روزنه rowzane خبری – تحلیلی
نشریه ژورنال شماره ۱۱۶۵– فایل پی دی اف – ویژه تلفن همراه
در شبانه‌روز گذشته مسألۀ آلودگی هوا دوباره به صدر خبرها رانده شد. خوزستان به طور کلی از حوزۀ هوای پاک حذف شد، در ۸ کلانشهر دیگر بالاترین شاخصهای آلودگی ثبت شد و افزایش غلظت آلاینده‌ها نفس ساکنان این شهرها را گرفت.
چهار عامل عمدۀ آلودگی هوای ایران اینها هستند: آلاینده های صنعتی، وسائط نقلیه موتوری، سوزندان زباله ها، مصرف سوخت فسیلی و همچنین فعالیت صنایع نفت وگاز. اما نه صنایع ملزم به تصفیۀ دودهای سمی هستند و نه اتومبیلها با استانداردهای زیست محیطی تولید میشوند و نه بنزین سالم در خودروها استفاده میشود و نه اصولاً از جنگلها و محیط سبز، که به تصفیۀ هوای آلوده کمک میکنند، حفاظت میشود. نتیجه این است که شهروندان بجای تنفس هوای سالم، سم تنفس میکنند و تلف میشوند. میزان مرگ و میر ناشی از هوای مسموم در ایران سالانه دستکم چهل هزار نفر است.
اما این وضعیت قابل تغییر است. برای مثال، در سال ۲۰۱۴که چین جنگ با آلودگی هوا را شروع کرد، پکن یکی از آلوده‌ترین هواها را داشت. اما ظرف ده سال موفق شد که میزان آلودگی را پنجاه درصد کاهش دهد. محور سیاست چین مبارزۀ همزمان با چهار آلایندۀ فوق بود. بنابراین، میتوان ریشۀ آلودگی هوای کلانشهرهای ایران را هم خشکاند. اما این موضوعی مربوط به عرصۀ سیاست است، که در اولویت و ارادۀ سیاسی حکومت اسلامی قرار ندارد.
اقدامات اساسی‌ای که برای رفع این معضل مزمن باید به عمل آورد عبارتند از: ایجاد تسهیلات لازم برای حمل و نقل عمومی در شهرها (مانند مترو و دوچرخه و اتوبوسهای برقی)، ممنوع یا مشروط کردن ورود خودروها به محدوده‌هائی که غلظت آلاینده‌ها در آنها بالا است، جدا کردن و بازیابی ضایعات و ممنوع کردن سوزاندن زباله‌ها در هوای آزاد. به علاوه، برای کاهش میزان گرد و غبار ناشی از ساخت و ساز لازم است ماشین‌آلات فرسوده را از دور خارج کرد و تکنیک ساختمانسازی را بهبود بخشید.
اما در کشورهائی مانند ایران، حکومتی که خود مسبب اصلی آلایش هوا و محیط زیست است، به انواع استدلالات متوسل میشود تا گریبان خود را از مسألۀ تأمین بهداشت و سلامت اهالی خلاص کند. گوش چنین حکومتی را باید محکم گرفت و آن را دائماً تحت فشار قرار داد. حق برخورداری شهروندان از هوای پاک برای تنفس را، درست مانند حق معیشت و مسکن، باید در صدر قوانین کشور قرار داد و بی چون وچرا عملی کرد.
