فراخوان رضا پهلوی: صدایی بلند برای خالی نبودن عریضه- بهروز ورزنده

در روزهایی که ایران و منطقه خاورمیانه در گرداب بحران‌های امنیتی، نظامی و انسانی فرو رفته، و سایه‌ی جنگ میان جمهوری اسلامی و اسرائیل هر لحظه سنگین‌تر می‌شود، پیام ویدیویی رضا پهلوی، فرزند آخرین پادشاه ایران، با لحنی پرحرارت اما محتوایی سطحی منتشر شد.
در این فراخوان، رضا پهلوی تنها جمهوری اسلامی و رهبرانش را «مسبب اصلی وضعیت کنونی» معرفی کرد، بی‌آنکه اشاره‌ای—حتیضمنی—به نقش مخرب دولت اسرائیل در تنش‌آفرینی منطقه‌ای داشته باشد. این سکوت معنادار، آن هم در برابر دولتی که آشکارا در خاک ایران دست به عملیات نظامی می‌زند، فراخوان را در موضعی یک‌طرفه و جانبدارانه قرار می‌دهد؛ موضعی که بیشتر به یک پیام هم‌راستا با منافع تل‌آویو شباهت دارد تا صدای یک «رهبر اپوزیسیون ملی».
نکته قابل‌تأمل دیگر، نوع ابزارهای پیشنهادی رضا پهلوی برای مبارزه با رژیم است: نافرمانی مدنی از نوع «دیر رفتن به محل کار»، «کم‌کاری» یا «نرفتن سرکار». این سطح از تقلیل مفهوم مقاومت مردمی، از سوی کسی که داعیه رهبری دارد، بیش از آنکه راهبردی باشد، نشان‌دهنده فاصله عمیق با واقعیت‌های زمینی و پیچیده جامعه ایران است.
دعوت از نیروهای نظامی برای ترک خدمت و پیوستن به مردم نیز بدون در نظر گرفتن ساختار امنیتی، فشارهای داخلی، و مخاطرات قانونی و خانوادگی این نافرمانی‌ها، شعاری تهی به‌نظر می‌رسد. ارتشی که ساختارش بر اساس سرکوب و کنترل طراحی شده، با یک دعوت احساسی و بدون پشتوانه، دچار فروپاشی نمی‌شود.
رضا پهلوی از سوی دیگر، از جامعه جهانی خواست تا به «مماشات» با جمهوری اسلامی پایان دهد و از مردم حمایت کند؛ اما منظور او از این «عدم مماشات» در عمل معنایی جز ادامه تحریم‌ها ندارد، تحریم‌هایی که اولین و اصلی‌ترین قربانیان آن مردم عادی هستند. نتیجه چنین سیاست‌هایی، نه تقویت جنبش‌های مردمی بلکه فرسودگی، مهاجرت، و فروپاشی اجتماعی است.
او از موضعی فرادست، در کشوری امن و مرفه، خطاب به مردمی سخن می‌گوید که درگیر تورم، سرکوب، و ناامنی روزمره هستند. در نتیجه، شعار «ایران متعلق به شماست» زمانی بی‌اعتبار می‌شود که گوینده‌اش در قلب آمریکا با آسایش کامل زندگی می‌کند.
با در نظر گرفتن کلیت پیام، می‌توان چنین جمع‌بندی کرد که هدف از صدور این فراخوان نه ارائه طرحی راهگشا، بلکه صرفاً اقدامی نمادین برای خالی نبودن عریضه بوده است؛ صدایی بلند، اما تهی از راه‌حل، که بیش از آن‌که تکیه‌گاه مردم باشد، نشانه‌ای از انزوای سیاسی گوینده‌اش است.
پیام ویدیوئی:
https://www.youtube.com/watch?v=wD5PFNz7oC4