۳ ماه از فاجعه مرگ 44 کارگر معدن یورت گذشت. وعده‌ها رنگ باختند/ از دستور فوری وزیر خبری نیست!

 نیمه‌های اردیبهشت امسال، در عمق ۱۸۰۰ متری زمین حادثه‌ای رخ داد که همه نگاه‌ها را متوجه خود کرد؛ حادثه، انفجاری وسیع حاصل یک اشتباه انسانی بود که ۴۴ نفر از معدان‌کاران را به کام مرگ کشید.

معدن رغال سنگ زمستان یورت آزادشهر استان گلستان یک معدن بزرگ و قدیمی زغال سنگ است و مثل تقریبا همه معادن زغال سنگ فاقد استانداردهای لازم. حین استخراج زغال سنگ هنگام حفر به طور طبیعی لایه هایی از گاز قابل اشتعال و خطرناک متان در زیر زمین آزاد می‌شود که این گاز خود اصلی ترین عامل خطر است؛ از همین رو تهویه نقشی کلیدی در ایمن سازی معادن زغال سنگ دارد، تهویه ای که معدن یورت از آن بی بهره بود و همین امر موجب تجمع گاز و در نهایت انفجار شد.

بعد از انفجار و اما و اگرهایی که درباره زنده‌یابی معدن کاران مطرح بود، نهایتا همه کارگران گیر افتاده در معدن یورت فوت شدند و تا زمانی که این حادثه در مرکز توجه رسانه ها بود بازار وعده ها هم گرم بود و دستورهای فوری برای رسیدگی به وضع معدن کاران قربانی و آسیب دیده تبدیل به خبر می‌شد. از جمله این دستورها، تشکیل کمیته حقیقت یاب حادثه و ارائه گزارش علت حادثه بود.

تقریبا مرور زمان نشان داد آنچه به عنوان فرض اولیه انفجار مطرح شده بود، درست بود و تجمیع گاز و اشتباه انسانی به خاطر عدم آموزش صحیح و نبود امکانات ایمنی باعث این فاجعه شده است.

اهمیت روشن شدن ابعاد مختلف این ماجرا برای این بود که مشابه معدن زغال سنگ روی در تمام ایران وجود دارد که همگی آبستن حوادثی از این دست هستند. چنان که ۱۵ مرداد نیز حادثه ای دقیقا با همین مشخصات اما در ابعادی کوچک‌تر در معدن زغال‌سنگ دیزین‌کلا در شهرستان نور مازندران اتفاق افتاد و یک نفر را قربانی بی مسئولیتی مالکان و عدم رعایت نظارت و مدیریت صحیح کرد.

در حالی که سهم عمده معدن زمستان یورت متعلق به صندوق مهر ایرانیان (وابسته بسیج) بوده، حدود ١٠ درصد دیگر متعلق به تکادو (شرکت مربوط به بازنشستگان سپاهان) و بخشی دیگر از آن نیز متعلق به نگین طبس است. همچنین دیگر سهام این معدن به کارمندان بازنشسته زغال‌سنگ و مردم عادی تعلق دارد، در گزارشی که از سوی کمیته حقیقت یاب ارائه می‌شود باید مشخص شود که نقش مالکان در این حادثه تا چه حد بوده است؟ یا این که آیا ناظر فنی معدن دچار اشتباه شده یا مشکل از تجهیزات ایمنی دولتی بوده است؟!

اما حالا بیش از سه ماه از این حادثه می گذرد و هنوز هیچ اطلاعی از گزارش کمیته حقیقت یاب در دسترس نیست و باید دید که در آخر معاونت معدنی وزیر صنعت، معدن و تجارت در این باره چه خواهد کرد.

دیگر موضوعی در هفته های اول وقوع حادثه نقل اخبار یورت بود؛ وعده های شرکت بیمه برای پرداخت دیه قربانیان این حادثه بود. وعده هایی که این روزها رنگ باخته و جواب‌هایی عجیب از سوی وعده دهنگان می‌رسد.

گرچه در زمان وقوع حادثه شرکت های بیمه وعده پرداخت دیه به قربانیان را دادند و بیمه آسیا این مسئولیت را بر عهده گرفت، در هفته گذشته عبداناصر همتی – رئیس بیمه مرکزی – عنوان کرد که « صنعت بیمه مسئول پرداخت دیه به همه فوت شدگانِ معدن یورت نیست»!

همتی در این باره گفت: “صنعت بیمه تنها بابت ۴۰ نفر از فوت شدگان معدن یورت دیه به خانواده های فوت شدگان پرداخت خواهد کرد. دستوری که من در آن زمان دادم فقط مربوط به تسریع در پرداخت دیه فوت شدگان بود و مسئولیت پرداخت دیه کشته شدگان بیش از ۴۰ نفر با صنعت بیمه نیست”.

وی اظهار کرد: “من دستور داده‌ام که بحث دیه آن کارگران سریع‌تر انجام شود، چراکه در حوادثی که افکار عمومی در آن درگیرند، ورود می‌کنم. در آن حادثه با استاندار تماس گرفتم که سریع‌تر کار را انجام دهد و از او خواهش کردم که شورای تامین استان را تشکیل دهد. همچنین از مدیرکل صلیب سرخ خواستم که بحث انحصار وراثت آنها را سریع‌تر پیگیری کند”.

همتی بر این تاکید کرده که “به هیچ وجه خلاف بیمه‌نامه مبلغی بابت دیه کشته‌شدگان معدن آزادشهر یورت گلستان پرداخت نمی‌شود. آن بیمه‌نامه‌هایی که شرکت بیمه آسیا صادر کرده بود، سقف داشتند و این شرکت بیشتر از این سقف خسارت‌ها را پرداخت نخواهد کرد”.

چنانکه همتی با قاطعیت از پرداخت نشدن دیه به چهار قربانی حادثه تلخ یورت خبرداده، سوال هایی در ذهن ایجاد می شود از جمله اینکه حالا چه طور قرار است انتخاب کنند که از میان خانواده های ۴۴ قربانی، کدام چهار خانواده دیه نخواهند گرفت؟! چه ساز و کاری برای حذف چهار خانواده محروم وجود دارد؟ قرعه کشی؟ حروف الفبا یا … ؟

با این حال، بیش از سه ماه از حادثه انفجار در معدن زغال سنگ زمستان یورت آزاد شهر گلستان می‌گذرد و هیچ گزارشی منتشر نشده و کسی زیر بار پرداخت دیه به همه خانواده‌های قربانیان نمی‌رود. از اجرای دستور فوری وزیر صنعت، معدن و تجارت هم مبنی بر بازرسی از تمام معادن زغال‌سنگ خبری نیست و هفته پیش هم حادثه دیگر دقیقا با همین مشخصات در معدن دیزین کلا نور مازندران رخداد و جان یک نفر را گرفت.