در یک هفته گذشته تیترهای خبری تکان دهنده هستند. اقتصاد سیاسی در نظام حکومت اسلامی در چهار دهه گذشته سوژه دائمی اقتصاددانان و سیاستمداران است. در کمتر نظام سیاسی و حکومتی در سطح خاورمیانه به اندازه ایران تحت حاکمیت جمهوری اسلامی بررسی و توجه به اقتصاد سیاسی انجام شده است. به این دلیل ساده و عام پسند که در نظام جمهوری اسلامی اقتصاد و سیاست تابعی جدی از ادامه حیات و بقا ایدئولوژی و حاکمیت اسلام سیاسی است. به این دلیل که اقتصاد سیاسی تابعی از نیروها و دولتهایی است که باید پاسدار حفظ نظام باشند. در نظام جمهوری اسلامی واژه فقر و گرانی، فساد و اختلاس، حقوقهای نجومی و ثروت های فرعونی هزاران میلیاردی دزدی در هر تحلیل و ارزیابی از چرایی ناکارآمد بودن اقتصاد سیاسی بمیان میاید. کمتر شهروند و مردم عادی را ما میبینیم که از این واژه ها در ارتباط با اوضاع نابسامان کنونی استفاده نکند. اغراق نیست اگر بگوئیم که واژه های “فقر و گرانی، فساد و اختلاس، حقوقهای نجومی و ثروت های فرعونی هزاران میلیاردی دزدی” توسط هر یک شهروند در سال بیش از صدبار تکرار شده است. تحلیلگران دنیای سیاست و افتصاد هم تاکنون نتوانستهاند خود را از دکترین اقتصاد سیاسی نابسامان و ویران شده بر پایه های “فقر و گرانی، فساد و اختلاس، حقوقهای نجومی و ثروت های فرعونی هزاران میلیاردی و دزدی” خلاص کنند.
در چهار دهه گذشته اقتصاد تحت حاکمیت جمهوری اسلامی تا به امروز، چه بیتحریم و چه با تحریم، نابسامان و درهم شکسته است. برجام و طرح های اتحادیه اروپا (اینستکس) هیچکدام نمیتوانند این اقتصاد ویران و بحرانی را که بر پایه رانت خواری و فساد مالی و اختاپوس اقتصادی سپاه پاسداران قرار گرفته نجات دهند. تیتر اخبار با چالش گرانی و پایین بودن مزد و حقوقها! تا زمانیکه جمهوری اسلامی در حاکمیت قرار دارد، همین ها خواهد بود و روز بروز بد و بدتر و زندگی بر بیش از هشتاد میلیون مردم در ایران تلختر و اسفبارتر میشود.
در میان مشکلات و زوایای گوناگون معضلات زندگی تحت حاکمیت جمهوری اسلامی، برخی از چالش هایی که در عرصه فقر و گرانی که کارگران و مزدبگیران در شرایط کنونی با آنها درگیر هستند و در اخبار برجسته میشود عبارتند از:
۱ــ “بیش از۶۰ درصد کارگران ایرانی مجبورند شغل دوم داشته باشند” خط فقر برای یک خانوار کارگری در شهرهای بزرگ ۳ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است. پس از به اصلاح افزایش ناچیز دستمزد کارگران، این حقوق به یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان رسیده و همچنان اختلاف یک میلیون و ۹۵۰ هزار تومانی بین خط فقر و دستمزد کارگران وجود دارد. این آمار در شرایطی اعلام شده که تعداد زیادی از اقتصاددانان میزان خط فقر در تهران را بیش از ۴ میلیون اعلام کرده و گفته ایند برای تامین رندگی انسانی هر خانوار ۴ نفره باید بیش از ۷میلیون تومان درآمد ماهانه داشته باشد.
۲ــ “۶۰تا ۷۰ درصد کارگران شغل دوم دارند”! بین ۶۰ تا ۷۰ درصد کارگران شغل دوم دارند، ۴۰ تا ۵۰ درصد کسانی که به صورت شخصی مسافرکشی میکنند از کارگران هستند که بعد از تعطیل شدن کارگاه و واحد تولیدی و محل کار خود مجبور به کار دوم میشوند.
۳ـ “بیش از ۴۰میلیون زیر خط فقر هستند”
۴ــ “بیشترین شکایتهای کارگران در سال ۹۷ مربوط به پرداخت نشدن عیدی، پاداش و دستمزد بوده است”
۵ــ “کاهش وضعیت رفاهی کارگران در ایران”. آمار سازمان تامین اجتماعی نشان میدهد وضعیت رفاهی کارگران در ایران در سال ۹۷، نسبت به سال قبل از آن، نزدیک به ۷۴ درصد کاهش یافته است.
۶ــ “جزیره بهشت”. شورای بازنشستگان ایران در بیانیهای اشاره کرد که حکومت از سالها پیش با استناد به ماده ۱۳۰ آییننامه اجرایی سازمان زندانها، به بهانه کمک به خانواده زندانیان، هزاران تن از آنان را در مرکز اشتغال و حرفهآموزی با کمترین و نازلترین دستمزد به کار گرفته است. این شورا با استناد به آمار رسمی همچنین نوشت که بیش از ۲۴ هزار و ۵۰۰ تن از زندانیان مشغول کارند که شامل بخشهای مختلف تولیدی، خدماتی، کشاورزی، صنایع دستی و اعزام به کار به مراکز عمومی و خصوصی خارج از زندان میشود. شورای بازنشستگان ایران افزود که این کارگران “حق کوچکترین اعتراض و ایجاد تشکل” را ندارند و بنابراین شرایط موجود، “جزیره بهشت” کارفرمایان به شمار میرود.
۷ــ “شش میلیون کارگر غیررسمی در ایران بیمه ندارند”
علاوه بر بیکاری و دستگیری و زندانی شدن کارگران و مردم معترض و معضلات متعدد دیگر، هفت مورد تیتر خبری فوق در یک هفته گذشته گویای چالش گرانی و پایین بودن مزد و حقوقها! و شرایط نابسامان معیشتی است که کارگران و مردم در ایران با آنها درگیر هستند. در این نظام ضد انسانی راه نجاتی وجود ندارد، چاره کارگران و مردم در ایران سرنگونی جمهوری اسلامی و برقراری قدرت شورایی و حاکمیت کارگران و مردم در نظامی سوسیالیستی است. *
نسان نودینیان