روزنه rowzane خبری – تحلیلی
بی بی سی:ترامپ: باید به جاه‌طلبی هسته‌ای ایران پایان داد.
ونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، بار دیگر ایران را به تخطی از توافق هسته‌ای – برجام – متهم کرده و در مورد اقدام خود در این زمینه هشدار داده است. در مقابل، وزیر خارجه روسیه ابراز امیدواری کرده که رئیس جمهوری آمریکا “تصمیمی متعادل” اتخاذ کند.
رئیس جمهوری آمریکا که در دیدار با گروهی از مقامات ارشد نظامی و همسرانشان در کاخ سفید سخن می‌گفت، با اشاره به توافق هسته‌ای بین ایران و قدرت‌های جهانی گفت: “آنها [حکومت ایران] به روح این توافق عمل نکرده‌اند.”
آقای ترامپ گفت که “رژیم ایران از تروریسم حمایت می‌کند و به صدور خشونت و آشوب در منطقه خاورمیانه مبادرت میورزد.” وی افزود: “به همین دلیل هم لازم است ما به تجاوزگری مستمر و زیاده‌طلبی هسته‌ای ایران پایان بدهیم.” رئیس جمهوری آمریکا در مورد تصمیم خود در این زمینه توضیحی نداد. آقای ترامپ بعدا به خبرنگاران گفت که “ممکن است این، آرامش قبل از توفان باشد.”
در زمان قبول برجام توسط آمریکا، کنگره آن کشور دولت وقت را ملزم کرد هر ٩٠ روز یکبار گزارشی از نحوه عمل جمهوری اسلامی به تعهداتش در برجام به کنگره ارسال کند.. در صورتیکه رئیس جمهوری تایید کند که ایران به تعهدات خود عمل کرده است، آمریکا نیز متقابلا به تعهدات خود عمل می‌کند اما اگر چنین تاییدی صورت نگیرد، کنگره شصت روز فرصت دارد تا اعاده تحریم‌های هسته‌ای علیه جمهوری اسلامی را مورد بررسی قرار دهد.
دونالد ترامپ تا کنون دو بار عمل ایران به برجام را تایید کرده اما به شکلی فزاینده از نقض “روح برجام” توسط ایران سخن گفته است. او تا روز ١٥ اکتبر – ٩ روز دیگر – مهلت دارد تا تایید یا عدم تایید عمل ایران به برجام را به کنگره ارسال کند. گفته می‌شود وی در سخنانی در روز ١٢ اکتبر نظر خود در این مورد را اعلام خواهد کرد.
رئیس جمهوری آمریکا در طول مبارزات انتخاباتی و پس از آن از برجام به عنوان یکی از بدترین توافق ها در تاریخ آمریکا یاد کرده، وعده داده بود که این توافق را لغو و برای دستیابی به توافق جدیدی حاوی محدودیت‌های بیشتر هسته‌ای علیه ایران اقدام کند. رئیس جمهوری و مقامات آمریکایی همچنین برنامه موشکی بالیستیکی جمهوری اسلامی را ناقض قطعنامه شورای امنیت در تایید برجام دانسته و آن را نشانه‌ای از تخطی ایران از روح برجام قلمداد کرده‌اند.
ترامپ در طول مبارزات انتخاباتی و پس از آغاز به کار در سمت ریاست جمهوری بخش عمده‌ای از تلاش خود را به نفی و تلاش برای لغو دستاوردهای دوره ریاست جمهوری باراک اوباما در زمینه‌های سیاست داخلی و خارجی اختصاص داده و به گفته برخی ناظران، مخالفت او با برجام نیز جنبه‌ای از همین گرایش است.
اکثر دولت‌های اروپایی گفته‌اند که ایران به برجام عمل کرده و این توافق باید حفظ شود و در روزهای اخیر، شماری از مقامات دولت آمریکا و مشاوران رئیس جمهوری از جمله وزیر دفاع و رئیس ستاد مشترک ارتش ایالات متحده نیز حفظ برجام را توصیه کرده‌اند. با اینهمه، به گزارش برخی رسانه های آمریکایی، دونالد ترامپ مصمم است این بار از تایید این توافق خودداری ورزد. در عین حال، با توجه به اینکه یکی از خصوصیات تصمیم‌گیری دونالد ترامپ غیرقابل پیش‌بینی بودن آن است، در این مورد نیز نمی‌توان با قاطعیت اظهار نظر کرد.
عدم تایید برجام لزوما به معنی خروج آمریکا از این توافق و بازگشت تحریم‌های هسته‌ای آمریکا علیه ایران یا وضع تحریم‌های هسته‌ای جدید نیست و تصمیم‌گیری در این زمینه برعهده کنگره ایالات متحده خواهد بود. برخی کارشناسان معتقدند که با توجه به حمایت متحدان آمریکا از برجام و اعلام نظر مکرر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تایید عمل ایران به این توافق، احتمال کمی وجود دارد که کنگره با وضع تحریم‌های هسته‌ای، عملا ایالات متحده را از برجام خارج کند و در این زمینه، رو در روی کشورهای اروپایی قرار دهد. در روزهای اخیر، گزارش‌هایی از دیدار سفیران و نمایندگان کشورهای اروپایی با اعضای کنگره ایالات متحده به منظور رایزنی در زمینه برجام منتشر شده است که احتمالا شامل توصیه به کنگره برای حفظ تعهد آمریکا به برجام بوده است.
ساعاتی پس از انتشار اظهارات دونالد ترامپ، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، ابراز امیدواری کرد که “تماس‌های جاری بین کشورهای اروپایی، سایر اعضای جامعه بین‌الملل و واشنگتن در مورد [توافق با ایران] بیهوده نباشد و تصمیم نهایی رئیس جمهوری آمریکا تصمیمی متعادل و مبتنی بر واقعیات روز باشد.” آقای لاوروف که در آستانه، پایتخت قزاقستان به خبرنگاران سخن می‌گفت افزود: “بسیار مهم است که این توافق در شکل کنونی آن حفظ شود و البته مشارکت ایالات متحده عاملی بسیار اساسی در این راستا خواهد بود.”
روزنامه واشنگتن‌پست که در گزارش اختصاصی امروز خود از چند مقام و مشاور کاخ‌سفید که به شرط ناشناس‌ماندن با این روزنامه گفتگو کرده‌اند نقل قول کرده، نوشته “اگر چه برنامه آقای ترامپ برای مواجهه با برجام هنوز قطعی نیست” و شاید در آخرین لحظه تغییر کند اما دو نفر از مشاوران کمیته امنیت ملی کاخ‌سفید به این روزنامه گفته‌اند پیشنهاد تایید نکردن برجام را از چند هفته پیش اعضای شورای امنیت ملی پیش روی رئیس‌جمهوری قرار داده‌اند.
یک روز پیش از آن رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا به خبرنگاران گفت که او و دیگر مقام‌ها راهکارهای مختلفی برای مواجهه کاخ سفید با برجام برابر رئیس جمهوری قرار داده‌اند.
روز سه‌شنبه جیمز متیس، وزیر دفاع آمریکا در برابر سناتورهای آمریکایی تصریح کرد که به نظر او آمریکا نباید از توافق هسته‌ای با ایران خارج شود.
