۵۰ درصد منازل روستایی خراسان در برابر زلزله مقاوم نیستند

 تاکنون زلزله موجب بروز خسارت‌های فراوانی در این استان شده که حتی این حادثه طبیعی موجب گرفتن شماری از افراد ساکن در این استان نیز شده است.

زلزله بهمن سال ۷۵ در بجنورد، اردیبهشت سال ۹۶ در بجنورد و مانه و سملقان و زلزله ۲۶ تیر ۹۷ در بخش سنخواست جاجرم از جمله زلزله‌هایی بوده که قدرت بزرگی داشته و خسارت‌های فراوانی را به بخش مسکونی و زیرساختی این استان وارد کرده‌اند.

در حقیقت می‌توان گفت این بلای طبیعی همیشه در کمین این استان نشسته است و واقعه‌ای است که برای عدم بروز آن علاجی وجود ندارد بنابراین تنها راه مقابله با آن برای کاهش تلفات جانی و مالی افزایش تاب‌آوری در بخش‌های مختلف است اما این استان چقدر تاب‌آوری لازم در حوزه‌های مختلف در برابر این حادثه طبیعی را دارد؟

نقشه خطر به هنگام بروز زلزله و خسارت در بجنورد وجود ندارد/بیشتر شهروندان هیچ اطلاعی از فنون خودامدادی و دیگر امدادی ندارند

«مجید گریوانی» رئیس آتش‌نشانی بجنورد در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به این‌که خراسان‌شمالی و بجنورد از جمله مناطقی هستند که بر روی گسل واقع شده‌اند و سالانه شمار فراوانی زمین لرزه این شهر را به لرزه درمی‌آورد، گفت: زلزله یک حادثه طبیعی است و نمی‌توان از بروز آن جلوگیری کرد و ممکن است خسارت‌هایی را نیز به همراه آورد اما می‌توان اقداماتی را انجام داد که از بروز خسارت‌های زیادی جلوگیری کرد و یا تمهیداتی را اندیشید که به هنگام بروز خسارت، روند خدمات‌رسانی بسیار آسان‌تر شود.

وی افزود: یکی از تمهیدات مهمی که باید به آن توجه کرد تهیه نقشه خطر در بجنورد است که متأسفانه چنین نقشه‌ای در این شهر وجود ندارد و در نتیجه نمی‌توان برنامه‌ریزی‌های دقیقی را نیز انجام داد.

رئیس آتش‌نشانی بجنورد ادامه داد: بیشتر کوچه و خیابان‌های موجود در بافت مرکزی شهر بجنورد به‌علت مرتفع‌سازی‌های انجام شده و عرض کم کوچه‌ها به هنگام بروز زلزله و خسارت، مسدود می‌شوند و امکان خدمات‌رسانی را بسیار دشوار می‌کند.

گریوانی با بیان این‌که یکی از مشکلات موجود در این شهر آن است که عقب‌نشینی ساختمان‌ها به‌صورت منظم رعایت نشده است، توضیح داد: در یک کوچه ۶ متری همه ساختمان‌ها عقب‌نشینی را انجام داده‌اند اما دو خانه بسیار قدیمی باقی مانده‌اند که در ورودی و یا وسط کوچه قرار گرفته و عقب‌نشینی نکرده‌اند و ممکن است همین دو منزل به هنگام بروز زلزله موجب مسدود شدن مسیر شوند.

وی خاطرنشان کرد: اما اگر به منازل حواشی شهر بجنورد برویم مشکلات دو چندان می‌شود، چون در این مناطق به هیچ‌عنوان استانداردهای لازم نه در خانه‌سازی و نه در کوچه و معابر رعایت نشده است.

به گفته وی، ۷۰ هزار شهروند بجنوردی در مناطق حواشی شهر زندگی می‌کنند و این مناطق محله اسکان غیررسمی دارد.

این مقام مسئول در ادامه خاطرنشان کرد: یکی دیگر از مشکلات موجود در این شهر نبود آگاهی شهروندان از خودامدادی و دیگرامدادی است، چون به هنگام بروز حادثه طبیعی مثل زلزله در ساعت‌های اولیه بیشترین کمک را خود افراد در صورت اطلاع از فنون خودامدادی به خود کنند.

وی تصریح کرد: علاوه‌بر آن اگر مردم با فنون دیگر امدادی نیز آشنا باشند می‌توانند کمک‌های لازم را به همسایگان و اطرافیان خود داشته باشند.

گریوانی خاطرنشان کرد: متأسفانه بیشتر شهروندان با این اصول به هیچ عنوان آشنا نیستند و لازم است که بودجه‌ای به این سازمان اعطا شود تا این سازمان آموزش‌های خود امدادی و کمک امدادی را به شهروندان ارائه دهد.

رئیس سازمان آتش‌نشانی بجنورد در رابطه با تجهیزات آتش‌نشانی مورد نیاز به هنگام بروز حادثه زلزله و خسارت گفت: تجهیزات آتش‌نشانی بجنورد برای چنین مواقعی در رابطه با آواربرداری و زنده‌یابی به روز نیست.

«علی‌اکبر رمضانی»، رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان‌شمالی نیز در ادامه در گفت‌وگو با ایسنا، در پاسخ به این پرسش که چند درصد منازل شهری خراسان‌شمالی تاب‌آوری لازم را در برابر زلزله دارد؟ گفت: اطلاعات دقیق و کاملی در رابطه با این‌که چند درصد منازل مسکونی این استان و حتی در کشور تاب‌آوری لازم در برابر زلزله را دارند، وجود ندارد.

وی افزود: اما از آنجایی‌که طی دو دهه اخیر این سازمان در حوزه استفاده از افرادی که دارای پروانه اشتغال در حوزه ساخت و ساز، نظارت و اجرا در این رابطه توجه جدی داشته است، می‌توان گفت که به طور قطع ساخت و سازهای انجام شده در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ در این استان تا ۸۰ درصد تاب‌آوری لازم را دارد اما باید به این موضوع توجه کرد که بسیاری از منازل نیز هستند پیش از این دو دهه ساخته شده‌اند.

وی ادامه داد: از آنجایی‌که شهر بجنورد جزو استان‌های بسیار خطرپذیر در برابر زلزله است، از همین‌رو با انجام فعالیت‌های فرهنگی سعی بر این شد تا آگاهی‌های لازم در خصوص مزیت‌های ساخت یک منزل استاندارد را به مردم معرفی کنیم و هم‌اکنون به سطحی رسیده‌ایم که خود شهروندان مطالبه‌گر شده‌اند و می‌خواهند منزل مسکونی آن‌ها توسط افراد متخصص و دارای دانش کافی از حوزه ساخت و ساز ساخته شود.

رمضانی افزود: اما هنوز در این ارتباط به نقطه مطلوب نرسیده‌ایم و حفره‌هایی وجود دارد که باید این حفره‌ها پر شود و در خصوص ساخت و ساز منازل مسکونی نیازمند قوانین جامع‌تری هستیم.

وی تصریح کرد: از سوی دیگر هم‌اکنون شمار متخصصان و کارشناسان مرتبط با ساخت و ساز در جامعه کم نیست و افرادی که احساس می‌کنند که آیا منزل آن‌ها به کنترل برای ارزیابی در رابطه با این‌که تاب‌آوری لازم را در برابر زلزله دارد و یا خیر، استفاده کنند.

از سوی دیگر مسئولان باید اعتباری را در نظر گیرند و طرح جامع بررسی آسیب‌پذیری شهرهای خراسان‌شمالی را برای ارزیابی این‌که چه تعداد از منازل تاب‌آوری لازم را نداشته و باید تخریب و بازسازی شوند و چه تعداد تنها نیاز به مقاوم‌سازی با یک رفع عیب کوچک دارد.

این مقام مسئول افزود: به هیچ عنوان نیازی نیست که به صرف سود بردن از صنعت ساخت و ساز، ساختمان‌ها را جوان مرگ کنیم چون هر ساختمان طول عمر مشخصی دارد و باید از این طول عمر حداکثر استفاده را کرد.

وی در ادامه گفت: طرح جامع آسیب‌پذیری را در شهرهای خراسان‌شمالی نداریم و این طرح کمک زیادی به پایدارسازی منازل مسکونی خواهد کرد.

حدود ۵۰ درصد منازل روستایی خراسان‌شمالی تاب‌آوری در برابر زلزله را ندارد

«روحانی» معاون امور بازسازی مسکن روستایی بنیاد مسکن خراسان‌شمالی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: حدود ۵۰ درصد  منازل مسکونی موجود در روستاهای این استان تاب‌آوری لازم در برابر زلزله را ندارند.

وی گفت: بسیاری از این منازل خشتی و گلی هستند و سقف آن‌ها با تیر چوبی ساخته شده و یا ساختمان‌هایی هستند که با آهن ساخته شده اما سقف آن‌ها طلق ضرب در دارند و مقاوم نیستند.

معاون امور بازسازی مسکن روستایی بنیاد مسکن خراسان‌شمالی افزود: منازلی از مقاومت کافی برخوردار هستند که سازه آن ها اسکلت فلزی و یا بتنی باشد.

روحانی با بیان این‌که حدود ۵۰ درصد منازل روستایی نیز با تسهیلات ارائه شده و یا به‌صورت خودجوش تخریب و دوباره بازسازی شده و از تاب‌آوری لازم برخوردار است، ادامه داد: بدترین وضعیت منازل مسکونی روستایی به لحاظ داشتن مقاومت‌های لازم در برابر حوادث طبیعی را شهرستان راز و جرگلان دارد بطوری‌که تنها ۲۲ درصد منازل روستایی این شهرستان مقاوم‌سازی شده و مابقی تاب‌آوری لازم را ندارند.

وی در پاسخ به این پرسش که چرا روند بازسازی و مقاوم‌سازی منازل مسکونی روستایی در این استان کند است؟ توضیح داد: سالانه ۵۰۰۰ سهیمه تسهیلات به این استان برای ساخت و ساز و مقاوم‌سازی ابلاغ می‌شود که از این میزان سه تا چهار هزار سهمیه اختصاص می‌یابد و این تعداد از منزل مسکونی ساخته و مقاوم‌سازی می‌شود.