روزنه rowzane خبری – تحلیلی
bahram.rehmani@gmail.com
در روزهایی که کم‌آبی، کاهش ذخایر سدها و عقب‌نشینی آب دریاچه‌ها و کمبود آب به دغدغه‌ای سراسری مردم ایران بدل شده، ناگهان خبری شوک‌آور فضای مجازی را فراگرفت: «با خشک‌شدن سد کرج تاکنون پیکر ۷۴ نفر پیدا شده است!»
خبری که مثل شعله‌ای ناگهانی در فضای مجازی زبانه کشید، احساسات عمومی را تحریک کرد و در کم‌تر از چند ساعت به تیتر صدها کانال و صفحه غیررسمی بدل شد.تیتر سنگین، تکان‌دهنده و مستند بود.
روز یکشنبه ۱۸ آبان 1404، روزنامه پیام سپیدار کرج منتشر کرده که در صفحه اول آن، خبر کشف ۷۴ جسد با تصویر منتشر شده است. در گزارش این روزنامه آمده است: «از زمان آغاز روند خشک شدن سد تا شهریور ۱۴۰۴، ۷۴ پیکر مجهول‌الهویه در بستر سد کشف شده است.»
روزنامه استانی البرز،پیام سپیدار با خبری از خشک شدن سد کرج که بلافاصله هم پاک شد نوشت: «سد امیرکبیر(کرج) از تابستان ۱۴۰۴، دچار افت شدید ذخیره آبشدهودرحالیکهاکنونآبحتیبهزیرتوربین‌هایتولیدبرقرسیده،عملاسدخشکشدهاست.»
در یکی از بخش‌های این گزارش که اکنون از وب‌سایت آن حذف شده، آمده است :«از زمان آغاز روند خشک شدن سد تا شهریور۱۴۰۴، ۷۴ پیکر مجهول الهویه در بستر این سد کشف شده است پیکرهایی که عمدتا با دست و پای بسته و در پوشش‌هایی هم‌چون پلاستیک، فرش و یا موکت در این سد رها شده بودند وتاکنون مقامهای قضایی و امنیتی درباره هویت و علل مرگ ان‌ها اطلاع‌رسانی نکرده‌اند.»
در اعتراضات سراسری سالهای گذشته، همواره معترضانی مفقود شده‌اند که شایعه رها کردن آن‌ها در سدها و یا رودخانه‌ها مطرح بود،به‌عنوان مثال: رشاد رحمانیان، روز ۲۶ آبان ۱۳۹۸ در اعتراضات خیابانی به خیابان رفت و یک ماه بعد پیکر او با جمجمه سوراخ، دندان و استخوان‌های شکسته در حاشیه سد گاران در نزدیکی شهر مریوان پیدا شد.و یا در مورد دیگر، پیکر ۲۷ تن از معترضان توسط غواص مشهور کرمانشاهی بهمن پرورش از پشت سد کشف شد.
پیکرهایی کوچک و بزرگ زن یا مرد و پیر و جوان که عمدتا با دست و پای بسته و در پوشش‌هایی هم‌چون پلاستیک ؛ فرش و یا موکت و حتی برهنه در این سد رها شده‌اند. جنازه‌هایی که در عمق چند ده متری سد کاملا متلاشی شده و شناسایی آن‌ها را بسیار دشوار کرده. گرچه با انتشار این خبر که هنوز راستی‌آزمایی نشده و مشخصا تعداد دقیق را نگفته ؛ اما هنوز مقامات قضایی و امنیتی در باره هویت و علل مرگ آن‌ها اطلاع‌رسانی دقیق نکرده‌اند و هیچ توضیحی هم نداده‌اند. تنها به تکذیب بسنده کرده‌اند.
در بین جنازه‌هایی که در داخل سد انداخته شده‌اند آن‌هایی که دورشان طناب پیچیده شده و لای فرشِ کهنه ؛ پلاستیک یا موکت قرار گرفته‌اند قربانیانی هستند که به هر دلیل یا در یک شبانه تاریک در یکی از خیابان‌های شهر کشته شده‌اند و یا روزی روشن به مکانی خلوت و نامعلوم رفته‌اند و در جنایتی وحشتناک طعمه شده‌اند. گرچه نمی‌توان بی‌تردید تمام جنازه‌های سد کرج را قربانی دانست و دنبال قاتل یا قاتلین رفت. مثلا روزنامه کیهان در ۱۴ آذر ۷۴ خبری منتشر کرده بود با این محتوا که اجساد ۳ نفر سرنشین یک دستگاه اتومبیل سواری پس از ۲۹ ماه از اعماق دریاچه سد کرج بیرون آورده شد. یا خبر دیگری که می‌گفت یک دستگاه اتومبیل پیکان استیشن در نزدیکی ساختمان بسیج در جاده چالوس از جاده منحرف و به دریاچه سقوط کرده است. در این حادثه،۴ نفر از اعضای یک خانواده در سد غرق شدند. یا خبرهای حوادثی که عمدتا از واژگونی خودروها در پیچ‌های جاده چالوس و نزدیک سد می‌گفت یا افرادی که از بالا به داخل سد انداخته و خودکشی کرده بودند. یا جنازه‌هایی که هیچ ردی از قاتل یا قاتلین ندارند. در نهایت جسدهای سد کم نیستند و تا روشن‌شدن اصل ماجرا زمان زیادی لازم دارند تا مشخص شود چرا و به چه علت این جنازه‌ها به داخل سد انداخته شده‌اند؟!
اما «افشین نریمان»، خبرنگار در صفحه ایکس خود در این‌باره نوشت دست و پای بسته یعنی این افراد تا قبل از انداخته شدن به آب زنده بودند و این‌گونه به قتل رسیدند و سپاه پاسداران در سد کرج پایگاه دارد و اساسا همه شناورهای روی دریاچه این سد، متعلق به نهادها و ارگان‌های دولتی هستند.
او افزود دیر یا زود اطلاعات بیش‌تری در این خصوص منتشر خواهد شد و هویت فردفرد کسانی‌که در این جنایت شرکت داشته‌اند برملا خواهد شد.
کاربری به نام «حمیدرضا» نیز نوشت: «تا الان در سد خشک شده کرج ۷۴ جنازه با دست‌های بسته پیدا شده است. یادم آمد پیکر دنیا فرهادی، دانشجوی اهوازی را هم پس از قتلش در کارون انداخته بودند. این رود‌ها و سدها که بخشکد، چه جنایاتی هویدا شود.»
برخی از کاربران نیز با انتشار هم‌زمان خبر ۷۴ جسد، یادی از ارشاد رحمانیان، یکی از کشته‌شدگان اعتراضات آبان ۹۸ کردند که در وضعیتی مشابه، جسدش در حاشیه سد گاران در چند کیلومتری مریوان پیدا شد.
برخی دیگر از کاربران نیز به این بهانه از سرنوشت نامعلوم سعید زینالی، یکی از دانشجویان بازداشت شده در حادثه کوی دانشگاه تهران در تیرماه ۱۳۷۸ یاد کرده‌اند که با گذشت سه دهه هنوز هیچ خبری از او در دسترس نیست.
پیش از این نیز، در آذر ماه ۱۳۹۸ و یک ماه بعد از اعتراضات آبان ۹۸ به گرانی بنزین، خبری در فضای مجازی منتشر شد که بهمن پرورش، غواص معروف ایرانی بعد از تقاضای یک پدر برای یافتن جسد فرزندش از سد کرج، عملیات جست‌و‌جو در آب‌های این سد را آغاز کرد و با اجساد متعددی از جوانانی مواجه شد که در وضعیت دست و پای بسته در سد مانده بودند. این خبر را تعدادی از کاربران در صفحات ایکس خود منتشر کرده و نوشته بودند که اجساد متعلق به جوانان معترض در آبان ۹۸ است. در همان زمان، هیچ نهاد جمهوری اسلامی این خبر را تایید نکرد و از آن زمان تاکنون این ماجرا و صحت و سقم آن به‌عنوان یک معما باقی مانده است.
تصاویر برخی از جان‌باختگان اعتراضات آبان ۹۸ -از مانیتورینگ حقوق بشر ایران
از ۳۰۰ تا ۱۵۰۰ کشته در عرض شش روز؛ در کارنامه جمهوری اسلامی در آبان ۹۸ثبت شده است. از ۲۴ تا ۲۹ آبان ۱۳۹۸ بسیاری از شهرهای بزرگ و کوچک ایران صحنه اعتراضات مردم بود؛ اعتراضاتی که با سه برابر شدن یک‌شبه قیمت بنزین آغاز شد اما به سرعت ارکان نظام جمهوری اسلامی را هدف گرفت.
شعارها از اعتراض به وضعیت اقتصادی به سمت اعتراضات سیاسی کشیده شد و مردم شعار سرنگونی جمهوری اسلامی را سر دادند و عکس‌های آیت‌الله خمینی و خامنه‌ای را پاره کردند.
در نیمه شب ۲۴ آبان شرکت ملی نفت ایران بدون اطلاع رسانی قبلی، طرح سهمیه بندی جدید و افزایش بهای بنزین تا سه برابر را اعلام کرد. از همان شامگاه ۲۴ آبان اعتراضات در شهرهای مختلفی چون مشهد، اهواز، سنندج، جوانرود، سیرجان، شیراز و …شروعشد. مردمماشینهارادرخیابانهایاینشهرهامتوقفکردندوباشعارهاییچون«دیکتاتورحیاکن،مملکتورهاکن»، «اصلاح‌طلب – اصول‌گرا – دیگه تمومه ماجر»و…خشمخودرانسبتبهافزایشقیمتبنزینابرازکردند. موتورسواران ضدشورش و نیروهای انتظامی حکومت با معترضین درگیر شدند. در روز شنبه ۲۵ آبان، اعتراضات در تهران بالا گرفت و مردم اتوبان‌های پایتخت، مثل همت، کرج و تهران پارس را بستند و موج اعتراضات به بیش از صد شهر کشور سرایت کرد.
علی خامنه‌ای از تصمیم سران قوا مبنی بر افزایش قیمت بنزین حمایت کرد. او اعتراضات را به «اشرار و ضد انقلاب» نسبت داد و از مقام های امنیتی خواست تا اعتراضات را هرچه زودتر خاموش کنند. او عملا فرمان قتل‌عام معترضین را صادر کرد. حکومت برای انجام این کشتار وحشیانه، ابتدا دسترسی به اینترنت را در سراسر کشور به‌طور کامل قطع کرد تا در سکوت خبری بتواند نقشه شوم خود را به انجام برساند و در گام بعدی بدون هیچ توجیه قانونی با اعلام «وضعیت اضطراری» تانک‌ها را در خیابان‌ها مستقر و از سلاح گرم برای کشتار شهروندان عادی استفاده کرد. آدم‌کشان حرفه‌ای حکومت جنایت‌کار اسلامی در نیزارهای ماهشهر دهها نفر از مردم این شهر را که در آن‌جا پناه گرفته بودند، با رگبار سنگین به گلوله بستند که هنوز از تعداد کشته‌شدگان و ابعاد این جنایت هولناک اطلاع دقیقی در دست نیست.
تعداد کشته‌شدگان آبان خونین مطابق گزارش خبرگزاری‌های بین‌المللی حداقل ۱۵۰۰ نفر و تعداد بازدداشت‌شدگان نیز حدود ده هزار تن ارزیابی شده است. حکومت این کشتار سازمان‌یافته را «پیروزی بر اشرار» نامید و با وقاحت تمام از آن دفاع کرد. اعتراضات آبان خونین در امتداد جنبش دی ماه ۹۶ اتفاق افتاد، جنبشی که اولین رویارویی مستقیم زنان و جوانان ایران با استبداد دینی را به نمایش گذاشت. ریشه اعتراضات آبان خونین به‌طور اخص بر می‌گردد به مشکلات دولت روحانی در دو سال آخر ریاست جمهوری او و بن‌بست‌های اقتصادی-سیاسی حکومت اسلامی. دولت روحانی، برای تامین کسری بودجه، قیمت بنزین را تا سه برابر افزایش داد. روحانی که در حال حاضر به‌عنوان منتقد حکومت ظاهر می‌شود و از آن انتقاد می‌کند خودش تار خرخره آلوده به همه جنایت‌های تاکنونی حکومت‌شان است.
خبرگزاری رویترز روز دوم دی ماه آن سال، سه روز پس از سرکوب و در نتیجه فروکش کردن اعتراضات، گزارش ویژه‌ای در این‌باره منتشر کرد. رویترز در این گزارش به اطلاعات سه منبع نزدیک به بیت رهبری جمهوری اسلامی استناد کرده بود.
این سه منبع تایید کرده بودند که دستور کشتار مستقیما از سوی خامنه‌ای صادر شده است. رویترز نوشت: «علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی با چهره‌ای نگران و نابردبار خود را در انظار نشان داد. او کارکنان ارشد امور امنیتی و دولت را گرد خود جمع کرد و فرمانی با این مضمون صادر کرد: هر کاری می‌توانید انجام دهید تا جلوی آن‌ها را بگیرید.»
خامنه‌ای در این جلسه که روز یکشنبه ۲۶ آبان ۹۸ برگزار شده اظهار کرده است که «جمهوری اسلامی در خطر است. هر کاری می‌توانید انجام دهید تا به این غائله پایان داده شود. شماها این اختیار را از سوی من دارید.»
رویترز سپس از قول یک مقام رسمی چهارم که در جریان جلسه ۲۶ آبان بوده، می‌افزاید که خامنه‌ای به وضوح تاکید کرده که این تظاهرات‌ها، یک واکنش قاطع را ضروری ساخته است. این مقام رسمی با استناد به اظهارات علی خامنه‌ای گفته است: «امام (خامنه‌ای) مافقطدربرابرخداوندپاسخ‌گوست. اومسئولامورانسان‌هاوانقلاباست. اوقاطعانهگفتهاستکهایناغتشاش‌گرانرابایدسرکوبکرد.»
کشتار و سرکوب معترضان در جمهوری اسلامی بی‌سابقه نیست. نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی گذشته از سرکوب‌های خیابانی دهه ۶۰، سرکوب اعتراضات مشهد در سال ۷۱ و سرکوب اعتراضات دانشجویی در سال ۷۸، کشتار معترضان به نتایج انتخابات ریاست جمهوری در سال ۸۸ و سرکوب معترضان در دی ماه ۹۶و همچنین کشتار 1401 را نیز در کارنامه سیاه خود دارند.
سیدحسین نقوی حسینی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز روز دوشنبه ۴ آذرماه، آمار بازداشتی های اعتراضات اخیر را حدود ۷ هزار نفر اعلام کرد.
بنابر گزارش پیش رو، بر اساس اطلاعات منتشره از سوی منابع غیر دولتی که صحت آن با انتشار اسناد کافی مورد بررسی و تایید قرار گرفته است، اعتراضات در ایران در طی ۷ روز (۲۴ آبان تا ۳۰ آبان ماه ۹۸) در بیش از صد و چهار شهر ایران گسترش یافت.
در روز سوم اعتراضات، یکشنبه ۲۶ آبان ماه، اختلال در اینترنت کشور آغاز و در ساعات بعد به قطعی کامل منتهی شد به همین دلیل آمار ثبت شده اعتراضی از وضعیت شهرها در روزهای بعد با خلاء اطلاعاتی و کاهش رقمی روبه‌رو شده است هر چند با تکیه بر اطلاعات حداقلی با اطمینان می‌توان از تداوم اعتراضات در طول یک هفته مدنظر این گزارش صحبت کرد.
نیروهای امنیتی و انتظامی برای متفرق کردن تظاهرات‌کنندگان از گلوله‌های ساچمه ای و بعضا جنگی استفاده کردند، آن‌ها از تجهیزاتی مانند تانک، خودروهای زرهی و حتی هلی‌کوپتر برای سرکوب معترضان بهره بردند. این نیروها برای سرکوب معترضان بارها از گاز اشک‌آور، باتوم و بعضا از ماشین‌های آب‌پاش علیه معترضان استفاده کردند.
در سنگین‌ترین نقطه سرکوب در منطقه ماهشهر در استان خوزستان طی روزهای ۲۶ و ۲۸ آبان ماه نیروهای نظامی با تانک به خیابان آمدند
در حین اعتراضات صدها تن از معترضان و تعدادی از نیروهای نظامی و شبه‌نظامی کشتهشدند.ساختمان‌های دولتی، پایگاه‌های پلیس و بسیج و در بعضی مناطق دفاتر ائمه جمعه و حوزه‌های علمیه هدف تخریب قرار گرفتند.
روزنامه همشهری یکشنبه ۳ آذر، به نقل از برخی مقامهای ارشد بانکی گزارش کرد که ۹۰۰ شعبه و سه هزار دستگاه خودپرداز بانکی در نتیجه این اعتراضات از مدار ارائه خدمات بانکی خارج شده‌اند. مقامهای ارشد بانکی که نام‌شان هم فاش نشد، گفته‌اند که گمانه‌زنی‌های اولیه نشان می‌دهد در جریان اعتراضات اخیر تا هزار میلیارد تومان به شبکه بانکی کشور خسارت وارد شده است. از سوی دیگر، میزان خسارت در استان البرز به حدی بوده که معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری البرز با تاکید گفته است که شهروندان نگران سپرده‌های بانکی خود نباشند.
امیرخسرو فخریان، رییس اتحادیه فروشگاه‌های زنجیره‌ای، مجموع خسارات وارد شده به تجهیزات، کالاها و فضای فروشگاه‌های زنجیره‌ای را بیش از ۱۵۰ میلیارد تومان اعلام کرده است.
همچنین شرکت وی‌اف‌اس گلوبال، که در بسیاری از کشورهای جهان خدمات صدور ویزا ارائه می‌کند، اعلام کرده است که «تا اطلاع ثانوی» نمی‌تواند در دفتر تهران خود تقاضانامههای ویزای شهروندان ایرانی را بپذیرد. این شرکت در اطلاعیه‌ای گفته پس از برقراری دوباره اینترنت، کارکنانش با متقاضیان ویزا در تماس خواهند بود.
بنا به گزارش هرانا، اتحادیه جهانی کشتی نیز روز دوشنبه ۴ آذرماه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که جام جهانی ۲۰۱۹ کشتی فرنگی که قرار بود در تهران برگزار شود به علت «بی‌ثباتی در ایران» به تعویق خواهد افتاد. به نوشته سایت این اتحادیه، کمیته اجرایی اتحادیه جهانی کشتی در جلسه روز یکشنبه خود در استانبول با «بررسی منابع مختلف از جمله توصیه‌های وزارت خارجه کشورها در مورد سفر به ایران و همچنین تصمیم سایر نهادهای ورزشی» این تصمیم را گرفته است.
همچنین رسانه های داخلی خبر از لغو چهار دیدار از هفته یازدهم رقابت های لیگ برتر فوتبال و ۶ بازی از هفته چهاردهم لیگ دسته اول فوتبال کشور خبر دادند. این رسانه ها درباره دلیل لغو برگزاری بازی‌های فوتبال نوشتند: «به دنبال حوادث اخیر، چند مسابقه لیگ برتر و دسته یک فوتبال ایران لغو شد.»
هم‌زمان سازمان لیگ فوتبال نیز مجوز برگزاری ۵ بازی از بازی‌های هفته هفدهم این مسابقات را با ذکر دلایلی مشابه لغو کرده بود.
تعداد زیادی از مدارس و دانشگاه‌ها نیز در شهرهای مختلف کشور طی هفت روز اعتراضات تعطیل شدند.
مقامهای نظامی و سیاسی در ایران اعتراضات مردمی به افزایش نرخ بنزین را «اغتشاش» خوانده و گفتند که با شناسایی و دستگیری معترضان به آن پایان داده‌اند.
آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۲۶ آبان ماه اعتراضات آبان ماه و «تخریب و آتش زدن» را «کار مردم» ندانسته و آن را به «اشرار» منتسب کرد.»
او روز سه‌شنبه ۶ آذرماه نیز در دیدار با گروهی از فرماندهان و شبه‌نظامیان بسیج گفت «یک توطئه عمیق وسیع بسیار خطرناکی که آن‌همه پول خرج آن شده بود به وسیله مردم نابود شد. زحمت کشیده بودند که بتوانند در یک بزنگاهی این حرکت را انجام دهند -حرکت تخریب، شرارت و آدمکشی که به واسطه قضیه بنزین فکر کردند فرصت پیدا شده و لشکر خود را وارد کردند. این حرکت به وسیله مردم نابود شد.»
روزنامه کیهان که تحت نظر نماینده آیت‌الله خامنه‌ای منتشر می‌شود مردم معترض را به اعدام تهدید کرد و با تاکید بر این‌که «مراجع قضایی مجازات اعدام با طناب دار را برای لیدرهای آشوب اخیر قطعی می‌دانند»، نوشت: «اقدام آشوبگران مصداق بغی است و مجازات قانونی و شرعی آن‌ها اعدام است.»
حسن روحانی، رییس جمهوری وقت ایران، روز چهارشنبه ۲۹ آبان ماه در در جریان جلسه هیات دولت درباره اعتراضات آبان گفت: «مشخص شد که چه تعداد از افراد به خیابان‌ها آمده بودند و آشوبگران تعداد کمی از آن‌ها بودند؛ منتهی آشوب‌طلبان سازمان یافته، برنامه ریزی شده و مسلح بودند که کاملا بر اساس برنامه طراحی شده از سوی ارتجاع منطقه، صهیونیست‌ها و آمریکایی‌ها اقدام کردند.»
روحانی روز نیز در این خصوص گفت «که از زمان اجرای طرح سهمیه بندی و افزایش قیمت بنزین اطلاع نداشته و او هم مانند سایر شهروندان ایرانی متوجه شروع اجرای این طرح از صبح جمعه بیست و چهارم آبان شده است.» گرچه جمال عرف، معاون سیاسی وزیر کشور سخنان منتشر شده را «مخدوش» خوانده و اعلام کرد که تعیین زمان‌بندی دقیق اجرای این طرح در دولت مطرح نشده است.
ابولفضل بهرام پور، کارشناس ادبیات و علوم قرآنی با حضور در تلویزیون دولتی ایران با استناد به آیات قرآن مجازات تعیین شده برای معترضان را «زجرکش کردن» تعیین کرد. او گفت: «این‌هایی که الآن در زندان ما هستند، سه حکم دارند. ۱. زجرکش بشوند، نه کشته شوند، بلکه زجرکش شوند. ۲. به دار آویخته شوند. ۳. دست و پایشان به‌صورت مخالف بریده شود و یا نفی بلد شود. مثلا به یک کشتی در وسط دریا، آن‌قدر آن‌جا زندگی کنند تا بمیرند. احساسات نداریم، این حکم الله است.»
جمعه ۸ آذرماه، محمدجواد حاج‌علی‌اکبری امام جمعه موقت تهران در نماز جمعه، معترضان را محارب دانسته و اعدام و پاکسازی جامعه از آنان را تبدیل تهدید به فرصت دانسته و گفت: «قاطعانه و طبق قوانین شرع، خدا نسبت به فتنه گران به جان، مال و ناموس مردم خیلی سخت گیر است و حکم محارب برای این گونه افراد در نظر گرفته شده است؛ توقع این است که از این تهدیدی که شدفرصتیساختهشدهوجامعهازایناراذلوحشیتبه‌کارپاکسازیشود.»
حسام الدین آشنا، مشاور رییس جمهور در حساب شخصی خود در توئیتر نوشت: «خیال کردند عملیات فروغ جاودان ۲ را کلید زده‌اند ولی حالا به خوبی فهمیدند که در واقع عملیات مرصاد ۲ کلید خورده است.» لازمبهذکراستکهاینتوئیتبهدلیلمحتوایتهدیدآمیزتوسطتوئیترحذفشد.
بنا به اظهارات یدالله جوانی، معاون سیاسی سپاه پاسداران اعتراضات اخیر در ۲۹ استان ایران صورت گرفته و گستردگی اعتراضات از سال های ۸۸ و ۹۶ بسیار بیشتر است.
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ضمن تهدید تمامی معترضان به بازداشت گفت: «در هر جای ایران که باشند، شناسایی شده و به سزای عمل خود خواهند رسید.»
حیدر آسیابی، دادستان عمومی و انقلاب شیراز نیز ضمن تهدیدی مشابه گفت: «آن‌ها را بر اساس قانون به اشد مجازات خواهیم رساند.»
قاسم میرزائی، نماینده شهرستان‌های دماوند و فیروزکوه در مجلس و از اعضای پیشین وزارت اطلاعات، ضمن بیان کاهش فاصله وقوع اعتراضات مردمی در ایران گفت: « قبلا فاصله اعتراضات ده سال و هشت سال بود، این‌بار فاصله اعتراضات ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۸ تنها دوسال است. دیگر روش استفاده از تظاهرات ضد تظاهرات، راه‌گشای حل مسئله شکاف اجتماعی نیست.»
لیلا واثقی، فرماندار شهر قدس(اسلامشهر) در ویدئویی که در وب‌سایت روزنامه ایران منتشر شده اظهار می‌کند که دستور شلیک به معترضان در شهر قدس از سوی او صادر شده است، وی گفته است: «معترضان در را شکانده وواردساختمانشدند. لباسخودرابازکردندوگفتنداگرمی‌تونیبزن،چونمی‌دانستندنیرویانتظامیدستورشلیکراازبالامی‌گیردولیمندستوردادهبودمکهاگرکسیازدرفرمانداریواردشدبزنید.»
سازمان گزارشگران بدون مرز با محکومیت قطع اینترنت در ایران آن را «نقض حق بنیادین دسترسی به اطلاعات» توصیف کرد.
محمد جواد آذری جهرمی نیز در این خصوص گفت: «مسئولیت مستقیمی» در قطع اینترنت نداشته و این اتفاق به دستور «شورای امنیت کشور» رخ داده است.
این قطعی سراسری اینترنت در حالی بود که حسن روحانی، رییس‌جمهوری ایران در سال ۹۶ درباره محمدجواد آذری جهرمی وزیر خود گفته بود: «وزیر ما به مردم قول می‌دهد دستش روی دکمه فیلترینگ نخواهد رفت.»
انجمن رسانه‌های بین‌المللی و اعضایش از حکومت ایران خواستند تا بلافاصله به آزار و ارعاب روزنامه‌نگاران پایان دهد و حکم توقیف دارایی‌های روزنامه‌نگاران را لغو کند. سایمون اسپانزویک، مدیر‌عامل انجمن رسانه‌های بین‌المللی در این خصوص گفت: «ما از جدیدترین اقدام حکومت ایران برای ساکت کردن روزنامه‌نگارانی که از ایران و در مورد ایران گزارش می‌دهند ابراز انزجار می‌کنیم.»
پس از این سرکوب خونین و دامنه دار، همراه با بستن بی‌سابقه اینترنت در کل کشور روز دوشنبه ۵ آذر حکومت ایران طرفدارانش را به خیابان کشاند و از آن‌ها خواست تا خود پاسخ معترضان را بدهند. در این میان فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در تجمع حامیان حکومت که در میدان انقلاب تهران برگزار شد، گفت: «باور کنید جنگی که این روزها در خیابان‌های ما آغاز شد یک سناریوی جهانی بود. این جنگ تمام شد و شما دقیق عمل کردید. آن زمانی که نمی‌بایست به پیاده نظام های دشمن بپیوندید نجیبانه صف خود را جدا کردید و امروز که باید به صحنه می آمدید، آمدید و دشمن فروپاشید و اسلام زنده شد.»
پیش از این، سالار آبنوش، فرمانده عملیات سازمان بسیج اعتراضات سراسری در ایران را «جنگ جهانی تمام عیار» توصیف کرده و گفته بود «فقط خدا ما را نجات داد.» آبنوش در یک سخنرانی در تاریخ ۳۰ آبان عنوان کرده بود: «جنگ جهانی تمام عیاری علیه نظام و انقلاب وضع حمل کرد و خوشبختانه نوزاد آن در لحظه تولد فوت کرد.»
حمید بعیدی‌نژاد، سفیر ایران در بریتانیا نیز در واکنش به پوشش اعتراض‌های اخیر در ایران در رسانه‌های فارسی زبان، اعلام کرده که از آن‌ها شکایت کرده است.
محمود واعظی، رییس دفتر رییس جمهوری ایران نیز اعتراضات آبان را به کشورهای خارجی نسبت داد و گفت: «اروپا و آمریکایی‌ها، رژیم صهیونیستی و برخی کشورها فکر کردند اگر ۴ نفر اغتشاش کردند و چند جا را آتش زدند این افراد مردم ایران هستند؛ خیلی ذوق زده شدند و ابراز خوشحالی کردند؛ در صورتی که این‌ها، ملت ایران را نمی‌شناسند.» واعظی اعتراض‌ها و انتقادها به وضع معیشتی مردم را «مشکل درون خانوادگی» خوانده و گفت که این مشکلات «در درون ایران حل می‌شود.»
محمد‌علی عزیز‌جعفری، فرمانده سابق سپاه طی یادداشتی گفت: «بی‌خبری مقام مسئول ما از زمان گران شدن بنزین و اطلاع در صبح جمعه خبر جدیدی برای مردم بود اما تعجب برانگیز نبود. چون بیش از ۶سال است مردم معیشت خود را دستخوش همین بی‌خبری‌ها می‌بینند.فقط نمی‌دانند چگونه باید اعتراض‌شان را به گوش ایشان برسانند که بدخواهان فرصت سوء‌استفاده پیدا نکنند.»
محسن حاجی‌میرزایی، وزیر آموزش و پرورش، در خصوص انتشار ویدئویی در فضای مجازی از انتقال دستگیرشدگان اعتراضات اخیر به یک مدرسه گفته است: «مدیر مدرسه‌ای که در فیلمی نشان داده شد برای انتقال بازداشتی‌های اعتراضات از آن استفاده شده، این موضوع را تکذیب کرده و گفته فیلم مربوط به اکنون نیست.»
کانون نویسندگان ایران در آستانه سیزده آذر، روز مبارزه با سانسور، با انتشار بیانیه‌ای، به کشتار معترضان از سوی نیروهای امنیتی ایران اعتراض و اعلام کردند: «جای‌جای ایران داغدار فجایعی است که از رویارویی مردم با مجریان دستگاه سانسور برجای مانده است.»
علاوه بر تعدادی از هنرمندان ایرانی، برخی هنرمندان غیر ایرانی نیز به اعتراضات اخیر ایران واکنش نشان داده اند. ژولیت بینوش بازیگر سرشناس فرانسوی که تجربه کار با عباس کیارستمی فیلم‌ساز فقید ایرانی را دارد و با ایران آشنا است در پستی بر روی اینستاگرام با صورتکی گریان و قلبی شکسته نوشته به یاد دوستانش در ایران است و اوضاع را غم انگیز و بی‌رحمانه توصیف کرده است.
قطع کامل اینترنت مردم ایران را از گردش آزاد اطلاعات بیش از پیش محروم کرد، فارغ از این موضوع قطع ارتباطات خسارت زیادی به کسب و کارهای آنلاین در ایران که شمار آنان دهها هزار تخمین زده می شود وارد کرد.
موسسه نت‌بلاکز که قطعی و اختلال در اینترنت را رصد می‌کند، برآورد کرده که میزان خسارت ناشی از قطع اینترنت در ایران طی پنج روز نخست اعتراضات بیش از ۳۰۶ میلیون دلار بوده است. این رقم با توجه به دلار ۱۲۰۰۰ تومانی در ایران، معادل سه هزار و ۶۷۲ میلیارد تومان است.
بر اساس آمارهای مستند شده هرانا، دست‌کم ۷۱۹ نقطه یا حداقل ۱۰۴ شهر به شرح ذیل صحنه اعتراضات بودند:
اراک، اردبیل، ارومیه، اسلامشهر، امیدیه، اندیمشک، اهر، اهواز، ایرانشهر، ایلام، آبادان، بابل، بندرعباس، بندر امام خمینی، بهارستان، بهبهان، بوشهر، بوکان، بومهن، بیرجند، پاسارگاد، پردیس، پرند، پلدختر، تبریز، تنکابن، تهران، جم، جوانرود، چابهار، چغادک، چهاردانگه، خاش، خرم آباد، خرمشهر، دزفول، دماوند، دهدشت، دورود، رامهرمز، رباط کریم، رشت، رفسنجان، رویان، زاهدان، زنجان، ساری، ساوه، سرباز، سرپل ذهاب، سروآباد، سقز، سنندج، سیرجان، شهر قدس، شهرکرد، شهریار، شوشتر، شیراز، صدرا، عباس آباد، فسا، فولادشهر، قائمشهر، قزوین، قشم، قلعه حسن خان، قم، کازرون، کرج، کرمان، کرمانشاه، کنگان، کهنوج، گچساران، گرگان، گرمسار، گناباد، گناوه، لیکک، ماهشهر، مریوان، مسجد سلیمان، مشهد، ملاثانی، ملک شهر، مهدیشهر، میاندوآب، نجف آباد، نکا، نیشابور، نیکشهر، هشتگرد، همدان، ورامین، یاسوج، یزد.
به گفته محمد جواد کولیوند، نماینده مردم کرج در مجلس این اعتراضات در روز اول جمعه ۲۴ آبان ماه در ۷۱۹ نقطه از کشور رخ داد. هر چند وی منظور خود از «نقطه» را توضیح نداد.اعتراضات در تمام استان‌های کشور به غیر از استان خراسان شمالی گزارش شده است.
عبدالله گنجی، دبیر مسئول روزنامه «جوان»، وابسته به سپاه پاسداران، هم در سرمقاله روز شنبه ۹ آذر این روزنامه بدون نام‌بردن از منابع اطلاعاتی خود نوشت، در بیش از ۱۰ شهر «جنگ مسلحانه» رخ داده است.به ادعای او، معترضان در شهرهای گوناگون «برای بیرون کشیدن سلاح» به ۸۰ مرکز نظامی و انتظامی حمله کرده اند و «بخشی از تلفات انسانی در چنین مکان‌هایی بوده است.»
خانواده جان‌باختگان نیز برای تحویل پیکر تحت فشار نهادهای امنیتی قرار گرفتند و برخی بازداشت شده و برخی مجبور به دادن تعهد برای عدم برگزاری مراسم عزاداری و یا مصاحبه با رسانه‌ها شدند. در مواردی به دلیل مصاحبه رسانه‌ای با خانواده نیز برخورد امنیتی صورت گرفته است.
اما آن‌چه کشتار آبان ۹۸ را از سایر سرکوبها جدا می‌کند، ابعاد کمی و کیفی آن است. در سال ۸۸ اوج قساوت نیروهای نظامی آن‌جا متبلور شد که خودروی نیروی انتظامی از روی پیکر تظاهرکنندگان رد شد و معترضان را از روی پل عابر پیاده به پایین پرتاب کردند.در آبان ۹۸، اما تا بدان‌جا پیش رفتند که با هلی‌کوپتر به مردم شلیک کردند و معترضانی را که از ترس تانک‌های نظامی در نیزار پنهان شده بودند به گلوله بستند.
بسیاری از کشته‌شدگان اصلا تظاهرکنندهنبودهودرراهبازگشت از سر کار یا خرید روزانه به خانه هدف گلوله قرار گرفتند.اگر در سال ۸۸ صحبت از چند تک تیرانداز بود و بیشتر کشته‌شدگان در اثر جراحات ناشی از ضرب و شتم و یا در زندان جان‌شان را از دست دادند، در آبان ۹۸ خانواده دهها کشته‌شده در گفت و گو با رسانه‌ها اعلام کردند که فرزندان‌شان با شلیک مستقیم گلوله به سر یا سینه کشته شده‌اند. بسیاری از کشته‌شدگان اصلا تظاهرکنندهنبودهوتنهاازمحلشلوغی‌هاردمی‌شده‌اند.
غلامحسین محسنی اژه‌ای، سخنگوی وقت قوه قضاییه، تعداد کشته‌شدگان اعتراضات خیابانی دی ماه ۹۶ را ۲۵ تن وجوادکریمیقدوسی،عضوکمیسیونامنیتملیمجلسبعدهادریکسخنرانیتعدادکشته‌شدگاناعتراضاتدیماهرا۵۴ نفر اعلام کردند.این در حالی است که مقامات رسمی جمهوری اسلامی از جمله مجتبی ذوالنوری رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس تعداد کشته‌شدگان آبان ۹۸ را ۲۳۰ تن اعلام کردند.
سازمان عفو بین‌الملل، اما ۳۰۴ کشته را با سند و مدرک ثبت کرده و رویترز نیز در گزارش ویژه خود با اتکا به اطلاعاتی که از نهادهای مختلفی چون نیروهای امنیتی، غسالخانه‌ها و سردخانه‌ها، بیمارستان‌ها و پزشکی‌های قانونی جمع‌آوری شده، تعداد کشته‌شدگان آبان ۹۸ را ۱۵۰۰ نفر عنوان کرده است.
آبان ۹۸ شاید جنایتکارانه‌ترین سرکوب جمهوری اسلامی نباشد اما نقطه عطف یا همان «لحظه شکاف» بود.برخلاف بسیاری از اعتراضات پیشین که ریشه سیاسی یا انتخاباتی و جناحی داشتند، آبان ۹۸ با یک جرقه اقتصادی آغاز شد. افزایش ناگهانی قیمت بنزین به عنوان کالایی پایه، بر کلیت زندگی طبقات کم‌درآمد اثر مستقیم داشت. از این جهت، آبان بیش از هر دوره دیگر، اعتراض طبقه فرودست شهری و حاشیه‌نشینان بود. گروه‌هایی که در ادبیات رسمی همواره «پایگاه اجتماعی» نظام معرفی شده بودند و اعتراض سازمان‌یافته پیشین در میان آن‌ها کم‌تر دیده شده بود.
آبان ۹۸ شکاف میان جامعه و حکومت را عمیق‌تر کرد و به بی‌اعتمادی گسترده نسبت به حکومت و ساختار قدرت انجامید.برای جامعه، آبان تبدیل به نماد خشم و سرکوب شد؛ خاطره‌ای جمعی که در شعارها و حافظه جمعی اعتراضات ۱۴۰۱ نیز تکرار شد.مردم در جریان خیزش «زن، زندگی، آزادی» در پی قتل حکومتی ژینا مهسا امینی، بر در و دیوار شهرها و صفحات مجازی نوشتند: «آبان ادامه دارد…»
رحیمه یوسف‌زاده، مادر نوید بهبودی(راست)،محبوبه رمضانی، مادر پژمان قلی‌پور (چپ) (Public Domain)
محبوبه رمضانی، مادر پژمان قلی‌پور، و رحیمه یوسف‌زاده، مادر نوید بهبودی، از مادران دادخواه جوانان کشته‌شده در جریان اعتراضات آبان ۱۳۹۸، هر کدام به ۱۸ ماه و یک روز حبس محکوم شدند.
اتهامات انتسابی علیه این دو شهروند، «عضویت در گروه مادران کشته‌شدگان آبان ۹۸»، «تبلیغ علیه نظام» و «توهین به رهبری» عنوان است.
پژمان قلی‌پور، جوان ۱۸ سالهای بود که در اعتراضات سال ۱۳۹۸ در کرج با شلیک گلوله‌های ماموران امنیتی کشته شد.او پیش‌تر نیز چندین بار توسط ماموران امنیتی مورد بازداشت و بازجویی قرار گرفته و به ۱۰۰ ضربه شلاق محکوم شده بود.
نوید بهبودی نیز جوان ۲۳ سالهای بود که در جریان اعتراضات همان سال در شهر قدس تهران هدف گلوله قرار گرفت و جان باخت.
از روز جمعه ۲۴ آبان ماه ۹۸ معترضان در واکنش به افزایش قیمت بنزین در شهرهای مختلف به خیابان آمدند.
قاسم میرزایی نیکو، نماینده دماوند در مجلس مدعی شد این اعتراضات در بیش از ۵۰۰ نقطه کشور رخ داده و بیش از ۱۳۰ نفر طی آن کشته شده‌اند. اما محمد جواد کولیوند، نماینده مردم کرج در مجلس گفت این اعتراضات در روز اول جمعه ۲۴ آبان ماه در ۷۱۹ نقطه از کشور رخ داد.
مادران آبان، درست مانند نسل‌های پیش از خود، بهای سنگینی برای مقاومت و دادخواهی پرداختند:
- بازداشت و زندانی شدن
- اخراج از کار
- اجبار به ترک محل سکونت
- تهدید به مرگ
- فشار بر اعضای خانواده
با وجود این فشارها، این مادران هرگز عقب ننشستند. آن‌ها یکدیگر را یافتند، با مادران خاوران و مادران لاله پیوند برقرار کردند، تجربه‌ها را منتقل کردند و هم‌چنان به مبارزه برحق خود ادامه می‌دهند.
درخواست مادران دادخواه
مادران آبان باور دارند که دادخواهی بدون همراهی مردم و استمرار مطالبه عدالت ممکن نیست.
آنان از جامعه می‌خواهند که: - صدای آنان را بازتاب دهد
- روایت‌ها را زنده نگه دارد
- در این مسیر طولانی برای حقیقت و عدالت، همراه بماند
آن‌ها تاکید می‌کنند که دادخواهی یک مطالبه شخصی نیست بلکه مطالبه‌ای اجتماعی است که با حضور جمعی امکان تحقق پیدا می‌کند.
در آستانه سومینسالگردکشته‌شدنخالق«خدایرنگینکمان»،«کیان پیرفلک»، کودک ۱۰ سالهای که شامگاه ۲۵ آبان ۱۴۰۱ در جریان اعتراضات ایذه، بر اثر شلیک مستقیم نیروهای حکومتی جان باخت، ایران‌وایر به اطلاعات تازه‌ای دست یافته که ابعاد و جزییات جدیدی را از آن شب تلخ روشن می‌کند.
یک منبع معتبر و مطلع بهایران‌وایرگفتهاست،فشارهایامنیتی،ازجملهتهدیدوبازداشتاعضایخانواده،به‌صورتمستمرونفس‌گیرادامهدارد. بهگفتهاینمنبع،برادرماه‌منیرمولایی‌رادوخواهرزادهمیثمپیرفلک ( داییوپسرعمهکیان) بیدلیلوصرفابرایواداشتن ماه‌منیر و میثم به سکوت، ربوده و برای مدتی بازداشت شده‌اند.
۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۴، چهلمینروزدرگذشتمادربزرگماه‌منیرو پیشازسالروزتولدکیان،نیروهایسرکوبگر،سنگمزارکیانومادربزرگماه‌منیرراشکستند. منبع آگاه ایران وایر می‌گوید: «این اقدام به‌روشنی هشداری به خانواده بود که چند روز دیگر قصد داریم کاری کنیم؛ دهانتان را ببندید و سکوت کنید. در اعتراض به شکستن سنگ مزارها، ماه‌منیر و میثم با انتشار عکس و ویدیو از مزار شکسته در صفحه اینستاگرام خود به این حملات اعتراض کردند. آن‌ها از همه نزدیکان خواستند برای حفظ امنیت خود سکوت کنند و هیچ حرفی نزنند، چرا که می‌دانستند نیروهای امنیتی برای فشار آوردن بر خانواده منتظر بهانه هستند.»
جمهوری اسلامی ایران، ایران در ماه‌های اخیر فشارها و سرکوبها را افزایش داده است. پی در پی فعالین سیاسی، روشنفکران، روزنامه‌نگاران، وبلاگ‌نویسان، نویسندگان و هنرمندان را تهدید و دستگیر می‌کند. این رعب و وحشت و اعدام‌های جمهوری اسلامی در جامعه، پس از درگیری 12 روزه با اسرائیل افزایش یافته است. مهم‌تر از همه، جمهوری اسلامی ایران، اکنون با بحران‌های عدیده‌ای هم‌چون اقتصادی و سیاسی و نارضایتی عمومی و همچنین منطقه‌ای و بین‌المللی مواجه است بیش از همه، نگران اعتراض و اعتصاب جنبش‌های اجتماعی که اخیرا اوج گرفته‌اند و خیزش مردمی است. به همین دلیل، شمشیر تهدید و سرکوب و سانسور خود را باز هم از رو بسته است.
هم‌زمان با برگزاری رزمایش‌های خیابانی بسیج در سراسر ایران، احمدرضا رادان، فرمانده کل نیروی انتظامی جمهوری اسلامی، شهروندانی را که «اراذل و اوباش» خواند، تهدید کرد.رادان شامگاه ۲۴ آبان در گفت‌وگویی تلویزیونی گفت: «پایان سال ۱۴۰۴، پایان اراذل و اوباش است.»
او این ادعا را مطرح کرد که امروز در حالی که از نیمه سال ۱۴۰۴ عبور می‌کنیم «شرارت‌ها در کشور ۴۰ درصد کاهش پیدا کرده است.»
فرمانده نیروی انتظامی به عنوان نمونه به یک حادثه شلیک تیر به سمت این شهروندان اشاره کرد و گفت: «سه شب پیش چهار نفر از اراذل و اوباش که ماموران برای دستگیری‌شان اقدام کرده بودند، زمانی که جرات کردند به سمت نیروهای ما حمله‌ور شوند، سه نفرشان با ضربه تیر به حکم قانون زمین‌گیر شدند.»
این اولین بار نیست که رادان کسانی را که «اراذل و اوباش» می‌خواند، تهدید می‌کند.او در اردیبهشت ۱۳۸۶ زمانی که فرماندهی انتظامی تهران را بر عهده گرفت، «طرح امنیت اجتماعی» را اجرا کرد.
با اجرای این طرح بسیاری از کسانی که پلیس جمهوری اسلامی آن‌ها را «اراذل و اوباش» می‌نامید، به بازداشگاه کهریزک که فاقد هرگونه امکانات بهداشتی و درمانی بود منتقل شدند.
رادان اردیبهشت نیز گفت: «مسال سال خشكاندن قدرت‌نمایی اراذل و اوباش در كشور است، ديوار پوشالی آن‌ها را خراب و آن‌ها را به سمت سوراخ موش هدايت می‌کنیم.» علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی، بارها معترضان را «اراذل و اوباش» نامیده است.
هم‌زمان با این تهدید نیروی انتظامی، گزارش‌ها حاکی است که نیروهای بسیج برای سرکوب اعتراضات احتمالی خیابانی آماده می‌شوند.
در قزوین نیز رزمایشی با عنوان «رزمایش بزرگ فاطمیه ۵» از سوی سپاه پاسداران برگزار شد که «به‌مدت ۱۰ روز و با حضور ۶۰۰ گروه جهادی از محلات مختلف» ادامه دارد.
همچنین احمد امینی فرمانده سپاه ناحیه رشت یکشنبه در جلسه شورای اداری در فرمانداری رشت اعلام کرد این شهر میزبان ۲۲۰۰ گشت رضویون در هفته بسیج می‌شود.
نتیجه‌گیری
شش سال از خیزش اعتراضی آبان ۹۸ در بیش از ۱۵۰ شهر، در ۲۹ استان و بیش از هفتصد نقطه کشور رخ داد، می‌گذرد. خیزش اعتراضی که با مقابله خونین حکومت روبه‌رو شد وبهکشتارصد‌هاتنوبازداشتوزندانهزارانتنمنجرگردید. اینحرکتاعتراضیهرچندسرکوبشد،اماعملابهچرخشمهمیدرمبارزه‌علیه کلیتجمهوریاسلامیتبدیلگشت.
پسازاعتراضاتدی‌ماه۹۶ و مرداد ۹۷، افزایش ناگهانی قیمت بنزین صدها هزار شهروند معترض را در آبان ماه ۹۸ در اقصی نقاط ایران به خیابان‌ها کشاند. در بازه زمانی ۲۴ تا ۳۰ آبان ۹۸ بیش از هفتصد نقطه ایران صحنه ناآرامی بود. دردهشهردرگیریمسلحانهرخداد،هزاراننفربازداشتوصدهاتنکشته و زخمی شدند.با گذشت چند سال از اعتراضات آبان ۱۳۹۸ در ایران، مقامات قضایی و امنیتی جمهوری اسلامی از ارائه آمار رسمی و دقیق تعداد کشته‌شدگان این اعتراضات هم‌چنان سر باز زده‌اند و مسئولیت مرگ کشته‌شدگان را بر عهده نگرفته‌اند.
جان‌باختگان اعتراضات آبان 1398، از طیف‌های متفاوت و گوناگون بودند؛ معترض، رهگذر، کارمند، کارگر، دانشجو، سرباز، خانه‌دار، کارمند و حداقل بیش از ۲۸ کودک زیر ۱۸ سال که در این اعتراضات کشته شدند. خانواده‌های بسیاری از آن‌ها به دلیل فشا‌رهای امنیتی ناچار به سکوت شدند و تنها نامی از فرزندان جانباخته‌شان به رسانه‌ها راه یافت.
خبرگزاری رویتر، در روز ۲ دی ۱۳۹۸ با استناد به مقامات وزارت کشور تایید کرد که ۴۰۰ زن و ۱۷ نوجوان در میان ۱۵۰۰ معترضی بودند که در جریان قیام آبان کشته شدند.
از نیکتا اسفندانی ۱۴ساله تا مینا شیخی ۵۹ساله و مادر ۶ فرزند، دانشجو، کارمند و پرستار طیف زنان شهید را تشکیل می‌دادند. این هم گواه قساوت و وحشی‌گری حکومت و هم مشارکت گسترده زنان در اعتراضات می‌باشد.
نیروهای سرکوبگر حکومت به قدری بیرحم بودند که حتی کودکان خردسال را نیز در آغوش مادران شان هدف قرار دادند، از حسنا بامری ۳ساله تا دختر خردسال دیگری به اسم چنعانی در ماهشهر.
بی‌تردید در تاریخ هر ملتی، روزهایی وجود دارند که آغازگر فصل جدیدی در زندگی اجتماعی مردم آن دیار هستند و در حافظه جمعی ثبت و ماندگار می‌شوند. آبان خونین ۹۸، یکی از نقطه عطف‌هایی است در تاریخ مبارزات آزادی‌خواهانه مردم ایران در گذار از حکومت جمهوری اسلامی. مردم در اعتراضات آبان ۹۸ ، کلیت نظام و شخص علی خامنه‌ای را به چالش کشیدند. این اعتراضات را می‌توان مقدمه و بستر جنبش بزرگ «زن- زندگی- آزادی» در سال۱۴۰۱ دانست.
اما در جمهوری اسلامی ایران، کشتن مخالفین بر پایه‌های ایدئولوژیک آن استوار است و حقوق و قضاوت عادلانه کاملا بی‌معنی است.
ایدئولوژی حاکم بر جمهوری اسلامی، حاکم را فراتر از زمین و در اتصال با آسمان تصویر می‌کند و بر همین اساس، سرکوب مخالفان نیز بر مبنای تقابل با «بَغْی و طَغْی» استوار است. باید توجه داشت که حتی استفاده از تعابیری هم‌چون باغی و طاغی و محارب و مفسد فی‌الارض برای مخالفان، در واقع پذیرش اولیه این فرض است که جمهوری اسلامی، جایگزین دولت کریمه آخرالزمان شیعی است و بنابراین مخالفت با آن، به مخالفت با ولایت الهی منجر می‌شود و خون مخالفان نیز مباح است. اما پیش از مباح شدن خون مخالفان، باید که تمامی مفروضات تاریخی شیعه کنار گذاشته شود.
در یک استفتای تاریخی، آیت‌الله خامنه‌ای در پاسخ به «پرسش» یکی از مقلدانش که «آیا بیان ظلم یا خیانت بعضی از مسئولین ادارات در برابر مردم جایز است؟» فتوا می‌دهد که: «… بیان آن در برابر مردم وجهی ندارد، بلکه اگر موجب فتنه و فساد و تضعیف دولت اسلامیشود، حرام است.» در چنین دستگاه فکری و با چنین فرضیاتی، گرفتن جان مخالفان نیز آسان خواهد بود.
در طول تاریخ جمهوری اسلامی ایران، انسان‌های بی‌شماری توسط عوامل حکومت مانند وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران، که در ادبیات جمهوری اسلامی، با لقب «سربازان گمنام امام زمان» شناخته می‌شوند ربوده شده‌اند که پس از دستگیری و بازجویی تحت شکنجه و اعتراف اجباری توسط دستگاه‌های قضایی حکومت بعضا به اعداممحکوم شده‌اند یا از سرنوشت برخی از آن‌ها اطلاعی در دست نیست. برخی از این مخالفان افرادی هستند که حتی خارج از مرزهای ایراندستگیر و به داخل خاک ایران هدایت شدند.
قتل‌های موسوم به «قتل‌های زنجیره»، یکی از تبه‌کارترین اقدامات جمهوری اسلامی ایران است. سازمان حقوق بشری «هه‌نگاو»، اسامی ۱۸۶ کودک و نوجوان کُرد(۱۵۴ پسر و ۳۲ دختر) را که در جریان جنبش 1401 ایران به دست نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ربوده شده‌اند منتشر کرده است که برخی از آنان به چند سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق و نیز جریمه مالی محکوم شدند.
ماموران امنیتی حکومت جمهوری اسلامی، حتی با ربودن پیکرهای کشته‌شدگان خیزش ۱۴۰۱ ایران و انتقال آن‌ها بدون اطلاع و اجازه خانواده و بستگان آن‌ها به اماکن دیگر و دفن مخفیانه آن‌ها بدون حضور بازماندگان تلاش می‌کنند تا خانواده و بستگان جان‌باختگان را به سکوت وادار کنند و آن‌ها را تهدید می‌کنند که در صورت عدم تمکین به خواسته‌های آنان از تحویل اجساد و اعلام محل دفن آن‌ها ممانعت خواهند کرد.
جمهوری اسلامی در بیشتر موارد با پرونده‌سازی برای کشته‌شدگان اعتراضات تلاش می‌کند تا حقیقت ماجرا را وارونه و به دور از واقعیت جلوه دهد و آن را به سازمان‌های «تجزیه‌طلب»، «داعش» یا معترضان «مسلح شده توسط دشمنان خارجی» نسبت دهد.
در روزهای اول خیزش ۱۴۰۱ ایران، یکی از معترضان نوجوان به‌نام نیکا شاکرمی در ۲۹ شهریور توسط نیروهای سرکوبگر جمهوری اسلامی شکنجه و پس از آن به قتل رسید. بر اساس فیلم‌های ضبط‌شده پس از ۱۰ روز پیکر آسیب‌دیده او در بازداشتگاه کهریزک توسط خانواده‌اش شناسایی شد. پیکر او توسط ماموران امنیتی دزدیده و مخفیانه به خاک سپرده شد.
اکنون جنازه‌هایی که در سد کرج پیدا شده است به احتمال قوی افرادی بودند که وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی، نخست آن‌ها را ربوده و سپس از بازجویی و شکنجه آن‌ها را کشته و به سد کرج انداخته است.
اعتراضات آبان ۹۸ آغاز مرحله‌ای است که جامعه ایران از غفلت جمعی خارج می‌شود و برای اولین بار بعد از انقلاب 1357 خودش را از شعارهای حاکمیت وجناح‌های مختلف آن جدا می‌کند. نتیجه این گسست مردم از حاکمیت را، در شکست حکومت در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ و از دست دادن پایگاه اجتماعی آن و غلبه گفتمان «نه به جمهوری اسلامی» می‌بینیم. آبان خونین ۹۸ در واقع پرده‌برداری روشن و آشکار از چهره جنایت‌کار حکومت اسلامی نه تنها در داخل کشور، بلکه در سطح جهان نیزبود.
زنان و جوانان ایران در جنبش «زن-زندگی-آزادی» راهی را که در آبان ۹۸ آغاز شده بود، تکمیل کردند و با تعمیق و انباشت آگاهی ناشی از شناخت حکومت جمهوری اسلامی راه خود را به تمامی از آن جدا کردند. جمهوری اسلامی، امروز فاقد پایگاه مردم قابل اتکا است و مردم ایران همان‌طور که در سالهای اخیر به‌خوبی نشان دادند، اولویت‌هایشان با این حکومت کاملا متفاوت است. جمهوری اسلامی، اولویتش هم‌چنان گسترش تروریسم اسلامی و برپایی یک حکومت «آخرالزمانی» است و مردم ایران خواهان یک جامعه آزاد، برابر، دموکراتیک وبدون دغدغه نان و گرسنگی، سرکوب و اعدام در قرن بیست و یکم با تکیه بر حقوق انسانی جهان‌شمول هستند.
در پایان، ضمن گرامی‌داشت یاد از دست‌رفتگان رهرو آزادی در آبان ۹۸ و همچنین جان‌باختگان همه وقایع 46 سال گذشته، خودمان را همراه و همدل با خانواده‌های جان‌باختگانبدانیم و بر این باور باشیم که تنها راه پیروزی و پایین کشیدن این حکومت قرون وسطایی تبه‌کار از حاکمیت، تکیه بر همبستگی طبقاتی جنبش‌های اجتماعی ایران و همه مردم آزاده و نهادها و سازمان‌ها و احزاب مردمی برای رهایی مردم ایران است.
یکشنبه بیست و پنجم آبان 1404-شانزدهم نوامبر 2025
