک دشمن واحد یعنی اسلام سیاسی و جمهوری اسلامی هستند. در افغانستان نیز جنبشهای ضد ارتجاع اسلامی و ضد قوم پرستی در حال رشد است. بویژه در این فضا قاعدتا هنرمندان باید نقش پیشروتری ایفا کنند و در دامن زدن به حس انسان دوستی و نوع دوستی و برابری طلبی پیشقدم باشند و تلاش کنند دشمنی ها و تفرقه افکنی های قومی و ملی را که طی قرون و اعصار توسط دیکتاتوریهای سرمایه داری و فئودالی و اشرافی در میان مردم دامن زده شده است، خنی کنند. نه اینکه تلاش کنند فضا را عقب بکشند و مردم را در چنبره ناسیونالیستی گرفتار کنند. این تذکری است که باید به امثال شادمهر عقیلی و همه کسانی که آگاهانه یا ناآگاهانه تعصب ملی را باد میزنند داد. امیدوارم که گوش شنوایی در میان آنها وجود داشته باشد.
دوم دسامبر 2019 – کاظم نیکخواه