هیئت تحقیق در مورد اتهام جنایت جنگی نیروهای ویژه بریتانیا در افغانستان به اطلاعات تازه‌ای دست یافت

ی‌بی‌سی می‌تواند فاش کند که هیئت تحقیقات عمومی در مورد اتهام جنایت جنگی به یگان ویژه هوابرد بریتانیا (SAS) در افغانستان به مجموعه داده‌هایی دست یافته است که قبلا حذف شده بود و ممکن است شامل شواهد مهمی باشد.

این فایل را در سال ۲۰۱۶ یکی از پیمانکاران عمده طرف قرارداد یگان ویژه هوابرد و در جریان تحقیقات در مورد یک قتل‌ برای همیشه از سرور پاک کرده بود.

اما هیئت عمومی تحقیقات اکنون به نسخه‌های پشتیبان این فایل در بخشی از یک سیستم ارتباطی نیروهای ویژه با نام رمز «سوناتا» دست یافته است که گمان می‌رود قبل از پاک شدن فایل‌ها ایجاد شده بود.

نسخه‌های پشتیبان احتمالا حاوی اطلاعاتی درباره عملیات یگان ویژه بوده است که ظن آن می‌رفت اعضای این واحد نخبه زندانیان و غیرنظامیان غیرمسلح افغان را کشته باشند.

سخنگوی این هیئت در گفتگو با بی‌بی‌سی تایید کرد که نسخه‌های پشتیبان را به دست آورده است: «ما اکنون مطالب مربوطه را در اختیار داریم و در حال بررسی راه‌ حل فنی برای بازیابی و بررسی داده‌ها برای تعیین ارتباط احتمالی آن با تحقیقات خود هستیم.»

سخنگوی این هیئت گفت که در دسامبر سال گذشته و در طول چندین روز استماع شواهد رایانه‌ای، فردی که اجازه دسترسی به نسخه‌های پشتیبان را داشت به ما مراجعه کرد. او در مورد اینکه این فرد چه کسی بود، اظهارنظری نکرد.

این اولین باری است که نسخه سوناتا به دست بازرسان غیرمرتبط با نیروهای ویژه بریتانیا رسیده است در حالیکه این نیروها قبلا مانع از دسترسی دژبان (پلیس ارتش) سلطنتی برای کپی کردن سرور شده بود.

یکی از پیمانکاران طرف قرارداد نیروهای ویژه بریتانیا در طول تحقیقات مرتبط با قتل، در سال ۲۰۱۶ برنامه‌ای را در سرور اجرا کرد که برای پاک کردن دائم فایل‌های حذف شده طراحی شده بود که این اقدام باعث ناخرسندی شد.

این فرآیند که «صفر کردن» نام دارد در حالی اجرا شد که دژبانی با ابلاغیه‌ای به نیروهای ویژه تاکید کرده بود که هیچ داده‌ای نباید قبل از کپی کردن سرور دستکاری یا پاک شود.

مبارزه برای به دست آوردن سوناتا

دژبانی توانست به سرعت فایل سوناتا را به‌عنوان منبع بالقوه شواهد مهم در مورد یگان ویژه هوابرد تشخیص دهد، اما طبق گزارش داخلی سرگرد (جگرن) جیسون رایت، بازپرس ارشد پرونده، تلاش‌های دژبانی برای به دست آوردن یا کپی کردن از همان ابتدا با کارشکنی نیروهای ویژه مواجه شد.

طبق این گزارش، تلاش سرگرد رایت که در آن زمان سروان (تورن) بود با مقاومت از داخل دژبانی نیز روبرو شد.

او می‌خواست از اختیارات قانونی برای دسترسی به سرور استفاده کند، اما جان هاروی، افسر ناظر تحقیقات، به او دستور داد از این اختیارات استفاده نکند.

پس از ماه‌ها بن‌بست، نیروهای ویژه سرانجام به دژبانی اطلاع داد که قصد دارد محتویات سرور را به یک سیستم جدید منتقل کند و اگر بازرسان پلیس منتظر تکمیل این فرآیند باشند، می‌توانند بعد از آن سرور قدیمی همراه با تمام محتویات آن را در اختیار بگیرند.

به گفته سراستوار (دوم بریدمن) جیمز پریدین، سرپرست اقدامات فنی برای به دست آوردن سرور، این طرح در سطح بالا مورد توافق شفاهی بین جیمز چیزول، مدیر وقت نیروهای ویژه، و سرتیپ دیوید نیل، فرمانده وقت دژبانی سلطنتی، قرار گرفت و دو طرف قبول کردند که دژبانی از اختیارات قانونی خود برای به تصرف درآوردن سرور استفاده نکند.

اسناد وزارت دفاع که چندین سال بعد در جریان رسیدگی به یک پرونده قضایی فاش شد، نشان داد که اندکی قبل از حصول این توافق، یکی از افسران واحد دژبانی سلطنتی سرتیپ نیل را به تلاش برای مختومه اعلام کردن غیرموجه تحقیقات قتل توسط یگان هوابرد متهم کرد.

دژبانی با این تاخیر موافقت کرد، اما این شرط را تعیین کرد که هیچ داده‌ای که در سوناتا ذخیره می‌شود به هیچوجه نباید در جریان انتقال به سیستم جدید اصلاح یا حذف شود. این امریه به صورت کتبی به دفتر نیروهای ویژه ابلاغ شد و یک افسر ستاد این نیروها نیز کتبا موافقت با آن را ابلاغ کرد.

اما به دنبال تاخیرهای بیشتر، نیروهای ویژه به دژبانی اطلاع داد که برنامه‌ای در سرور به نام «اس‌دیلیت» اجرا شده است که به طور خاص برای پاک کردن دائمی فایل‌های حذف شده قبلی طراحی شده بود.

دلیلی که پیمانکار برای استفاده از اس‌دیلیت عنوان کرد این بود که اجرای این برنامه با پاک کردن دائم داده‌های حذف شده به فرآیند انتقال داده‌ها سرعت می‌بخشد به جای اینکه آنها را بی‌جهت منتقل کند.

این خبر استوار پریدین را شوکه کرد زیرا او شخصا از نیروهای ویژه تضمین کتبی دریافت کرده بود که هیچ داده‌ای در طول مهاجرت اصلاح یا حذف نخواهد شد.

او بعدا نوشت: «داده‌های حذف شده برای همیشه از هارد دیسک‌ها پاک شده بودند و پس از آن هیچ راهی برای فهمیدن اینکه داده‌ها چه بوده‌اند، وجود نداشت. این یک حذف تمیز و دقیق بود.»

سرگرد رایت در گزارش خود نوشت که این حذف‌ «یا ناخواسته و ناشی از خطا و اختلال در ارتباطات در مرکز نیروهای ویژه بوده است یا اقدامی عمدی برای جلوگیری از دسترسی دژبانی به این اطلاعات».

در طول این فرآیند، نیروهای ویژه هیچگاه نسخه پیشتیبان سرور را در دسترس دژبانی قرار نداد.

تحقیقات دژبانی در سال ۲۰۱۹ به پایان رسید، و نسخه‌های پشتیبان تا زمانی که در دسامبر گذشته هینت تحقیقات عمومی یک هفته جلسات شنیداری درباره حذف‌ها برگزار کرد بررسی نشدند اما این تحقیقات باعث شد که شخصی داوطلب ارائه اطلاعات شود.

سرگرد رایت در یادداشتی که حاوی خلاصه‌ای از فایل سوناتا است خاطرنشان می‌کند که این اولین باری نیست که نیروهای ویژه داده‌ها را حذف می‌کند.

سرگرد رایت نوشت که در سال ۲۰۱۰، طی تحقیقات قبلی در مورد یک قتل غیرقانونی توسط یگان ویژه هوابرد، کارکنان ستاد نیروهای ویژه «یک روز قبل از اینکه دژبانی سلطنتی فرصت بازیابی اطلاعات در یک دستگاه لپ‌تاپ کلاینک را داشته باشد این اطلاعات را به شکلی دقیق پاک کرد».

وی افزود: «حذف شواهد بلافاصله قبل از بازیابی توسط دژبانی را در بهترین حالت تصادفی باید دانست و در بدترین حالت ممکن است مشکوک تلقی شود.»

سخنگوی وزارت دفاع گفته است: «وزارت دفاع کاملا متعهد است که از تحقیقات مستقل مربوط به افغانستان تا زمانی که ادامه دارد حمایت کند و بنابراین قبل از اظهار نظر بیشتر مناسب است که منتظر نتیجه این تحقیقات باشیم.»

دژبانی و ژنرال چیسول هم گفته‌اند که کاملا از کار هیئت تحقیق مستقل در رابطه با افغانستان حمایت می‌کنند اما تا زمانی که این تحقیق ادامه دارد، اظهار نظر در مورد آن را مناسب نمی‌دانند.سرتیپ نیل و سرهنگ (دگروال) هاروی به درخواست بی‌بی‌سی برای اظهار نظر پاسخ نداده‌اند. بی بی سی