هوک و تهدید به استفاده از مکانیسم ‘ماشه’

رایان هوک، نماینده وزارت خارجه آمریکا در امور ایران به طور علنی تهدید کرده که اگر شورای امنیت تحریم تسلیحاتی ایران را تمدید نکند، آمریکا از طریق “مکانیسم ماشه” تمام تحریم‌های شورای امنیت را باز می‌گرداند.

در مقابل محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران گفته برجام ، ربطی به برایان هوک ندارد.

بنا به توافق هسته‌ای ایران با شش قدرت جهانی که در سال ۲۰۱۵ امضا شده بود، از اکتبر ۲۰۲۰ (شش ماه دیگر) تحریم تسلیحاتی ایران لغو شده و ایران می‌تواند از کشورهای دیگر سلاح‌های متعارف بخرد.

آقای هوک گفته آمریکا “در هر صورت” مطمئن می‌شود که تحریم تسلیحاتی ایران ادامه خواهد یافت.

به گفته آقای هوک آمریکا پیش‌نویس یک قطعنامه شورای امنیت را تهیه کرده و با دیپلماسی و جلب حمایت برای تصویب آن فشار خواهد آورد.

آقای هوک تأیید کرد که آمریکا برنامه خود را به آلمان، بریتانیا و فرانسه اعلام کرده است.

قطعنامه آمریکا در شورای امنیت نیاز به ۹ رای مثبت دارد و هیچ کدام از اعضای دائم شورا نیز نباید آن را وتو کنند. این در حالی است که روسیه پیشاپیش اعلام کرده با تمدید تحریم تسحیلاتی ایران مخالف است. طبق توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ این تحریم از ماه اکتبر حذف خواهد شد،

اکنون آقای هوک تهدید کرده که “اگر دیپلماسی آمریکا با حق وتو شکست بخورد، آمریکا خود را محق می‌داند که از روشی دیگر تحریم تسلیحاتی ایران را تمدید کند”.

هرچند قطعنامه ٢٢٣١ که پس از دستیابی به برجام به تصویب شورا رسید، قطعنامه‌های قبلی را ملغی اعلام کرد اما راه را برای بازگشت هفت قطعنامه تحریمی پیشین شورای امنیت همچنان باز گذاشت.

• قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت درباره ایران چه ویژگی‌هایی دارد؟

با وجود آنکه آمریکا سال ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای با ایران خارج شد، اما آمریکا استدلال می‌کند که می‌تواند مکانیسم ماشه تدوین شده در این توافق را به کار بیندازند چرا که این کشور یکی از مشارکت کنندگان در توافق با ایران و تصویب قطعنامه ۲۲۳۱ است.

روسیه با این استدلال مخالف است. واسیلی نبنزیا نماینده دائم روسیه در سازمان ملل متحد اخیرا درباره اینکه آیا آمریکا می‌تواند از مکانسیم ماشه استفاده کند یا نه گفت: “این مضحک است”، آنها از توافق خارج شده‌اند.

همزمان امروز محمد جواد ظریف هم در واکنش به سخنان آقای هوک گفته “طرح ادعاهای بسیار ابلهانه از سوی مقامات آمریکایی تازگی ندارد، از کسانی که به مردم توصیه می‌کنند که مواد ضدعفونی بخورند تا تمیز شوند و کرونا نگیرند، بعید نیست در مورد توافق‌نامه ای که از آن خارج شده اند و در بیانیه ای رسماً نوشته اند که ما به حضور و مشارکت خود در برجام پایان می‌دهیم،حالابیایند و بگویند که نه ما عضوی از برجام هستیم”.

مکانیسم ماشه چگونه تحریم‌ها را باز می‌گرداند؟

به کار افتادن سازوکار حل اختلاف، یا مکانیسم ماشه، به خصوص براساس شکایت یکی از قدرت‌های جهانی عضو برجام، به احتمال زیاد به بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران منجر می‌شود. این تحریم‌ها مبتنی بر قطعنامه‌های شورای امنیت و برای تمامی کشورهای عضو سازمان لازم‌الاجراست.

در توافق هسته‌ای – برجام – فرآیند خاصی برای رسیدگی به شکایت طرف‌های توافق در مورد نقض مفاد آن توسط دیگر طرف‌ها پیش‌بینی شده است که با بررسی موضوع در کمیته کارشناسی آغاز می‌شود و به مراحل بعدی شامل رسیدگی توسط وزیران خارجه کشورهای عضو ادامه می‌یابد.

طبق قطعنامه ٢٢٣١ شورای امنیت سازمان ملل، که با استناد به برجام، تحریم‌های هسته‌ای مصوب شورا علیه ایران را لغو کرد، در صورتی که طرف شاکی از نتایج مراحل مختلف حل اختلاف رضایت نداشته باشد، می‌تواند شکایت خود را به شورای امنیت سازمان ملل ارسال کند.بی بی سی