گفتگوی العربیه با ژیلا مستاجر در باره اعتصابات در کردستان

العربیه: به منظور روشن شدن دلایل، پیش زمینه‌ها و پیامدهای اعتصابات جاری که وارد چهاردهمین روز خود شده است، العربیه مصاحبه ای با خانم “ ژیلا مستاجر” فعال حقوق مدنی کورد انجام داد. خانم مهاجر یک فعال رسانه‌ای است که اخبار مربوط به اعتصابات کوردستان را پوشش می‌دهد.

از نگاه شما به عنوان یک فعال کرد ریشه اعتصابات قبلی و فعلی مردم کردستان چیست؟

در سال‌های گذشته، اعتصاب‌های کوچکی سازماندهی می‌شد که روزها ادامه می‌یافت اما عموما با سرکوب پلیس و گاهی مداخله نظامی به پایان می‌رسید، اما این بار بازرگانان که در مرکز اعتصابات هستند، خواستار باز شدن فوری و بی‌قید و شرط مرزهای تجاری هستند. آنها همچنین به دلیل ناتوانی در پرداخت عوارض گمرکی، خواستار حذف تعرفه‌های مالیاتی جدید هستند.

عکس العمل دولت جمهوری اسلامی در مقابل این اعتراضات و درخواست‌ها چه بود؟

در روزهای نخستین اعتراضات مسئولین محلی از جملە آقای لهونی، فرماندار جوانرود اعلام کردند کە هیچ کاری از دست آنها بر نمی‌آید و این موضوع کاملا از مرکز هدایت می‌شود، اما زمانی کە روز به روز بە تعداد شهرهای اعتصاب‌کننده افزودە و توجە رسانەهای خارجی بە این اعتصابات جلب شد، به یک‌باره سعید جلیلی، نمایندە خامنەای وارد کوردستان شد و بە شکلی کە بیشتر جنبە امنیتی و نظامی داشت با شهروندان دیدار و گفتگو کرد. پس از این سفر دست کم 20 تن از اعتصاب‌کنندگان در شهرهای بانە، سقز، مریوان و جوانرود بازداشت شدند و تا کنون تنها یکی از آنها آزاد شدە است.

در مجموع رسیدگی و راهکاری عملی از سوی حکومت ایران برای پایان دادن بە اعتصابات بازاریان صورت نگرفتە و طبق گزارشات موثقی کە بە دست ما (سازمان حقوق بشری هەنگاو)، بسیاری از مغازە‌داران با تهدید به قطع آب و برق مغازە و لغو جواز کسب مواجه شده و ناچار بە گشایش مغازەهایشان شدەاند.

در چند روز اخیر ویدیوهایی از واکنش نمایندگان کورد نسبت بە این موضوع در مجلس منتشر شد. همچنین روز گذشتە 10 تن از نمایندگان کورد با ارسال نامەای بەروحانی در مورد وضعیت معیشتی کوردستان، نسبت به نبود موقعیت‌های شغلی مناسب در منطقە هشدار دادە و از رئیس‌جمهور ایران خواستند کە مبادلات بازرگانی در مرزهای کوردستان بە حالت اولیە خود بازگردد. با این حال دستگاه‌های ذی‌ربط بر ادامە مسدود کردن این مرزها اصرار دارند و بازاریان هم از جملە در شهر بانە همچنان در اعتصاب بە سر می‌برند.

ماموستا محمد ادیب، یکی از امامان جمعە بانە در خطبە‌های نماز جمعە هفته گذشتە از مردم بانە بابت همبستگی و هماهنگی اعتصابات بە دور از خشونت، برای بە دست آوردن روزی خود سپاسگذاری و اعلام کرد کە جامعە روحانیون از حقوق پایمال شدە آنان دفاع خواهد کرد و خطاب بە حکومت گفت کە اگر ما را بە عنوان شهروند ایران قبول دارید، مجبور هستید بە خواستەهایمان پاسخ دهید در غیر اینصورت ما مجبوریم اقدامات دیگری انجام دهیم. با این حال تعدادی از ائمە وابستە بە حکومت اعتصاب‌کنندگان را عوامل بیگانە و سوءاستفادەچی خواندند.

اعتصابات مردم کردستان از چه تاریخی و در کجا آغاز شد؟

اعتصابات 14 روز پیش و بعد از بسته شدن مناطق مرزی غربی در مرز بین ایران، کردستان عراق و ترکیه آغاز شد. این اعتصابات از شهرهای بانه و مریوان آغاز شد و در عرض 3 روز، با پیوستن شهرهای دیگر مانند پیرانشهر و بخشی از سردشت و سقز، ماکو، جوانرود، بخشی از ارومیه و سرپل ذهاب به اعتصابات سراسری مبدل شد.
روحانی روز چهارشنبه در سفری استانی از آذربایجان بازدید کرد. او با شهروندان در ورزشگاه فوتبال تبریز صحبت کرد و آنها نیز برای اعلام نارضایتی از وضعیت موجود با نشان دادن کارت قرمز اعتراض خود را به بسته شدن مرزها و نارضایتی از کارکرد دولت روحانی در طی این 5 سال اعلام کردند.

شما و سازمانی که برای آن فعالیت می‌کنید و همچنین دیگر سازمان‌های حقوق بشری چه نقشی در این اعتراضات دارید و تحلیل شما از وضع موجود چیست؟

هرچند کە من یا سازمان‌های حقوق بشری کوردستان نمایندە مردم نیستیم و فقط و فقط تلاش کردەایم کە صدای معترضان باشیم و مطالباتشان را رسانەای کنیم، اما معتقدم با تمام فشارهایی کە حکومت بە شهروندان کوردستان بە ویژە بازاریان برای شکستن اعتصاب و بازگشایی مغازەها وارد کردە و آنان همچنان بر تحقق خواستەهایشان اصرار ورزیدەاند، تا رسیدن بە خواستەهایشان بە اعتصاب ادامە دهند، زیرا که سال‌های گذشتە نیز شاهد بودیم شهروندان با اعتماد بە وعدەهای مسئولین بە اعتصابات خود پایان می‌دادە ولی در عمل مسألە همچنان باقی بود. مردم کردستان در مناطق مرزی به دلیل عدم وجود فرصت‌های شغلی سعی کرده‌اند با کوردستان عراق مشارکت تجاری داشته باشند.

نکته‌ای که در مورد اقتصاد کوردستان نادیده گرفته می‌شود، این است که کوردستان مشابه بقیه مناطق مرزی همچون الاهواز و بلوچستان بسیار امنیتی اداره می‌شود و سرمایه‌گذاری چه موقت و چه پایدار در این مناطق وجود ندارد. این امر باعث فقر شدید مردم این مناطق شده و این مناطق را به مناطق توسعه‌نیافته تبدیل کرده است. از این رو شهروندان کورد مجبور شده‌اند به شغل طاقت‌فرسا و خطرناک” کولبری “روی بیاورند.

افزایش مالیات و بسته‌شدن مرزها چه تاثیری بر اواضاع اقتصادی مناطق کرد گذاشته است؟

پس از افزایش مالیات و بسته شدن مرزها 80 هزار نفر از کولبران معیشت خود را از دست داده‌اند. این کولبران اقلام مختلف به سنگینی یخچال را بر دوش کشیده و با پای پیاده مرزهای زمینی و کوه‌های بین کوردستان ایران و عراق را طی می‌کنند. پیش از این بسیاری از افرادی که درحال حاضر به کولبری مشغول هستند، افراد مسن و سالخورده بوده‌اند، اما امروزه به طور فزاینده‌ای شاهد آن هستیم که جوانان کورد تحصیلکرده نیز به دلیل نبود شغل و مشکلات اقتصادی به این کار جبری روی آورده‌اند.

براساس گزارش سالانه سازمان حقوق بشر “هنگاو” تنها در نیمه اول سال گذشته 150 نفر از کولبران در نتیجه شلیک گلوله نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران کشته شده‌اند.

اوضاع و آینده قومیت‌های مختلف در ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید و پیش‌بینی شما از آینده پیش‌رو چیست؟

در حالی که اعتراضات و اعتصابات کوردستان در برابر بدتر شدن شرایط اقتصادی و بسته شدن مرزها در سراسر استان‌های غربی گسترش می یابد، عرب‌های اهوازی در جنوب غرب کشور اعتراضات گسترده خود را در منطقه الاهواز علیه نژادپرستی، بیکاری، فقر و شکنجه زندانیان عرب ادامه می‌دهند. همچنين اعتصاب کارگران صنايع فولاد و نیشکر واکنش‌های طبیعی به یک سیستم اقتصادی بسیارمتمرکز که اقلیت‌های ملی را فقیر و فقیرتر و در حاشیه‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی نگه داشته است، هستند.

تورم، عدم شفافیت، اختلاس‌های میلیارد دلاری و ورشکستگی موسسات مالی، موجب شده است دولت برای جبران و تعادل کسری بودجه خو،د مالیات بیشتری بر شهروندان ایرانی تحمیل کند. کردستان ایران مانند دیگر مناطق اقلیت‌ها مانند بلوچستان و الاهواز بسیار فقیر و توسعه نیافته است. بسته‌شدن مرزها و افزایش مالیات بدون ارائه راه حل یا جایگزین تنها به فقر و مشکلات اقتصادی و در نتیجه به اعتصاب‌های گسترده‌تر و بی‌ثباتی بیشتر منجر می‎‌شود. اگر این اعتصابات با همبستگی و همزمان در مناطق مختلف سازماندهی شود، حکومت مرکزی در تهران را دچار چالشی جدی خواهد کرد .