روزنه rowzane خبری – تحلیلی
DW
عفو بین‌الملل از بازداشت صدها تن از فعالان عرب خوزستان از زمان حمله به رژه نظامی در اهواز خبر می‌دهد. این سازمان احتمال می‌دهد که مقامات ایران این حمله را بهانه‌ای برای اقدام علیه فعالان مدنی و سیاسی عرب قرار داده‌اند.
سازمان مدافع حقوق بشر عفو بین‌الملل در گزارشی که جمعه دوم نوامبر (۱۱ آبان) منتشر کرده می‌نویسد که مقامات جمهوری اسلامی ایران در هفته‌های اخیر با اقلیت قومی عرب در خوزستان به شدت برخورد کرده و صدها تن از شهروندان عرب این استان را بازداشت کرده‌اند.
موج بازداشت‌ها در پی حمله مسلحانه مرگبار به رژه نظامی سپاه پاسداران در ماه سپتامبر گذشته در اهواز آغاز شد. بر اثر این حمله مسلحانه دستکم ۲۴ نفر کشته و ۶۰ نفر دیگر زخمی شدند که در میان آنها غیرنظامیان تماشاگر رژه هم بودند.
فیلیپ لوتر، مدیر بخش تحقیقات برای خاورمیانه و شمال آفریقا عفو بین‌الملل، می‌گوید: «ابعاد بازداشت‌ها در هفته‌های اخیر عمیقا هشداردهنده است. به نظر می‌رسد که مقامات ایرانی از حمله اهواز به عنوان بهانه‌ای برای اقدام علیه اقلیت قومی عرب و نیز جامعه مدنی و فعالان سیاسی در اهواز استفاده می‌کنند.»
لوتر افزود: «همه کسانی که مسئولیت حمله وحشتناک در اهواز را بر عهده دارند باید در دادگاهی عادلانه محاکمه شوند، اما بازداشت‌های خودسرانه راه رسیدن به عدالت برای قربانیان نیست.»
ایجاد فضای رعب و ترس در جامعه
سازمان عفو بین‌الملل می‌گوید که تا کنون از طریق فعالان عرب اهوازی که در خارج از ایران هستند اسامی ۱۷۸ نفر را دریافت کرده که بازداشت شده‌اند. شمار واقعی بازداشت‌شدگان احتمالا بیش از این تعداد است. برخی از فعالان خارج کشور می‌گویند که تا حدود ۶۰۰ نفر بازداشت شده‌اند. همچنین گزارش‌هایی به دست این سازمان رسیده که می‌گویند هر روز عده‌ای بازداشت می‌شوند.
در میان بازداشت‌شدگان فعالان سیاسی و فعالان حقوق اقلیت‌ها هستند. بازداشت‌ها در شهرک‌ها، شهرها و روستاهای استان خوزستان، از جمله اهواز، خرمشهر و شوش صورت گرفته‌اند.
بازداشت‌های دسته جمعی جوی از رعب و ترس را در میان اقلیت عرب اهواز ایجاد کرده که همواره از تعقیب و تبعیض در رنج بوده‌اند.
فیلیپ لوتر می‌گوید: «رکورد بالای تعقیب و تبعیض علیه وابستگان اقلیت عرب در اهواز این ظن را برمی‌انگیزد که این بازداشت‌ها خودسرانه و به دلایل سیاسی صورت می‌گیرند.»
سازمان عفو بین‌الملل مقامات ایرانی را فرا خوانده تا هر چه زودتر همه کسانی را که تنها به دلیل استفاده صلح‌آمیز از حق آزادی بیان و حق آزادی تجمع خود یا تنها به خاطر هویت قومی‌شان بازداشت شده‌اند، فورا آزاد کنند.
بازداشت‌شدگان یا “مفقودشدگان”
سازمان عفو بین‌الملل در گزارش خود می‌نویسد که اطلاعاتی در این باره دارد که بازداشت‌ها توسط ماموران وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی به همراهی نیروهای پلیس و نیروهای ضدشورش انجام می‌گیرند. این ماموران هنگام بازداشت نه حکم قانونی نشان می‌دهند و نه به بازداشت‌شدگان دلیل بازداشت‌شان را می‌گویند. بیشتر بازداشت‌شدگان بدون داشتن هیچ گونه ارتباطی با دنیای خارج و بدون دسترسی به وکیل و خانواده‌هایشان در حبس به سر می‌برند، به گونه‌ای که می‌توان از آنان به عنوان مفقود شدگان نام برد و این موضوع خطر شکنجه شدن آنان و بدرفتاری با آنان را افزایش می‌دهد.
عفو بین‌الملل می‌گوید با وجود ادعاهای غلامرضا شریعتی، استاندار خوزستان، مبنی بر اینکه بین بازداشت‌شدگان فعالان مدنی نیستند، این سازمان اطلاعاتی قابل اعتماد در دست دارد که بر اساس آن دانشجویان، نویسندگان، فعالان سیاسی، مدنی و حقوق اقلیت‌ها در خانه یا محل کارشان یا در خیابان‌ها بازداشت شده‌اند.
چند تن از بازداشت‌شدگان
در میان بازداشت‌شدگان از جمله صهبا حمادی، فعال مدنی است که به نوشته عفو بین‌الملل باردار است. او در تاریخ ششم اکتبر در خانه‌اش در شهر سوسنگرد در استان خوزستان بازداشت شد. او در روز بازداشت با خانواده‌اش تماس گرفت، اما خانواده او از آن روز دیگر خبری از او نداشته است.
همچنین به نوشته عفو بین‌الملل، خانم‌ها زودیه عفراوی و قیسیه عفراوی، اهل سوسنگرد، هر دو جداگانه در خانه‌هایشان در ۲۲ اکتبر بازداشت شدند. فرزندان این دو زن در همان روز بازداشت شده بودند. ماموران امنیتی بعدا دوباره به خانه آنها بازگشتند و مادران را نیز بازداشت کردند. این دو زن یک هفته پس از بازداشت به خویشاوندانشان تلفن کرده و گفته بودند که وزارت اطلاعات آنها را نگاه داشته است. خویشاوندان این دو زن از آن زمان تا کنون دیگر خبری از آنها ندارند.
همچنین محمد مومنی تیماس، فعال مدنی، در روز ۳۰ سپتامبر (هشتم مهر) بازداشت شده بود. او به دادگاه انقلاب اهواز مراجعه کرده بود تا بپرسد چه اتفاقی برای دو تن از فرزندانش افتاده که بازداشت شده بودند. اما در آنجا خود او را بازداشت و حبس کردند. خانواده او از آن زمان خبری از او ندارد.
سازمان عفو بین‌الملل در گزارش خود می‌نویسد که عرب‌های خوزستان با تبعیض و محدودیت‌های خودسرانه در رابطه با دسترسی به آموزش، کار، مسکن مناسب و حقوق فرهنگی و زبانی خود هستند. آنها بارها ابراز نگرانی کرده‌اند که نمی‌توانند زبان مادری‌شان را یاد بگیرند و از آن در پهنه خصوصی و عمومی آزادانه و بدون دخالت و تبعیض استفاده کنند.
هدف حمله مسلحانه روز ۳۱ شهریور (۲۲ سپتامبر) در اهواز رژه نظامی در ۳۸مین سالگرد جنگ ایران و عراق بود. مقامات ایرانی اعلام کردند که چهار فرد مسلح که لباس پاسداران و بسیجی‌ها را بر تن داشته‌اند عاملان این حمله بوده‌اند و توسط نیروهای امنیتی کشته شده‌اند.
در روزهای پس از آن، وزارت اطلاعات ایران اعلام کرد که ۲۲ مظنون را بازداشت کرده و کانال تلویزیونی دولتی “پرس تی وی” ویدیویی را پخش کرد که در آن برخی از مظنونان را با دستبند و چشم‌بند رو به دیوار نشان می‌داد.
از آن زمان چند گروه مسئولیت این حمله را بر عهده گرفته‌اند. یعقوب حر التستری، سخنگوی گروه الاحواز، آن را به گروه موسوم به “مقاومت ملی الاحواز” نسبت داد؛ اما هم‌زمان گروه تروریستی “دولت اسلامی” (داعش) نیز مسئولیت این حمله را پذیرفت.
