چه کسانی جای شرکت‌های اروپایی را خواهند گرفت؟

در پی خروج یکجانبه دولت آمریکا از توافق هسته‌ای و بازگشت تحریم‌های آن کشور علیه ایران، سرمایه‌گذاری کشور‌ها و شرکت‌های خارجی در ایران، در هاله‌ای از ابهام قرار گرفت. بازگشت تحریم‌های ثانویه آمریکا، که تجارت نهاد‌های خارجی با ایران را هدف می‌گیرد، باعث فرار شرکت‌های بزرگ اروپایی از ایران شد. زیرا اگر این شرکت‌ها با وجود اعمال تحریم‌ها در ایران باقی بمانند، نه تنها نخواهند توانست با آمریکا تجارت کنند، بلکه با جریمه‌هایی از سوی آمریکا مواجه خواهند شد.

با توجه به اینکه اغلب شرکت‌های بزرگ اروپایی، مانند توتال فرانسه، چند ملیتی هستند و برخی از سهامداران آن‌ها آمریکایی هستند، امکان استمرار حضور آن‌ها در ایران به صرفه نیست. این همان نکته‌ای است که توتال در بیانیه اعلان توقف فعالیت‌اش در ایران به آن اشاره کرد. توتال در این بیانیه گفته بود از آنجا که ۳۰ درصد سهامداران آن آمریکایی هستند و اغلب تراکنش‌های مالی آن در بانک‌های آمریکایی صورت می‌گیرد، در صورت عدم دریافت معافیت تحریمی از آمریکا، دیگر قادر نخواهد بود در ایران فعالیت کند. سایر شرکت‌های اروپایی نیز وضعیت مشابهی دارند.

در این میان، شرکت‌هایی وجود دارند که نه تنها نگرانی چندانی از تحریم‌های آمریکا ندارند، بلکه به فکر پر کردن جای اروپایی‌ها در ایران هم هستند.

به گزارش روزنامه وال‌ستریت‌ژورنال، شرکت‌های چینی و روسی به دنبال بهره‌گیری از احتیاط شرکت‌های اروپایی و نیز پر کردن جای آن‌ها در بازار ایران هستند.

شرکت‌های روسی و چینی، که از حمایت دولت‌های کشورشان برخوردار هستند، نگرانی کمتری درباره تحریم‌های آمریکا دارند. بویژه آنکه دولت‌های چین و روسیه، آشکارا با خروج دونالد ترامپ از برجام، مخالفت کرده و خواستار ادامه این توافق شده‌اند.

به گفته وال‌ستریت‌ژورنال، ورود شرکت‌های چینی و روسی به ایران، تلاش دولت ترامپ برای افزایش فشار اقتصادی بر تهران را در معرض خطر قرار می‌دهند.

روزنامه آسیا‌تایمز، مستقر در هنگ‌کنگ، در گزارشی به تلاش شرکت‌های چینی و روسی برای بهره‌گیری از خروج شرکت‌های اروپایی از ایران پرداخت و نوشت: ” اوایل ماه جاری، غول نفتی چین، سینوپک (Sinopec)، قراردادی به ارزش سه میلیارد دلار را برای توسعه یک میدان نفتی ایرانی که سابقا مورد طمع شرکت رویال داچ شل بود، نهایی کرد. این شرکت بریتانیایی در بحبوحه نگرانی‌ها درباره بازگشت تحریم‌ها، مذاکرات (با ایران) درباره امضای قرارداد را رها کرد “.

علاوه بر این، شرکت ملی نفت چین، (CNPC) ممکن است برای تصرف سهم یک میلیارد دلاری شرکت توتال در پروژه توسعه میدان گازی پارس جنوبی اقدام کند. CNPC هم اکنون شریک توتال در این پروژه است.

شرکت‌های چینی با وجود بازگشت تحریم‌های آمریکا همچنان در ایران فعالیت خواهند کرد. امروز، موسی قاسم پیشه، معاون رئیس مرکز سرمایه‌گذاری استان مازندران اعلام کرده که یک شرکت چینی قرار است برای احداث یک پالایشگاه در استان مازندران، دو میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کند.

پیش از این هم شرکت‌های چینی روابط طولانی در زمینه سرمایه‌گذاری با شرکت‌های ایرانی داشته‌اند. این شرکت‌ها از حمل ونقل و پوشاک گرفته تا ابزار برقی خانگی، سرمایه‌گذاری‌هایی دارند.

روسیه نیز با احتیاط روابط تجاری با ایران برقرار کرده است. سال گذشته، شرکت دولتی نفتی روسیه، روس‌نفت، با امضای قرارداد‌های استراتژیک ۳۰ میلیارد دلاری با ایران موافقت کرده است.

نشست شانگهای روابط را تقویت می‌کند
همزمان با آماده شدن ایران برای تحریم‌های آمریکایی، که مایک پومپئو وزیر خارجه آمریکا، گفته “نیرومندترین تحریم‌ها در تاریخ” خواهند بود؛ حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، برای سفر به چین جهت مشارکت در یک نشست با رهبران شرق آماده می‌شود.

نشست سازمان همکاری شانگهای، که ایران عضو ناظر آن است، در اواسط ماه ژوئن آینده برگزار خواهد شد. انتظار می‌رود که نشست این سازمان بر چگونگی اجتناب از فروپاشی پروژه‌های مشترک با ایران تمرکز کند. دولت چین طی یک بیانیه رسمی اعلام کرد که حسن روحانی در نشست این سازمان مشارکت خواهد کرد.