روزنه rowzane خبری – تحلیلی
یک متخصص آب با اشاره به طرح های انتقال آب از خوزستان به اصفهان: ۴.۵ میلون نخل خوزستان خشکید | نماینده اصفهان: حاضرم مناظره کنم
هدی قمشی استاد دانشگاه چمران اهواز در گفت‌وگو با همشهری‌آنلاین می‌گوید: «انتقال آب از سرشاخه‌های کارون عملا قطع سهم کشاورزی خوزستان و رساندن آن به استان‌های دیگر است. این کار منطقی نیست و هم به استان مبدا لطمه می‌زند و هم سبب ایجاد مشکلات اجتماعی بین استان‌های هم جوار خواهد شد.»
او یادآوری می‌کند: «هر مترمکعب آب در حوزه کارون در حال حاضر فقط از طریق تولید انرژی برقابی و به عنوان یک انرژی پاک و غیر فسیلی، حدود ۱۲ هزار تومان عایدی برقابی عایدی دارد که با انتقال آب از دست می‌رود. این یعنی در صورت اجرای طرح‌های برشمرده کشور سالانه ضرر ۱۲ همتی را باید پذیرفته باشد. در مقابل، یک مترمکعب آب در مناطق مقصد فقط حدود ۰.۸ کیلوگرم گندم یا معادل آن محصول تولید می‌کند (به عبارتی سود خالص ۱۰ هزار تومانی). این مقایسه اقتصادی به‌روشنی نشان می‌دهد این انتقال‌ها هیچ توجیهی ندارند. ضمن آنکه در حوضه مقصد علاوه بر سود انرژی برقابی همین تولید را خواهد داشت.»
این متخصص حوزه آب با اشاره به استدلال رایج مدافعان انتقال آب می‌گوید: «فرض را بر این گذاشته‌اند که فقط آب سرریزی از سدها منتقل می‌شود؛ در حالی که در حوضه کارون در تمام عمرش، فقط چند بار آب اضافه از سرریز عبور داده است و این فرض‌ها فقط نوعی توجیه و بازی با منافع ملی است. ضمن اینکه این سیاست‌ها با شرایط تنش آبی کشور و حتی از نظر اقتصادی و انرژی سازگار نیست.
نابودی ۴.۵ میلیون نخیلات خوزستان
وی که خود ساکن خوزستان است با اشاره به اینکه روند نادرست حکمرانی آب، مدیریت منابع آب را در پایین‌دست کارون غیرممکن کرده است، تاکید می‌کند: «با این اوصاف چطور می‌توانم در خوزستان به کشاورزان بگویم مصرف را کم کنید وقتی می‌بینند از بالادست برداشت می‌شود و به استان‌های دیگر انتقال می‌یابد؟»
مهدی قمشی به خشکیدن نخیلات جنوب خوزستان اشاره می‌کند و می‌گوید: «آبادان و خرمشهر زمانی ۶ میلیون اصله نخل داشت اما امروز به کمتر از یک‌ونیم میلیون اصله رسیده‌است. مردم با آب بسیار شور باغ‌ها را سرپا نگه داشته‌اند. نخیلات و منافع مردم پایین‌دست دارد قربانی زیاده‌خواهی مناطق دیگر می شود.
وی به برگزاری جلسه با معاون محیط‌زیست انسانی سازمان محیط‌زیست اشاره می‌کند و می‌گوید: «صدیقه ترابی، معاون محیط زیست انسانی در این جلسه اشاره داشت که از نظر علمی این طرح‌ها درست نیست. اما گویا فشارها آنقدر زیاد است که کارشناسانی که می‌خواهند مسئولانه رفتار کنند زیر بار فشارهای سیاسی کم می‌آورند. سازمان محیط‌زیست کاملا به اشکالات این طرح‌ها واقف است، اما برخی ملاحظات در این مسیر مانع ایجاد می‌کند.»
او توضیح می‌دهد: «وزارت نیرو پذیرفته برای پایداری منابع آب نباید بیش از ۶۰ درصد از منابع آب برنامه ریزی مصرف انجام شود، اما امروز این عدد در کشور به ۹۵ درصد رسیده است. در خوزستان نیز بیش از ۸۵ درصد منابع کارون مصرف می‌شود. اگر معیار علم باشد، باید دست نگه داریم؛ زیرا هیچ توجیهی برای انتقال آب به فلات مرکزی وجود ندارد. حتی اگر انتقال آب موقتا بحران را در اصفهان بهتر کند، ریشه مشکل پابرجا خواهد ماند و همه کشور ضرر خواهد کرد. مسئله در مصرف بی‌رویه و توسعه نامتوازن است، نه در کمبود آب در مبدا.»
قمشی در پایان تاکید می‌کند که طرح‌های کوهرنگ ۳، خرسان ۳ و ماندگان فاقد مجوز محیط‌زیستی و در تضاد با اصول علمی و منافع ملی هستند. بنابراین حاکمیت باید عمیق بیندیشد که چه مسیری را می‌خواهد ادامه دهد. مشکل را نمی‌توان با جابه‌جایی بحران حل کرد.
نماینده اصفهان چه می‌گوید؟
حامد یزدیان نماینده اصفهان در مجلس شورای اسلامی هم با اشاره به دستور اخیر پزشکیان درباره تسریع دراجرای ۳ پروژه سدسازی و انتقال آب بین حوضه‌ای نسبت به سیاسی‌شدن مناقشات آبی هشدار می‌دهد و می‌گوید: «ورود مباحث تخصصی آب به جدال‌های جناحی و فضای مجازی بدترین اتفاق است.»
«پروژه‌های انتقال آب و ساخت سد باید بر مبنای همان سهمیه‌هایی پیش برود که سال‌ها پیش در شورای عالی آب تصویب شده و هنوز هم تغییر نکرده است. از جمله سهم ۷ استان در حوضه کارون که سقف تخصیص مشخص و غیرقابل تغییر دارد.»
یزدیان با اشاره به انتقادها درباره سه پروژه کوهرنگ ۳، خرسان ۳ و ماندگان تصریح می‌کند: «بخش مهمی از اعتراض‌ها غیرکارشناسی است. سد ماندگان، تخصیص مصوب شورای عالی آب را دارد و کوهرنگ ۳ نیز پروژه‌ای قدیمی با کاهش تخصیص از ۲۵۰ به ۱۲۰ میلیون مترمکعب است. البته رئیس‌جمهوری هم دستور داده دانشگاه تهران مطالعات جدیدی انجام دهد تا ابهامی باقی نماند.»
شرب، حقابه کشاورزی را تصرف کرده
نماینده اصفهان در مجلس شورای اسلامی درباره اینکه گفته می‌شود برای انتقال آب بین حوضه‌ای زور سیاسی برخی استان‌ها مثل اصفهان بیشتر است، می گوید: «این‌ها ادعا هستند و باوری به این صحبت‌ها ندارم. در سالهای گذشته حتی استان‌های بالادست به‌دلیل قدرت اجتماعی خود مانع اجرای پروژه‌های تامین آب شده‌اند. انتقال آب برای توسعه کشاورزی نیست و در فلات مرکزی نیز سطح زیرکشت سال‌هاست کاهش یافته است. این انتقال‌ها برای جبران تصرف حقابه کشاورزی توسط مصارف شرب است.»یزدیان همزمان به خطاهای موجود در سایر استان‌ها اشاره می‌کند و تغییر رژیم طبیعی رودخانه با سدسازی‌های مکرر و تخصیص‌های بی‌رویه به صنایع را از عوامل مهم بحران می داند و ادعای برخی کارشناسان درباره جابه جایی بحران از خوزستان به فلات مرکزی را نادرست توصیف می‌کند.
