روزنه rowzane خبری – تحلیلی
رادیو فردا:ادامه واکنش‌ها به تصمیم ترامپ در مورد اورشلیم
اعلام تصمیم رئیس‌جمهوری آمریکا در مورد به‌رسیمت شناختن اورشلیم به‌عنوان پایتخت اسرائیل و آماده‌کردن شرایط برای انتقال سفارت ایالات متحده به این شهر با اعتراض‌ها و واکنش‌هایی در سراسر جهان روبه‌رو شده، اما در ساعت‌های گذشته این اعتراضات به خشونت نگرویده‌است.
دونالد ترامپ روز چهارشنبه، ۱۵ آذر، در جریان یک سخنرانی اورشلیم (بیت‌المقدس) را به عنوان پایتخت کشور اسرائیل به رسمیت شناخت و وعده داد که سفارت ایالات متحده را از تل‌آویو به این شهر منتقل کند. ←بیشتر بخوانید
تنها کشوری که در حال حاضر مستقیما از تصمیم دونالد ترامپ استقبال کرده، اسرائیل است که آن را «دلیرانه و درست» نامید. از سوی دیگر متحدان عمده ایالات متحده، از آلمان، بریتانیا یا اتحادیه اروپا تا عربستان سعودی، این تصمیم را محکوم کرده و یا به آن اعتراض کرده‌اند. معترضان می‌گویند تصمیم رئیس‌جمهوری ایالات متحده، چشم‌انداز دستیابی به صلح میان اسرائیل و فلسطینی‌ها را بیش از پیش تیره‌وتار می‌کند.
زیگمار گابریل، وزیر خارجه آلمان، گفته است «این فرمان به عقب‌گرد در حال حاضر هم یک مشکل بزرگ است». آقای گابریل به تلویزیون دولتی آلمان گفته‌است که تصمیم آقای ترامپ «دمیدن در آتش» است و به «کشمش تازه‌ای میان به بحران اسرائیل و فلسطینی‌ها می‌انجامد».
فلسطینی‌ها و تشکیلات حاکم بر آنها امیدوار بودند در صورت تشکیل یک کشور مستقل، پایتخت آن در شرق بیت‌المقدس (اورشلیم) بنا شود؛ امیدی که اکنون مقام ارشد مذاکره‌کننده این تشکیلات برای دستیابی به صلح، «ویران‌شده» توصیف کرده‌است.
محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردانی فلسطین، گفته آمریکا دیگر نمی‌تواند نقشی در تلاش‌ها برای دستیابی به صلح ایفا کند. گروه فلسطینی «حماس» از مسلمانان و اعراب خواسته‌است تا دست به «تضعیف» آمریکا در منطقه بزنند.
عربستان سعودی گفته اقدام آقای ترامپ «عاری از حس مسئولیت» بود و به «پسرفتی شدید در تلاش‌ها در روند صلح می‌انجامد». ریاض با اسرائیل رابطه دیپلماتیک ندارد.
وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران اقدام دولت آمریکا را «به‌شدت محکوم» کرده و با نام بردن از اورشلیم/بیت‌المقدس با عنوان «بیت‌المقدس اشغالی» تصمیم آقای ترامپ را «نقض آشکار قطعنامه‌های بین‌الملی» نامیده‌است. تهران اسرائیل را به‌عنوان یک کشور به رسمیت نمی‌شناسد.
هشت عضو شورای امنیت سازمان ملل، در میان آنها شماری از مهمترین هم‌پیمانان آمریکا، مانند بریتانیا، فرانسه، ایتالیا و یا مصر، خواستار تشکیل نشست اضطراری این شورا در ۱۷ آذر ماه شده‌اند.
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه تصمیم آقای ترامپ را «تاسف‌بار» توصیف کرده و می‌گوید پاریس از آن حمایت نمی‌کند. نخست‌وزیر بریتانیا نیز می‌گوید «کمکی به چشم‌انداز صلح در منطقه نمی‌کند». فرانسه و سران اتحادیه اروپا خواستار حفظ آرامش همه طرف‌ها شده و گفته‌اند از دست‌زدن خشونت باید دوری کرد.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، با تاکید بر مخالفت چندباره خود با موضوع انتقال سفارتخانه و پذیرش اورشلیم به‌عنوان پایتخت اسرائیل، گفته «در این شرایطِ پراضطراب‌های، بگذارید روشن بگویم: جایگزینی برای تشکیل دو کشور وجود ندارد. طرح جایگزینی موجود نیست».
پاپ فرانسیس، رهبر کلیسای کاتولیک در سخنرانی در واتیکان گفته بود اورشلیم/بیت‌المقدس شهری منحصر به فرد و دارای تقدس برای یهودیان، مسیحیان و مسلمانان است و باید جایگاه خاص آن در صلح و آرامش حفظ شود. او پیش از سخنرانی آقای ترامپ مخالفت خود را با تصمیم او ابراز کرده بود.
دونالد ترامپ روز چهارشنبه گفته بود اورشلیم «مرکز دمکراسی» است و یادآوری کرده بود که سازوکارهای اصلی دولت اسرائیل، در این شهر قرار دارند. به گفته رئیس‌جمهوری آمریکا روند صلح میان اسرائیل و فلسطینیان به رکود رفته و «نمی‌توان تمامی مشکلات را از طریق فرضیه‌های ناکام حل کرد». آقای ترامپ گفته بود، تصمیمی که اعلام کرده «شروعی برای یک رویکرد تازه نسبت به کشمکش‌های اسرائیل و فلسطینی‌ها» به امید «رسیدن به صلح عادلانه» است.
رئیس‌جمهوری ایالات متحده همچنین به وزارت‌خارجه خود دستور داده مقدمات انتقال سفارتخانه کشورش به اورشلیم را آماده کند. برآوردها نشان می‌دهد عملی‌کردن این موضوع ممکن است بین سه تا چهار سال به درازا بکشد.
مقام‌های دولت آمریکا تاکید کرده‌اند که هدف از پذیرش اورشلیم/بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل، ضربه‌زدن به نتیجه مذاکرات احتمالی در مورد آینده این شهر نیست. این تصمیم بازتاب‌دهنده «واقعیتی تاریخی» است که اروشلیم نقش مرکزی در باور یهودیان دارد و بنا بر «واقعیت امروزی» مرکز حضور دولت اسرائیل است.
بر پایه مصوبه کنگره آمریکا در سال ۱۹۹۵ ایالات متحده باید در نهایت سفارتخانه خود در اسرائیل را از تل‌آویو به اورشلیم/بیت‌المقدس منتقل کند. با این همه تا پیش از این تمامی رئیسان جمهوری آمریکا، چه جمهوری‌خواهان و چه دمکرات‌ها، هر شـش ماه یک‌بار فرمانی را امضا می‌کردند که در عمل اجرای این مصوبه را به تأخیر می‌انداخت.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، از تصمیم دولت آمریکا استقبال کرده و آن را «تاریخی» نام نهاده‌است. او از دیگر کشورهای جهان نیز خواسته همین مسیر را در پیش گرفته و سفارت‌خانه‌های خود را به اورشلیم ببرند.
رئوون ریولین، رییس‌جمهوری اسرائیل نیز گفته‌است «مسئله اورشلیم هیچ‌گاه مانعی بر سر راه صلح‌خواهان نبوده است».
بیشتر کشورهای جهان حاکمیت ارضی دولت اسرائیل بر سراسر شهر اورشلیم/بیت‌المقدس را به‌رسمیت نمی‌شناسند. اسرائیل از آغاز تأسیس خود در سال ۱۹۴۸ بخش غربی اورشلیم را در اختیار داشته و بخش شرقی بیت‌المقدس که تا سال ۱۹۶۷ در کنترل اردن بود، در جنگ همان سال به اشغال اسرائیل درآمد. این شهر دربرگیرنده برخی از مهمترین اماکن مقدس و مذهبی برای یهودیان، مسیحیان و مسلمانان است.
—————
بی بی سی:واکنش منفی جهان به تصمیم ترامپ در مورد بیت المقدس.صمیم دونالد ترامپ برای شناسایی بیت المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل با موجی از نارضایتی و مخالفت روبرو شده است.
رهبران کشورهای جهان اسلام و جامعه بین المللی در سطح وسیع تر به سرعت از این تصمیم انتقاد کردند و بعضی از آنها نسبت به بروز بالقوه خشونت و خونریزی هشدار دادند.
آقای ترامپ همچنین انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به بیت المقدس را تایید کرد و به این ترتیب آمریکا اولین کشور در جهان می شود که رسما بیت المقدس را پایتخت اسرائیل می شناسد.
موقعیت بیت المقدس در کانون مناقشه دیرینه اسرائیل و فلسطینی ها قرار دارد. فلسطینی ها شرق این شهر را پایتخت آینده کشور فلسطینی می دانند.
مقام های کاخ سفید گفته اند که تصمیم آقای ترامپ “به رسمیت شناختن یک واقعیت تاریخی و کنونی” است اما بیانیه ای سیاسی نیست و مرزهای واقعی و سیاسی بیت المقدس را عوض نمی کند.
فلسطینی ها
محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی گفت که این تصمیم “به این معنی است که آمریکا نقش خود به عنوان میانجیگر صلح را رها کرده است”.
او در سخنانی که از تلویزیون پخش شد گفت: “این تدابیر ملامت بار و غیرقابل قبول عمدا کلیه تلاش های صلح را تضعیف می کند.”
او پافشاری کرد که بیت المقدس “پایتخت ابدی کشور فلسطین” است.
اسماعیل هنیه رهبر گروه اسلامگرای حماس گفت: “فلسطینی ها در هر کجا که باشند اجازه نخواهند داد این توطئه به ثمر برسد، و گزینه هایشان در دفاع از سرزمین و مکان های مقدس شان محدود نخواهد بود.”
یک سخنگوی این گروه گفت که این تصمیم “درهای جهنم را به روی منافع آمریکا در منطقه باز می کند.”
بیشتر بخوانید:
- اردوغان: پایتخت شناختن بیت‌المقدس خط قرمز است
- هشدارها در مورد ‘پیامدهای خطرناک’ انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس
- اخطارهای تازه در مورد انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس
- ترامپ بیت‌المقدس را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخت
- هشدار اردن به آمریکا در مورد به رسمیت شناختن بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل
اسرائیلی ها
بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل گفت که اعلامیه دونالد ترامپ یک تحول “تاریخی” است. او این تصمیم را “شجاعانه و عادلانه” خواند.
نخست وزیر اسرائیل گفت که این سخنرانی “گام مهمی به سوی صلح بود، چون فقط صلحی قابل قبول است که اورشلیم را پایتخت کشور اسرائیل بشناسد.”
او گفت که این شهر “برای تقریبا ۷۰ سال پایتخت اسرائیل بوده است.”
نفتالی بنت وزیر آموزش اسرائیل هم در ستایش از این تصمیم گفت “ایالات متحده خشت دیگری بر دیوار اورشلیم می نهد، خشتی بر شالوده کشور یهودی”. او سایر کشورها را ترغیب کرد این سرمشق را دنبال کنند.
جهان اسلام
مولود چاوش اغلو وزیر خارجه ترکیه گفت که این تصمیم “غیرمسئولانه است.”
او در توییتر نوشت که “این تصمیم برخلاف قوانین بین المللی و قطعنامه های مرتبط سازمان ملل است.”
یک روز پیشتر ملک سلمان پادشاه عربستان در تماسی تلفنی به آقای ترامپ گفته بود که این اقدام “تحریک فاحش مسلمانان در همه جای جهان است.”
عبدالفتاح سیسی رئیس جمهور مصر هم اخطار داد که این اقدام اوضاع در منطقه را پیچیده تر و شانس صلح در خاورمیانه را “تضعیف” می کند.
اتحادیه عرب گفت که “این قدمی خطرناک است که پیامدهایی منفی” در سراسر منطقه خواهد داشت و نقش آمریکا به عنوان “میانجیگر قابل اعتماد” در مذاکرات صلح آینده را زیر سوال خواهد برد.
ایران گفت که این تصمیم باعث “انتفاضه تازه ای” خواهد شد. وزارت خارجه ایران گفت که آمریکا آشکارا قطعنامه های بین المللی را نقض کرده است.
ملک عبدالله پادشاه اردن خواستار تلاشی مشترک برای “مقابله با پیامدهای این تصمیم” شد و سخنگوی دولت اردن گفت آقای ترامپ با این تصمیم قوانین بین المللی و منشور سازمان ملل را زیر پا می گذارد.
میشل عون رئیس جمهور لبنان گفت که فرآیند صلح چند دهه عقب خواهد افتاد و وزیر خارجه قطر گفت که این حرکت “حکم اعدام برای همه کسانی است که در پی صلح هستند.”
جامعه جهانی
پاپ فرانسیس گفت: “من نمی توانم نگرانی عمیقم از وضعیتی که در چند روز اخیر پیش آمده را پنهان کنم. در عین حال، قویا از همه می خواهم براساس قطعنامه های سازمان ملل موقعیت کنونی شهر را محترم بشمارند.”
آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل گفت که بیانیه آقای ترامپ “چشم انداز صلح برای اسرائیلی ها و فلسطینی ها را خراب می کند.”
آقای گوترش گفت موقعیت بیت المقدس “باید در جریان مذاکرات مستقیم میان دو طرف حل و فصل شود.”
او گفت این مذاکرات باید “نگرانی های مشروع فلسطینی ها و اسرائیلی ها هر دو را مد نظر قرار دهد.”
اتحادیه اروپا خواستار “از سرگیری فرآیند صلحی موثر در جهت یافتن راه حل دو کشور برای دو ملت” شد و گفت که “آرزوهای دو طرف باید برآورده شود و باید راهی از طریق مذاکرات برای حل موقعیت اورشلیم به عنوان پایتخت آینده هر دو کشور پیدا شود.”
امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه گفت که تصمیم آقای ترامپ برای شناسایی بیت المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل “قابل تاسف است.”
او خواستار تلاش ها “برای پرهیز از خشونت به هر قیمت شد.”
چین و روسیه هم این نگرانی را بیان کردند که تصمیم تازه ممکن است باعث تنش بیشتر در منطقه شود.
ترزا می نخست وزیر بریتانیا هم به جمع کسانی که از تصمیم آقای ترامپ ناراضی هستند پیوست.
یک سخنگوی او گفت: “ما در مورد تصمیم انتقال سفارت آمریکا به اورشلیم و شناسایی اورشلیم به عنوان پایتخت اسرائیل پیش از توافق در مورد موقیت نهایی آن، با آمریکا اختلاف نظر داریم. به عقیده ما این حرکت کمکی به چشم انداز صلح در منطقه نمی کند.”
سخنگوی آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان هم گفت که او از تصمیم رئیس جهور آمریکا “حمایت نمی کند.”
استفان سیبرت گفت: “دولت آلمان از این موضع پشتیبانی نمی کند چون موقعیت اورشلیم فقط می تواند در چارچوب راه حل دو کشوری تعیین شود.”
