روزنه rowzane خبری – تحلیلی
سازمان حقوق بشر ایران؛ ۲۹ مهر ۱۴۰۴: نشست دو روزه «حقوق بشر در ایرانِ پس از جمهوری اسلامی» به میزبانی سازمان حقوق بشر ایران در اسلو، پایتخت نروژ، و با حضور شخصیت‌ها، احزاب و گروه‌های مختلف مخالف جمهوری اسلامی در روزهای ۲۶ و ۲۷ مهر ۱۴۰۴ برابر با ۱۸ و ۱۹ اکتبر ۲۰۲۵ با هدف گفت‌وگو درباره حقوق بنیادین بشر در ایران آینده برگزار شد.
این کنفرانس با صدور بیانیه‌ای در محکومیت موج اعدام‌ها و همبستگی با کارزار «سه‌شنبه‌های نه به اعدام» به کار خود پایان داد. شخصیت‌ها و نمایندگان احزاب و تشکل‌های شرکت کننده در این کنفرانس همچنین آمادگی خود را برای ادامه گفتگوها برای رسیدن به اجماع حول اصول حداقلی حقوق‌بشری در ایران پس از جمهوری اسلامی اعلام آمادگی کردند.
محمود امیری‌مقدم مدیر سازمان حقوق‌بشر ایران درباره گفتگوهای پشت درهای بسته و دستاورد این کنفرانس گفت: «انتشار یک بیانیه مشترک با تأکید بر مخالفت اصولی با مجازات اعدام، و حمایت از جنبش ضد اعدام در ایران، آن هم توسط افرادی با گرایش‌های سیاسی بسیار متنوع، یک دستاورد مهم و امیدبخش است. گفت‌وگوها میان نمایندگان طیف‌های مختلف سیاسی با احترام، صراحت، و بدون هیچ‌گونه حاشیه‌ای پیش رفت. امیدواریم این آغاز مسیری باشد به‌سوی اجماع فراگیر بر سر اصولی حقوق‌بشری که در آینده ایران، کرامت و حقوق همه شهروندان — فارغ از هویت، باور، یا گرایش سیاسی — را تضمین کند».
روز نخست این نشست، بیست‌وششم مهر ۱۴۰۴، با پوشش رسانه‌ای برگزار شد و هم‌زمان تمام سخنرانی‌ها و پنل‌ها این نشست از شبکه‌های اجتماعی سازمان حقوق بشر ایران به طور زنده پخش شدند. در چهار پنل جداگانه، مسائل و مباحث گوناگونی از جمله عدالت و امنیت در دوران گذار، راهکارهای جلوگیری از خشونت پس از جمهوری اسلامی، حقوق برابر در ایران فردا با توجه به تنوع اتنیکی، زبانی و فرهنگی در چارچوب حقوق بشر و نیز پیشگیری از بازتولید استبداد به بحث و بررسی گذاشته شد. هر پنل با بخش پرسش‌وپاسخ پایان یافت. سازمان حقوق‌یشر پیشتر گزارشی در مورد موضوع و ترکیب پنل‌های مختلف منتشر کرده بود.
اصول حداقلی حقوق بشر برای دوره گذار، موضوع روز دوم این نشست بود که پشت درهای بسته برگزار شد. پس از گفت‌وگو و تبادل نظر میان نمایندگان گروه‌های سیاسی و احزاب شرکت‌کننده، و با امضای بیانیه‌ای در محکومیت موج اعدام‌ها در ایران و هم‌صدایی با کارزار «سه‌شنبه‌های نه به اعدام»، این نشست به کار خود پایان داد.
محمود امیری‌مقدم در سخنرانی افتتاحیه خود گفت: «سازمان حقوق بشر ایران برگزارکننده این نشست است — نه به‌عنوان یک بازیگر سیاسی، بلکه به‌عنوان یک نهاد مستقل حقوق‌بشری. ما به هیچ جریان، حزب یا گروه سیاسی وابسته نیستیم. اما وظیفه خود می‌دانیم که در این لحظه تاریخی، فضایی بی‌طرفانه برای گفت‌وگویی سالم و محترمانه فراهم کنیم. برای ما مهم نیست که ساختار سیاسی آینده ایران چه خواهد بود؛ آن‌چه برای ما اهمیت دارد، احترام به کرامت انسان و تضمین حقوق بشر برای همه شهروندان ایرانی است.»
بسیاری از گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی به این کنفرانس دعوت شده بودند. از میان آن‌ها شورای ملی مقاومت و حزب ایران نوین دعوت را نپذیرفتند و سازمان حقوق‌بشر ایران از طرف دفتر شاهزاده رضا پهلوی نیز پاسخی دریافت نکرد.
شخصیت‌ها و نمایندگان احزابی که در کنفرانس شرکت کردند عبارتند از:
شیرین عبادی، حقوق‌دان و برنده جایزه صلح نوبل؛ فؤاد پاشایی، دبیرکل حزب مشروطه ایران؛ عبدالله مهتدی، دبیرکل حزب کومله کردستان ایران؛ یزدان شهدایی، عضو هیئت دبیران و سخنگوی شورای مدیریت گذار؛ آسو حسن‌زاده، نماینده حزب دمکرات کردستان ایران؛ حمید تقوایی، دبیر کمیته مرکزی حزب کمونیست کارگری ایران؛ مهدیه گلرو، عضو هیئت سیاسی اجرایی همبستگی جمهوری‌خواهان ایران؛ ناصر بلیدایی، دبیرکل حزب مردم بلوچستان؛ همایون مهمنش، عضو هیئت اجرایی سازمان‌های جبهه ملی ایران در خارج از کشور؛ مونا سیلاوی، دبیرکل حزب تضامن دمکراتیک اهواز؛ یونس شاملی، عضو کمیته اجرایی حزب دموکرات آذربایجان؛ ابراهیم علیزاده، دبیر اول کومله سازمان کردستان حزب کمونیست ایران؛ اسماعیل عبدی، دبیرکل پیشین کانون صنفی معلمان ایران و شاهین مدرس، نماینده گروه همگرایی بحران.
این گفت‌وگوها قرار است ادامه داشته باشند.
سخنرانی افتتاحیه محمود امیری‌مقدم، مدیر سازمان حقوق بشر:
پنل نخست: حق مردم برای امنیت، کرامت و ثبات
در این پنل به بررسی راهکارهای حقوق‌محور برای تأمین امنیت، آرامش عمومی و جلوگیری از بی‌ثباتی در هفته‌ها و ماه‌های نخست پس از فروپاشی جمهوری اسلامی می‌پردازیم.
موضوعاتی مانند خلأ قدرت، نقش نهادهای مدنی، مقابله با خشونت، و تضمین کرامت انسانی در شرایط بحرانی در این بخش مطرح خواهند شد.
سخنرانان در این پنل:
شیرین عبادی، حقوق‌دان و برنده جایزه صلح نوبل
فؤاد پاشایی، دبیرکل حزب مشروطه ایران
عبدالله مهتدی، دبیرکل حزب کومله کردستان ایران
یزدان شهدایی، عضو هیئت دبیران و سخنگوی شورای مدیریت گذار
پنل دوم: نهادینه‌سازی دموکراسی و پیشگیری از بازتولید استبداد
در این پنل راه‌های جلوگیری از تمرکز دوباره قدرت در نوعی نظام استبدادی و تضمین یک ساختار سیاسی دموکراتیک و شفاف بررسی می‌شود.
موضوعاتی مانند تفکیک قوا، استقلال نهادهای قضایی و نظارتی، آزادی رسانه‌ها و مسئولیت‌پذیری نهادهای موقت در کانون گفت‌وگو قرار خواهند گرفت.
سخنرانان در این پنل:
آسو حسن‌زاده، نماینده حزب دمکرات کردستان ایران
حمید تقوایی، دبیر کمیته مرکزی حزب کمونیست کارگری ایران
مهدیه گلرو، عضو هیئت سیاسی اجرایی همبستگی جمهوری‌خواهان ایران
پنل سوم: حقوق برابر در ایران فردا؛ تنوع اتنیکی، زبانی و فرهنگی در چارچوب حقوق بشر
در این پنل چگونگی تضمین حقوق و مشارکت برابر برای گروه‌های اتنیکی و زبانی متنوع ایران در ساختارهای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
رسمیت‌بخشی به تنوع، مشارکت عادلانه، و تقویت وحدت ملی مبتنی‌بر عدالت از جمله محورهای گفت‌وگو در این پنل خواهند بود.
سخنرانان در این پنل:
ناصر بلیدایی، دبیرکل حزب مردم بلوچستان
همایون مهمنش، عضو هیئت اجرایی سازمان‌های جبهه ملی ایران در خارج از کشور
مونا سیلاوی، دبیرکل حزب تضامن دمکراتیک اهواز
یونس شاملی، عضو کمیته اجرایی حزب دموکرات آذربایجان
پنل چهارم: حقوق سیاسی و آزادی فعالیت برای همه گرایش‌ها
در این پنل به بررسی ضرورت تضمین فضای آزاد سیاسی برای فعالیت تمامی جریان‌ها و گرایش‌های فکری در دوران گذار می‌پردازیم.
محورهایی مانند رقابت سیاسی سالم، پایان دادن به حذف سیاسی، آزادی احزاب و تشکل‌ها، و حق مخالفت در این پنل مورد توجه خواهد بود.
سخنرانان در این پنل:
ابراهیم علیزاده، دبیر اول کومله سازمان کردستان حزب کمونیست ایران
اسماعیل عبدی، دبیرکل پیشین کانون صنفی معلمان ایران
شاهین مدرس، نماینده گروه همگرایی بحران
