قطع پرداخت یارانه نقدی،” شمشیر داموکلس”بالای سر حکومت می باشد!

طرح “هدفمند کردن یارانه ها” وارد ششمین سال شده است. همزمان دولت روحانی و تیم اقتصادی اش به همراه مجلس دوباره موضوع قطع یارانه نقدی نزدیک به ٢٤ میلیون نفر را به بهانه “دهک های پردرآمد” را در دستوردارند.دولت مدام از کسری بودجه برای پرداخت یارانه نقدی شکوه کرده و مجلس دولت را مکلف به اجرای قطع یارانه نقدی دهک های پردرآمد کرده است. همزمان با نزدیک شدن به انتخابات حکومتی، دولت روحانی فعلا با احتیاط به این موضوع برخورد کرده و به خاطر ترس از اعتراض مردم و یا آنچه اینها “تبعات خطرناک اجتماعی” ازش نام می برند، دست به اعصا حرکت میکند. موضوع قطع یارانه نقدی بازی با آتش است و این را دولت روحانی هم می داند. بنابر این فعلا ناچارند دست نگه دارند تا مضحکه انتخاباتشان در سال آینده به جایی برسد. اما طرح هدفمند کردن یارانه ها چه بود؟ و پرداخت یارانه نقدی به مردم چه می باشد و مخالفان و موافقان پرداخت یارانه نقدی چه میگویند؟ اینها نکاتی است که در این نوشته به آنها پرداخته میشود.

با نزدیک شدن به آخر سال جاری موضوع پرداخت یا قطع یارانه نقدی در مجلس و دولت  آغاز شده است. در حالیکه دولت بر احتمال ادامه پرداخت یارانه نقدی فعلا تاکید میکند، کارشناسان اقتصادی حکومت ادامه این طرح را “مضر به حال اقتصاد” دانسته و خواهان پایان دادن به آن می باشند. استدلال دولتی ها این است.” تیم اقتصادی دولت معتقد است در شرایط کنونی تبعات منفی قطع یارانه های نقدی در حوزه اجتماع بسیار بیشتر از دستاوردهای مثبت اقتصادی در این زمینه است”.

کارشناسان اقتصادی مخالف پرداخت یارانه نقدی معتقدند:” این طرح به جای آنکه دستاوردهای مثبتی برای اقتصاد داشته باشد، نتایجی منفی را بر ایران تحمیل کرده است.در واقع اجرای این طرح تبعات سنگین اقتصادی و اجتماعی برای کشور به همراه داشته است”.

اینها تازه ترین مواضع موافقان و مخالفان طرح پرداخت یارانه نقدی می باشد. لازم به توضیح است که اجرای طرح در آذرماه ١٣٨٩ آغاز شد و مجلس در سالیان گذشته با تصویب انواع تبصره و قانون و متمم، خواهان ادامه اجرای طرح شد. در ادامه  اجرای این طرح، مجلس حکومت در زمان تصویب بودجه سال گذشته دولت را مکلف کرد که قطع یارانه نقدی 24 میلیون نفر از دهک های پردرآمد را به اجرا بگذارد که تا بحال دولت موفق به این کار نشده است.

در همین رابطه از یکی دو سال گذشته موضوع قطع یارانه نقدی در دستور دولت قرار گرفت. دولت روحانی و مقاماتش بارها به این موضوع اعتراف کرده اند که قطع یارانه باید به مرور اتفاق بیفتد چرا که “اثرات و تبعات اجتماعی” برای حکومت دارد.نتیجه تلاش های دولت و مجلس در باره قطع یارانه نقدی دهک های پردرآمد این شده که طبق آمار رسمی سازمان هدفمندی، فقط یارانه 7 میلیون نفر قطع شده که تازه خیلی ها اعتراض کرده اند.در تازه ترین اخبار پیرامون تلاش های دولت برای ادامه قطع یارانه نقدی، ربیعی وزیر کار حکومت میگوید :پیامک حذف یارانه نقدی  سه گروه ، جمعا۳ میلیون نفر دیگر از پردرآمدها ارسال شده است. پیرامون موافقان و مخالفان طرح پرداخت یارانه نقدی چند نکته لازم است گفته شود.

مخالفت دولت با حذف یارانه نقدی نه از سر “دفاع ازمعیشت و زندگی مردم”؛ بلکه از سر ادامه و تضمین درآمدهای دهها هزار میلیاردتومانی برای دولت می باشد. طرح هدفمند کردن یارانه ها، بخوان حذف قیمت حامل های انرژی، درآمدهای سرشاری برای دولت دارد که از قضا دولت روحانی فاز آخر حذف قیمت حامل های انرژی را به اجرا درآورده، که به اعتراف دولت تضمینی برای دسترسی به درآمدهای سرشار برای سال آتی می باشد.حذف قیمت حامل های انرژی یعنی آزاد سازی قیمت انواع انرژی از نفت و گاز گرفته تا برق وبنزین و… می باشد.با آزاد سازی قیمت این انرژیها، این کالاها گران تر شده و متقابلا پول های افسانه ای به خزانه دولت می رود.

دولت از این محل مبلغ پرداخت هزینه یارانه نقدی را تامین می کند. مبلغ یارانه پرداختی به مردم هر ماه بیش از ۳ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان می باشد. در حالیکه درآمدهای حاصل از این محل چندین برابر یارانه نقدی پرداختی به مردم می باشد. بنابر این مبلغ  کلی پرداختی ماهانه یارانه نقدی به مردمی، در برابر درآمدهای دولت از محل های مختلف هدفمندی یارانه؛ اصلا قابل مقایسه نیست.

بی دلیل نیست که هر ساله زمان تصویب بودجه سالانه حکومت، موضوع درآمد های دولت از محل هدفمند کردن یارانه ها ردیف اول بودجه می باشد.  در کنار بودجه عمومی دولت که از محل فروش نفت می باشد، درآمد حاصل از طرح هدفمند کردن یارانه ها، در ردیف دوم می باشد. برای هزینه کردن این درآمدها، مجلس به دولت اجازه برداشت کافی از این درآمدها را به بهانه “جبران کسری بودجه” داده است. به اعتراف سخنگوی دولت کسری بودجه سال ٩٥ بیش از ٢٥ درصد بوده که از محل درآمدهای هدفمندی جبران شده است. برای امثال نیز کسری بودجه بالای ٢٦ درصدی را دولت پیش بینی کرده که این هم از این محل تامین خواهد شد. اینها دلایل مخالفت دولت روحانی با حذف یارانه نقدی می باشند. در این میان ادعای مخالفان فعلا به جایی نرسیده است. دعوای مخالفان بیشتر یک جنگ زرگری بین باندهای حکومتی می باشد. روحانی با موافقت خامنه ای فعلا طرح را به اجرا درمی آورد.

در کنار درآمدهای دهها هزار میلیارد تومانی از محل هدفمند کردن یارانه ها برای دولت، اما کارگران و مردم به بهانه پرداخت یارانه نقدی ماهانه ٤٥ هزار تومانی، زیر شدیدترین حملات اقتصادی دولت قرار گرفته اند. دولت با این توجیه  که آزادی سازی قیمت حامل های انرژی و حذف سوبسید کالاهای اساسی، اثرات و تبعات گرانیها بر معیشت مردم را”جبران”می کند، هر ساله افزایش قیمتهای جدیدتر وبه مراتب بیشتری را برزندگی و معیشت کارگران و مردم تحمیل میکند. برای مثال افزایش قیمت گاز، بنزین،آب و برق، مواد نفتی، حمل و نقل بین ١٠ تا ٢٣ درصد را تصویب و از سال آینده به اجرا می گذارد. قیمت کالاهای اساسی، کالاهایی که مورد مصرف عموم می باشند، علاوه برگرانی های ماهانه بین ٣ تا ١٢ درصدی، برای سال آبنده با افزایش قیمتی بین ٥ تا ١٧ درصد بطورعموم مواجه خواهند شد. یعنی دولت گرانی را افزایش خواهد داد. از محل مدیریت گرانی ها توسط دولت، در کنار درآمدهای حاصل از طرح هدفمند کردن یارانه ها، ماهانه هزاران میلیارد تومان پول در جیب باندهای دولتی که در امر “تنظیم بازار”، خرید و فروش و واردات کالاهای اساسی و.. می باشند،درآمد عاید دولت میشود.

نتیجه گیری: دولت روحانی فعلا وبرای تامین هزینه های دم و دستگاه سرکوب و زندان و اعدام  و کلا هزینه های حکومت طرح هدفمند کردن یارانه ها را که درآمدهای سرشاری برای دولت دارد، ادامه خواهد داد. بعد از برجام و ادعای گشایش مالی و اقتصادی در وضع حکومت، هنوززیاد مشهود نبوده و همه چیز فعلا در هواست،دولت روحانی از محل اجرای این طرح هزینه های کل دولت و بخشا حکومت کثیف سرمایه داران اسلامی را تامین می کند. پرداخت چندغاز یارانه نقدی از محل این درآمدها برای دولت پولی نیست. علاوه بر آن در سال آینده درآمدهای دولت از محل اجرای طرح هدفمند کردن یارانه ها به مراتب افزایش بیشتری خواهد یافت.

دولت روحانی اساسا به خاطر ترس از واکنش های اجتماعی و اعتراضی مردم در صورت قطع یارانه نقدی، فعلا ناچار به  ادامه پرداخت یارانه نقدی می باشد. با توجه به اینکه حکومت در آستانه مضحکه انتخاباتش قرار دارد، قطع یارانه نقدی مردم بازی با آتش برای حکومت می باشد.نارضایتی عمومی از حکومت بالاست. جامعه در آستانه انفجارقرار دارد. در یک چنین وضعیتی که حکومتی شکننده در برابر مردم قرار گرفته، تلاش و تقلای دولت برای قطع یارانه نقدی، اثرات و تبعات سنگین و خطرناکی برای حکومت بدنبال خواهد داشت. در نتیجه و با در نظرداشت این فاکتور”خطرناک” است که دولت روحانی علیرغم مخالفت های برخی باندهای حکومتی مبنی برقطع یارانه نقدی، دست به عصا شده و بخشا جرات این کار را ندارد.

کارگران و مردم معترض در برابر تعرضات حکومت به معیشت و زندگیشان ساکت ننشسته اند. اعتراضات کارگران؛ معلمان پرستاران و.. بر علیه فقر وفلاکت اقتصادی تحمیل شده در نتیجه اجرای سیاستهای ریاضت کشی اقتصادی توسط دولت روحانی ادامه دارد. تشکل ، اتحاد وهمبستگی، گسترش مبارزات و سراسری شدن اعتراضات مردم حول خواستهای مهم نظیر افزایش فوری دستمزدها، برخوردای از بهداشت و درمان برای همه، پرداخت بیمه بیکاری مکفی برای همه افراد جویای کار آن فاکتور مهم و تعیین کننده است که می تواند به این وضعیت پایان بدهد. به عبارتی تلاش و تقلای حکومت برای قطع پرداخت یارنه نقدی به مردم ” شمشیر داموکلس”بالای سر حکومت است.

محمد شکوهی

18 دیماه 1395؛ 7 ژانویه 2017