کوچ تاریخی مردم مریوان، تاریخ یکدوره

در روز 23 تیرماه 58 بدعوت اتحادیه دهقانان مریوان و گروههای سیاسی مختلف عمدتا چپ، تظاهراتی در رابطه با سانسور و تبلیغات زهرآگین علیه مردم کردستان در مقابل رادیو تلویزیون مریوان براه افتاد. تظاهرکنندگان مرکب از مردم مسلح و اعضای اتحادیه دهقانان مریوان در اطراف مدرسه قرآن مفتی زاده، علیه پاسداران محلی و همکاری نیروهای حزب دمکرات کردستان عراق مسعود بارزانی که به”قیاده موقت” معروف بوده و در ساختمان ساواک مریوان مستقر بودند شروع به شعار دادن میکنند.جمعیت از آنان میخواهند تسلیم شوند. سرکرده پاسداران محلی قول تسلیم شدن میدهد. همینکه جمعیت بطرف ساختمان حرکت میکنند افراد مکتب قرآن و پاسداران محلی مستقر در آن، بسوی جمعیت تیراندازی میکنند که دو نفر از اعضای اتحادیه دهقانان و یک نفر کارگر شهرداری کشته میشوند. با مشاهده این وضع مردم خشمگین همراه با نیروهای مسلح اتحادیه دهقانان به مقر مکتب قرآن حمله میکنند و تمامی اسلحه و مهمات درون این مرکز بدست مردم و اتحادیه دهقانان میافتد. رژیم این واقعه را دستاویزی برای یورش جدیدی به کردستان قرار میدهد. از طریق هوا شروع به اعزام نیروهای نظامی به مریوان میکند. در مسیر مریوان به سنندج واحدی از افراد مسلح جمعیت دفاع از آزادی و انقلاب را خلع سلاح و دستگیر میکنند. فواد مصطفی سلطانی رهبر و سازماندهنده اتحادیه دهقانان برای جلوگیری از تحمیل جنگ دیگری به مردم کردستان و این بار در مریوان، اعلام میکند “اگر نیروهای رژیم به داخل شهر مریوان بیایند ما از شهر کوچ خواهیم کرد”.

بدینترتیب غروب روز30 تیر ماه 58 کوچ تاریخی مردم مریوان برای جلوگیری از ترفندهای جنگ افروزانه خمینی به منطقه ای دیگر در کردستان آغاز میشود. مردم مسلح و نیروهای اتحادیه دهقانان به اطراف روستای”کانی میران” در کنار دریاچه “زریبار” کوچ میکنند. برای جلوگیری از چپاول و غارت اموال مردم در داخل شهر توسط نیروهای رژیم و پاسداران محلی، واحدهای مسلحی بر بلندیهای مشرف بر شهر مریوان مستقر میشوند. نمایندگان دولت موقت هراسناک از کوچ مردم مریوان برای مذاکره به مریوان می روند. مذاکرات بی نتیجه میماند.

همزمان با اعزام نیروهای سرکوبگر از راه هوایی به مریوان، رژیم اسلامی برای تقویت این نیروها از طریق زمینی یک ستون از نیروهای نظامی مکانیزه خود را از کرمانشاه عازم مریوان میکند. این ستون برای رسیدن به مریوان میبایست از کامیاران عبور میکرد. خبر اعزام این نیرو توسط فعالین سیاسی در محل به اطلاع مردم کامیاران میرسد. مردم کامیاران در گرمای طاقت فرسای تیرماه 58، خود را به جاده مسیر ستون میرسانند و بر روی آسفالت بست مینشینند.فرمانده ستون را متوقف میکند و به میان جمعیت میرود تا علت را جویا شود. نمایندگان مردم میگویند ما نخواهیم گذاشت که شما برای کشتار مردم مریوان عازم آن منطقه شوید. اگر قصد رفتن دارید باید از روی جنازه های ما رد شوید.

فرمانده ستون دستور به بازگشت و عقب نشینی به کرمانشاه را میدهد. این اقدام انقلابی و جسورانه مردم کامیاران یک پیروزی بزرگ محسوب و در سرتاسر کردستان با تمجید از آن یاد شد و بر روحیه مبارزاتی مردم کامیاران و شهرهای دیگر کردستان اثر گذاشت.

مردم کوچ کرده مریوان در اردوگاه اطراف روستای کانی دینار و دریاچه مریوان سکنی گزیدند. تیم ها، کمیته ها و مسئولیتهای متعددی برای رفاه حال مردم در این اردوگاه سازماندهی شد. مردم محکم و استوار بر خواستهای خود و با شعارهایی که بر روی چادرها نصب شده بود عزم و اراده خود را بنمایش میگذاشتند. سراسر کردستان از جمله اوضاع سنندج، جنگ نقده و کوچ مردم مریوان به خارج از شهر در یک حالت بلاتکلیفی قرار داشت.

رژیم برای تکمیل سناریوی حمله به کردستان مجددا اقدام به اعزام نیرو از راه زمینی به مریوان کرد. این بار هم ستونی وسیعتر از قبل از کرمانشاه و از مسیر کامیاران را بحرکت در آوردند. مردم کامیاران که بار اول توانسته بودند ستون قبلی را زمینگیر و وادار به عقب نشینی کنند، اینبار جمعیتی وسیعتر برای ممانعت از عبور این ستون، جاده کامیاران به مریوان را با نشستن بر روی آسفالت داغ و سوزان بستند. مذاکرات بین فرمانده ستون و نمایندگان مردم بمدت چند روز ادامه داشت. فرمانده ستون هیئتی را برای دیدار و مذاکره با سازمانهای سیاسی به سنندج فرستاد تا مردم کامیاران را متقاعد سازند که جاده را تخلیه کنند. مذاکره و گفتگو به نتیجه نرسید.

همزمان تعدادی از عشایر مسلح منطقه که هیچ ضبط و ربط سازمانی و مردمی نداشتند اعلام کرده بودند که به این ستون نظامی شبیخون خواهند زد. سازمانهای سیاسی مسلح در کردستان برای جلوگیری از یک فاجعه انسانی نشستهایی با هم برگزار کردند.

نتایج این گفتگو ها این بود که تحصن مردم در وسط جاده یک حرکت سیاسی و توده ای است از این رو نباید به نیروهای اعزامی و طرحهای جنگ افروزانه حکومت ضد مردمی تازه بقدرت رسیده بهانه داد. از سویی نگرانی از تهدید افراد مسلح  وابسطه به عشایر منطقه این نگرانی را بیشتر دامن میزد که در صورت حمله این افراد به ستون مستقر در جاده، کشتار وسیعی توسط ستون نظامی و زمینگر در سه کیلومتری کامیاران روی خواهد داد. با اینکه 15 شبانروز مردم مبارز و انقلابی کامیاران مانع از عبور این ستون شده بودند اما نیروهای سیاسی با قدردانی از فداکاریهای مردم از آنها خواستند که به تحصن خود پایان دهند. *

عبدل گلپریان

ایسکرا ۹۹۷