روزنه rowzane خبری – تحلیلی
وب سایت تیتر شهر:ساخت و سازهای بی رویه روی گسل های تهران، ساخت و سازهای غیر مجاز، عدم تلاش برای نوسازی بافت های فرسوده و در نهایت نبود مدیریت پیشگیری و بحران در کشور از جمله موضوعاتی است که در گزازرش های جهانی به عنوان عوامل تاثیرگذار در افزایش مرگ و میر ناشی ازبلایای طبیعی به ویژه زلزله تلقی می شود و در این میان سهم کشور ایران از این تلفات 7 درصد است. ای ندر حالی است که آمارها نشان می دهد 10 درصد از تلفات جانی در طول 100 سال گذشته در کشور ناشی از زلزله بوده است.
به گزارش تیتر شهر: به رغم آنکه کشور ایران روی خط کمربندی زلزله قرار گرفته است اما حداقل در همین 4 دهه اخیر هیچ اقدامی از سوی دولت های پیشین در خصوص وضع قوانین سخت گیرانه در خصوص مقاوم سازی ساختمان ها در برابر زلزله در کلانشهرهای کشور انجام نشده است. از سوی دیگر طرح هادی در روستاهای کشور نیز نتوانست بحث مقاوم سازی را در ساخت و سازهای روستایی بهبود بخشد به همین دلیل است که با وقوع یک زلزله به یک باره شهرها و روستاها ویران می شود و هزینه های جانی و مالی زیادی را به ارمغان می آورد.
شهرهای ایران نه تنها در مقابل زلزله بلکه در مقابل سیل و طوفان نیز ایمن نیست. این در حالی است که در همین آسیای شرقی کشورهایی مانند ژاپن، کره، سنگاپور و … مطالعات بسیاری را در خصوص ایمن سازی شهرهای خود انجام دادند و اکنون به جایگاهی رسیده اند که حتی در زمان وقوع یک زلزله 8 ریشتری مردم به فعالیت روزانه خود ادامه می دهند و زلزله جزوی از زندگی روزمره آنها شده است.
دکتر سید محسن طباطبایی، استاد دانشگاه تهران در این باره عنوان می کند؛ از میان زیرساخت های شهری شاید مهمترین آنها در شرایط پسا سانحه شبکه حمل و نقل و معابر شهری باشد چرا که سرعت پاسخگویی ما به زلزله بستگی به کیفیت شبکه معابر دارد. یکی از دلایلی که خسارت های زلزله در کشورهای در حال توسعه معمولا بیشتر از کشورهای توسعه یافته است و ۷ برابر بیشتر کشته و ۴۰ برابر بیشتر مصدوم میدهند ، به همین بحث شبکه معابر شهری و عدم رعایت اصول و استانداردها مربوط می شود. کاربری شبکه معابر باید ۲۵درصد کل کاربریهای شهر باشد که در عمل در بسیاری از شهرها این گونه نیست. از نگاه شهرسازی شبکه معابر تنگ و نامناسب به همراه عوامل دیگری مانند عدم تناسب کاربری ها، عدم وجود تناسب بین فضاهای پر و خالی، فشردگی بافت ها، کیفیت پایین ابنیه و مصالح و تراکم بالای جمعیت تا حدود زیادی حجم خسارات زلزله را بالا می برند.
به اعتقاد این استاد دانشگاه؛ یکی از اصولی که در ارتباط با شبکه معابر متاسفانه در بسیاری از شهرهای ما و از جمله تهران رعایت نشده است عدم وجود سلسله مراتب شبکه است. به عبارتی باید دسترسی های محلی به شریانهای درجه دو(خیابانها) سپس به شریانهای اصلی ( بزرگراهها) متصل باشند در حالیکه این تناسب و سلسله مراتب بعضا دیده نمی شود. در برخی نقاط شهر بلافاصله از دسترسی محلی به بزرگراه ها می رسیم و در برخی دیگر از نقاط خیابان های اصلی و بزرگراه ها بسیار دور از بافت محلات مسکونی قرار دارند، افزود: فاصله بزرگراه ها نیز اغلب از هم زیاد است در حالی که استاندارد آن بین ۲ تا ۵ کیلومتر فاصله است که این موارد در مواقع بحران شهر را دچار گره خوردگی ترافیکی و کندشدن روند امداد رسانی می کند.
کارشناسان شهری بر این باورند که در بحث شبکه ارتباطی شهر نمی توان سازه هایی مانند پل ها و تونل ها را نادیده گرفت آنها در واقع مهمترین کنترل کننده ها و اتصال دهنده های شبکه هستند و باید بقدری استحکام داشته باشند که خود در اثر تخریب به معضلی بزرگ تبدیل نشوند. شواهد نشان می دهد که در بسیاری از زلزله ها خسارت های ناشی از اجزاء غیر سازه ای آن مانند نما بیشتر از خسارات سازه ای مانند اسکلت است. به عنوان مثال ۷۹ درصد خسارات ساختمانها در زلزله ۱۹۷۱ سانفرانسیسکو به عناصر غیر سازه ای مربوط بوده است.
تخریب نما می تواند به زخمی کردن مردم ناشی از سقوط و شکستن سنگ یا شیشه، سقوط قطعات سقفی، شکسته شدن لوازم و اتصالات و مسدود شدن دسترسی به داخل ساختمان منجر شود. در بسیاری از شهرهای زلزله خیز جهان امروز ضوابطی برای نمای ساختمان ها در جهت سبک سازی آنها و کاهش خسارات زلزله اعمال می شود و این سبک سازی با استفاده از مصالحی سبک و مقاوم و نسوز که بوسیله تکنولوژی های جدید تولید می شود، انجام می گیرد.
طباطبایی با تاکید براینکه بیش از ۷ درصد از کل مرگ و میرهای زلزله در جهان طی صد سال گذشته مربوط به کشور ایران بوده است، تاکید می کند: با توجه به این واقعیت باید به برنامه ریزی دقیق در تمامی حوزه های مربوط اعم شهرسازی، عمران، برنامه ریزی شهری، ساخت و ساز مصالح بپردازیم و بخصوص در شهرهای پرجمعیت باید تمامی اصول و ضوابط ایمنی در برابر زلزله بدون کمترین قصوری اعمال شود و از تمام فناوریها برای کم کردن خسارتهای زلزله و دیگر حوادث استفاده کنیم.
