گفتگوی انترناسیونال با شهلا دانشفر در رابطه با اعتراضات درخشان معلمان در سراسر کشور

انترناسیونال: هفته ای که گذشت شاهد اعتراضات درخشانی از سوی معلمان شاغل و بازنشسته بودیم که تمام توجه جامعه را بخود جلب کرده است. دو روز اعتصاب  و تحصن  و یک روز تجمع که به صورت سراسری در روزهای نهم، دهم و یازدهم بهمن ماه انجام گرفت. ارزیابی شما از این دور از اعتراضات معلمان چیست؟

شهلا  دانشفر: معلمان در این هفته حقیقتا در سه روز اعتراض سراسری خود که بصورت اعتصاب و تجمع برپا شد، حماسه آفریدند. این اعتراضات دامنه اش به بیش از ۳۰۰ شهر و روستا و ناحیه آموزشی کشیده شد که رکورد تازه ای برای خود آنها و برای کل جامعه بود.  با این اعتراضات معلمان با فریاد خواستهایشان فضا و چهره شهرها را عوض کرده و به آن رنگ اعتراض و مبارزه دادند. این اتفاق در کنار تجمعات اعتراضی بازنشستگان، پرستاران، کشاورزان، اعتراضات در درون زندانها و بیرون زندانها و در دل شرایطی که جامعه از اعتراض می جوشد، یک رویداد سیاسی مهم و نقطه عطف جدیدی در اعتراضات مردمی در سطح جامعه است.  از جمله کافیست که فقط  به تجمعات سراسری روز ۱۱ بهمن معلمان نگاهی گذرا داشته باشید. می بینید در یک روز معین در بیش از ۳۰۰ شهر جمعیت بزرگی از معلمان به خیابان آمده و شعار معیشت، منزلت، حق مسلم ماست را سر دادند. علیه اختلاسها و دزدی ها فریاد زدند. شعارهایی چون معلم زندانی آزاد باید گردد، هر کس که با اهل قلم درافتاد ورافتاد را سر دادند، مجلس و دولت و نیروی سرکوب و سه قوای دست اندرکار حکومتی را به چالش کشیدند،علیه لایحه بودجه دولت حرف زدند، در سخنرانی ای شنیدیم که معلمی به جان آمده فریاد زد و از اینکه دیکتاتورها تا همان روزهای آخر هم متوجه  اعتراض مردم علیه خودشان نیستند، سخن گفت و این فضای جامعه ایست که کارد به استخوانش رسیده است. جامعه ای که با شتاب بسوی اعتصابات سراسری و عمومی و تجمعات اعتراضی مردمی و بسوی خلاص کردن خود از شر جهنمی که جمهوری اسلامی به پا کرده در حرکت است.

بویژه معلمان بنا به موقعیت اجتماعی و شغلی خود در اتصال به جمعیت میلیونی دانش آموزان و خانواده هایشان قرار دارند و آنچه که امروز از سوی آنها در کف خیابانها فریاد زده میشود، صدای اعتراض همه آنها و همه مردم است. از جمله اعتراض معلمان به تدارک تعرضی گسترده تر از سوی حکومتیان به زندگی و معیشت کل جامعه با لایحه بودجه ریاضتی ای که برای سال ۱۴۰۱ مصوب شده است، اعتراض آنها به افزایش هر روز بیشتر قیمت ها و رشد سرسام آور نرخ تورم که حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی در بودجه سال آتی و شوک تورمی ای که در پی خواهد داشت، وضع را بدتر هم خواهد کرد و نیز برافراشتن پرچم تحصیل رایگان برای همه کودکان از سوی معلمان، به اعتراضات آنها ابعادی اجتماعی تر و فراگیرتر داده است. از همین رو وقتی معلم علیه گرانی و فقر و بی تامینی و دزدی ها و چپاولگری ها فریاد میزند. وقتی معلم از حق کودکان برای برخورداری از تحصیل رایگان و آموزش با کیفیت سخن میگوید، اعتراضش بسیج کننده کل جامعه است و مردم خود را در این اعتراضات سهیم می بینند و همراه میشوند. از جمله این خود را در اعلام همبستگی کردنهای  خانواده های دانش آموزان و دانش آموزان بزرگتر و شرکت آن ها در تجمعات، و در اعلام حمایت کردنها از سوی بخش های مختلف کارگری به روشنی نشان میدهد. و به این اعتبار اعتراضات معلمان قابل تسری به کل جامعه است و گسترش دامنه آن میتواند کل جامعه را فرا بگیرد. و این چیزی است که حکومت را به شدت به وحشت انداخته است.

در این میان نکته مهم اینجاست که معلمان با اعتراضاتشان الگویی عملی برای رفتن بسوی اعتصابات سراسری و عمومی و برای برپایی تجمعات بزرگ و قدرتمند را در مقابل کل جامعه قرار دادند. به این اعتبار اعتراضات معلمان تا همین جا تاثیر مهمی در تغییر توازن قوای سیاسی جامعه به نفع اعتراضات مردمی در سطح جامعه داشته است.

انترناسیونال: نقاط برجسته اعتراضات معلمان کدامند؟

 شهلا دانشفر:  اولین نکات برجسته دور اخیر اعتراضات معلمان  گستردگی دامنه آن و وارد میدان شدن معلمان از شهرهای هر چه بیشتر در این اعتراضات، شرکت قابل توجه معلمان بازنشسته، حضور برجسته زنان، حمایت بیشتر دانش آموزان و خانواده ها از این اعتراضات و انعکاس اجتماعی آن است.

 فراخوان این اعتراضات از سوی شورای هماهنگی تشکلهای صنفی فرهنگیان داده شده بود و استقبال چنین گسترده ای از این فراخوان نشانگر جایگاه و مکان شورای هماهنگی در میان بدنه معلمان است. به این اعتبار این شورا توانسته است چتری سراسری به مبارزات معلمان بدهد  و می توان گفت که امروز معلمان تشکل سراسری و توده ای خود را دارند و این خود یک دستاورد مهم مبارزات چندین ساله آنها است. از جمله شعبات شورای هماهنگی در بسیاری از شهرها و روستاها شکل گرفته و یا در حال شکل گیری هستند و این شورا خود متشکل از نمایندگان منتخب تشکلهای معلمان در شهرهای مختلف است. این ابعاد از سازمانیابی تاثیر مستقیمی بر قدرت سازماندهی اعتراضات معلمان در سطح سراسری داشته است. از جمله یک وجه قابل توجه  اعتراضات معلمان در سه روز نهم، دهم و یازدهم بهمن ماه، درجه بالای سازمان یافتگی و هماهنگی سراسری آن بود. و این سازماندهی خود را در سراسری بودن خواستها و دست نوشته ها و بنرهایی که در دست معلمان در تحصن آنها در مدارس و در تجمعات سراسری شان همراه داشتند و نیز در سخنرانی ها و شعارهای اعتراضی آنان به نمایش گذاشت. این سازمان یافتگی و هماهنگی سراسری اساسا از طریق دخیل بودن بدنه گسترده و وسیع معلمان بر سر خواستها و روند اعتراض،  به اجماع رسیدن آنها در شبکه های اجتماعی ای که حضور دارند و در کلاب هاوس ها و از طرق تشکل هایشان که ایجادش کرده اند ممکن شد. از جمله  بیان شفاف خواستها و موضوعات اعتراض بصورت قطعنامه در قبل از هر حرکت اعتراضی، تعیین روزهای اعتراض و اخطار دادنهای به موقع به حکومتیان برای پاسخگویی به خواستهایشان، در میان گذاشتن موضوع اعتراض با خانواده ها و افکار عمومی جامعه و بسیج وسیع توده ای حول فراخوانها جهت برای پیگیری خواستها و مطالبات، از جمله خطاب قرار دادن همه معلمان، بازنشستگان، خانواده های دانش آموزان و دانش آموزان و  همه مردم در هر حرکت و اعتراضی، ‌ قدمهای مهم این سازماندهی و ممکن کردن اعتراضاتی چنین سازمان یافته و متحد و سراسری بود. و قدم مکمل آن ارزیابی از هر حرکت و اعتراض و تعیین قدمهای بعدی مبارزه از سوی آنها است.  از جمله بعد از رد لایحه رتبه بندی حقوقها در شورای نگهبان و بعد از دستگیریها و افزایش تهدیدات امنیتی معلمان بر ادامه  گسترده تر اعتراضاتشان تاکید کردند.

انترناسیونال: اشاره کردید که معلمان دارند راه را به سوی اعتصابات عمومی و سراسری باز میکنند. اگر چنین اعتصاباتی صورت گیرد چه تاثیری بر فضای جامعه دارد و آیا باعث نمیشود که حکومت اسلامی به خواستهای معلمان گردن بگذارد؟

شهلا دانشفر: همانطور که اشاره کردم معلمان زنجیره ای از اعتراضات سراسری را در دستور کار خود قرار داده اند. خواستها و مبارزاتشان مورد حمایت مردم است. در پرتو این اعتراضات توده ای و اجتماعی، زمینه برای به میدان آمدن بخش های دیگر جامعه و به میدان آمدن مردمی که جانشان از فقر و تباهی و بی تامینی به امان آمده فراهم تر شده است. این اتفاقات زنجیره ای از اعتراضات سازمان یافته و متحد مردمی آنهم با خواستهایی روشن و رادیکال و انسانی را در چشم انداز نزدیک جامعه قرار میدهد. و همانطور که اشاره کردم این سیر حرکت پر شتاب جامعه بسوی اعتصابات سراسری، عمومی و تجمعات اعتراضی گسترده مردمی را نشان میدهد. و این ادامه آبان است. اما در بعدی سازمان یافته تر، با خواستهایی شفاف تر و متعین تر که انقلابی انسانی را نوید میدهد. برای مثال بیانیه مشترک مجمع روحانیون و مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم درباره بحران‌های جامعه که همین هفته به مناسبت سالگرد انقلاب ۵۷ انتشار یافت، بیانگر همین حقیقت و اعلام شکست حکومتیان و ترس آنها از سربلند کردن دوباره خیزش های مردمی است. این بیانیه واکنش حکومت به اعتراضاتی چون اعتراضات قدرتمند معلمان و پس لرزه های آن در کل جامعه است.  این بیانیه با اشاره به تشدید حاکمیت های چندگانه و سردرگی و تعارضات بین خودی هایشان، با اشاره به فساد درون حکومتی که خود نیز بخشی از آن هستند، از اینکه امروز جامعه با بحران های بزرگی در عرصه های  اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و بین المللی روبروست سخن میگوید. این بیانیه از اینکه بخش مهمی از جامعه زیر خط فقر بسر میبرند و از رانده شدن هر روزه بخش متوسط  جامعه به درون طبقه فقر،هشدار میدهد. این بیانیه با اشاره به اینکه چگونه مردم بر سر ابتدایی ترین نیازهایشان به میدان آمده و مطالبه گرند از خطراتی  که نظامشان را تهدید می کند میگوید  و در آخر با اشاره به فساد و باند بازی های حکومتی، گسترش نارضایتی ها در میان مردم  و  خطر در پیش بودن بحران های اجتماعی، فراخوانش خود اصلاحی نظام است.

قبل از این بیانیه نیز در همین روز ها  احمد نادری نماینده اصولگرای مجلس اسلامی سال ۱۴۰۱ را سال شورش های عظیم اجتماعی خواند. چرا که جرقه های آنرا امروز در اعتراضات زنجیره ای و گسترده معلمان و بازنشستگان و فضای پر تپش محیط های کارگری و در گوشه گوشه کشور میبینیم. بنابراین تاثیرات اعتراضات معلمان بر فضای سیاسی جامعه کاملا مشهود روشن است.

اما اجازه بدهید به بخش دوم سوال شما و اینکه  آیا این شرایط باعث گردن گذاشتن حکومت اسلامی به بخشی از خواستهای معلمان میشود یا نه بپردازم. 

همانطور که اشاره کردم حکومتیان حسابی وحشت کرده اند. نه فقط از اعتراضات معلمان، بلکه از فضای اعتراض در کل جامعه  که این اعتراضات در متن آن دارد صورت میگیرد. دیدیم که قتل بکتاش آبتین چه ولوله ای در درون زندان و بیرون زندانی به پا کرد و یک سرش به تحصن وین و اعتراضات در خارج کشور وصل شد. و الان مردم مترصد باز کردن در زندانها هستند و جنبش برای آزادی زندانیان سیاسی وارد فاز جدیدی شده است. قبل از آن هم التحریر کشاورزان در اصفهان را داشتیم که تمام شهر به حرکت در آمد و همین الان مسئله حقابه مسئله کشاورزان در اصفهان، خوزستان، سیستان و بلوچستان و در همه استانها است. قبل از اینها نیز اعتراضات گسترده در نفت را شاهد بودیم و همین امروز نفت آرام و قرار ندارد.

در این شرایط حتی اگر حکومت ناگزیر شود اندک بهبودی در وضع معلمان بدهد، که درصد کمی این احتمال وجود دارد، به نظر من این عقب نشینی زمینه میدهد که معلمان در موقعیت قویتری  برای پیگیری دیگر مطالباتشان قرار بگیرند. از جمله همین امروز معلمان میگویند که خواست ما به رتبه بندی محدود نیست.  خواست ما بالا بردن کیفیت آموزش و پرورش و آموزش رایگان برای همه کودکان است. خواست ما پایان دادن به اختلاس ها و دزدی ها است. خواست ما پایان دادن به امنیتی کردن مبارزات و آزادی معلمان زندانی و همه زندانیان سیاسی و حق داشتن تشکل، اعتراض و اعتصاب است. و با این خواستها شعار معیشت، منزلت ، حق مسلم ماست به شعاری هویتی در میان معلمان و بازنشستگان و بخش های معترض جامعه تبدیل شده است.

بعلاوه جمهوری اسلامی حکومتی است که در برابر وضعیت پر تلاطم جامعه درمانده است. خودشان بیلان ورشکستگی اقتصادی شان را اعلام کردند و اقتصادشان به بن بست کامل رسیده است. و این درحالی است که حکومت از باندهایی مافیایی و چپاولگر تشکل شده است و هر بخش آن مشغول بستن بار خود است و امیدی به بقا ندارند. خود حکومتیان دارند از اینکه کیان نظام به خطر افتاده میگویند. لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ در واقع لایحه بودجه حکومت به ته خط رسیده است. از جمله بودجه سرکوب و ابزارهای سرکوب چون مذهب و صدا و سیما را چند برابر افزایش داده اند. اما علیرغم هشدار های معلمان دیدیم که شورای نگهبان لایحه رتبه بندی را رد کرد. بقول معلمان و بازنشستگان حکومت می خواهد خزانه خالی اش را از جیب مردم پر کند. بنابراین سیاست حکومت در قبال مردم فقط چاپیدن است و این موضوع هر روزه جدال مردم با این حکومت است.

انترناسیونال: پیوند جنبش اعتراضی دانش آموزان و معلمان را چطور ارزیابی میکنید و تاثیرات آن چیست؟ همینطور رابطه اعتراضات معلمان و بخشهای مختلف کارگری را چگونه می بینید؟

شهلا دانشفر: به  این سوال به نوعی قبلا پاسخ دادم. معلمان در ارتباطی ارگانیک با دانش آموزان و خانواده ها و به این اعتبار با کل جامعه قرار دارند. خواستهای آنها، خواستهای خانواده های دانش آموزان و خود  دانش آموزان هم هست. از همین رو خطاب معلمان در فراخوانهای اعتراضی شان به همه این بخش ها و کل جامعه است. به همین خاطر است که حمایتها از مبارزات آنان هر روز بیشتر میشود. اما این به هیچ وجه کافی نیست. به این دلیل ساده که وقتی معلم  علیه فقر و گرانی و چپاولگری های حاکم میگوید همانطور که اشاره کردم دارد حرف دل همه مردم را میزند. بویژه مطالبه تحصیل رایگان برای کودکان مطالبه همه کارگران و همه مردم است و انتظار میرود که اعتراضات معلمان با شرکت وسیع همه خانواده های دانش آموزان و همه بخش های کارگری مورد حمایت و پشتیبانی قرار گیرد. انتظار می رود همین امروز در هر کجا که تجمع اعتراضی ای از سوی بخش های مختلف کارگری به پا میشود، یک بنر آن اعلام حمایت از خواستها و مبارزات معلمان و یک تاکید آنها آزادی فوری معلمان زندانی است که بخاطر پیگیری مبارزاتشان در زندان هستند. انتظار می رود بخش های مختلف کارگری با بیانیه های پرشور شان از فراخوان های معلمان اعلام پشتیبانی کنند. به تجمعات آنها پیام دهند و سخنران اجتماعات آنان باشند. البته در این زمینه گامهایی برداشته شده است. در همین مدت تشکلهای مختلف کارگری و بازنشستگان، از جمله شورای بازنشستگان ایران، اتحا بازنشستگان، کارگران نیشکر هفت تپه، شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت، صدای مستقل کارگران فولاد اهواز با بیانیه های خود از مبارزات معلمان و از خواستهایشان اعلام حمایت و پشتیبانی کرده اند. ولی باید این حمایت ها گسترده تر شود و شکل عملی تری پیدا کند. از جمله  در تجمعات اعتراضی بخش های مختلف کارگری انعکاس یابد.

 این اتحاد و همبستگی ها یک مولفه مهم در رفتن به سوی اعتراضات سراسری است.  

انترناسیونال: معلمان به مناسبت تجمعات روز ۱۱ بهمن قطعنامه ای دارند. این قطعنامه نسبت به قطعنامه های اعتراضات سراسری معلمان در دوره های گذشته چه تفاوتی دارد؟

شهلا دانشفر: قطعنامه ۱۱ بهمن معلمان فقط طرح مطالبات نیست. بلکه اولتیماتوم آنها به حکومت است. از جمله معلمان در قطعنامه خود اخطار داده و میگویند :

– اگر قانون‌ همسان‌سازی بازنشستگان وفق ق.م.خ.ک در سال ۱۴۰۰ اجرا نگردد.

– اگر رتبه‌بندی به صورت کامل تصویب نشود و بودجه آن برای امسال و سال آینده مشخص نگردد.

– اگر خصوصی‌سازی و پولی‌سازی آموزش متوقف نگردد و همچنان دولت سرانه آموزشی را از جیب والدین و دانش‌آموزان تامین کند. بعبارتی اگر آموزش رایگان و با کیفیت برای دانش آموزان طبق اصل ۳۰ قانون اساسی مورد بی توجهی حاکمان قرار گیرد.

-اگر به حقوق نیروهای خدماتی مدارس که بیشترین زحمت را می کشند رسیدگی نشود.

– اگر غارت صندوق ذخیره فرهنگیان ادامه پیدا کند.  

– اگر امنیت شغلی نیروهای خرید خدماتی و قراردادی تامین نگردد.

– اگر بازداشت فعالان و پرونده‌سازی علیه معلمان معترض متوقف نشود و معلمان دربند آزاد نگردند.

همانطور که قبلا اعلام کرده اند، در در روزهای ۲۳ تا ۲۷ بهمن بصورت اعتصا بو تحصن و در ۲۸ بهمن بصورت تجمعات سراسری به مبارزات خود خواهند داد. همچنین معلمان اولتیماتوم داده اند  که اگر تا پایان بهمن‌ماه تکلیف رتبه‌بندی بر اساس حداقل هشتاد درصد حقوق اعضای هیات علمی دانشگاه مشخص نگردد و احکام جدید صادر نشود و همچنین اگر همسان سازی حقوق بازنشستگان اجرایی نشود،  به سمت اعتراضات گسترده‌تری خواهند رفت و اقدام به تعطیلی کلاس‌ها در اسفندماه خواهد نمود. همین الان نیز تاکیدشان بر آزادی فوری معلمان زندانی و متوقف کردن احضارها و تهدیدات امنیتی بر روی معلمان معترض است. قطعنامه ۱۱ بهمن معلمان عزم راسخ آنها را برای پیگیری و تداوم مبارزاتشان به نمایش میگذارد. این قطعنامه با امضای شورای هماهنگی تشکلهای صنفی فرهنگیان داده شد و در تجمعات سراسری آنها خوانده شد و در موردش معلمان بر سر ادامه اعتراضاتشان تجدید عهد کردند.

انترناسیونال 958